Commentaar: Belastingdeals

Het kabinetsvoornemen de dividendbelasting af te schaffen ontpopt zich tot de achilleshiel van Rutte III. Dagblad Trouw onthulde zaterdag hoe Shell in 2004, toen de Nederlandse en Britse tak van de multinational fuseerden, een uiterst lucratieve deal sloot met de Belastingdienst.

Gelet op de omvang van de bedragen die daarmee gemoeid zijn, is het onwaarschijnlijk dat de toenmalige bewindslieden op het ministerie van Financiën, Gerrit Zalm en Joop Wijn, daar niet van afwisten. Jan van de Streek, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Amsterdam, heeft de afspraak onderzocht en hij is daar uiterst kritisch over. Hij is van mening dat de afspraak tussen Shell en de Belastingdienst tegen de wet op de dividendbelasting ingaat en bij de rechter geen stand houdt. De constructie die destijds is gekozen lijkt verdacht veel op een advies om de Nederlandse fiscus te ontwijken.

Het gaat daarbij om groot geld. Via het belastingparadijs Jersey zou, sinds 2004, voor 45 miljard euro dividend aan Britse Shell-aandeelhouders zijn uitgekeerd. Als over dat bedrag wel dividendbelasting zou zijn geheven – eerst 25 procent, sinds 2007 15 procent – dan heeft de Nederlandse Staat 7 miljard aan belastinginkomsten misgelopen.

Dit nieuws komt boven op het toch al zo gevoelige dossier over de afschaffing van die dividendbelasting. Een plan dat de belastingbetaler jaarlijks 1,4 miljard euro kost. Tijdens de formatie kwam het zomaar uit de lucht vallen, leek het. Er lagen geen memo’s of ambtelijke notities aan ten grondslag, verzekerde de premier. Dat bleek niet te kloppen. Ze waren er wel, maar ze lagen op een andere onderhandelingstafel. Het beeld dat van dat schimmige gedoe overbleef, was dat van een uiterst effectieve lobby van Shell en Unilever.

De onthulling van de belastingafspraak uit 2004 geeft de Kamer extra munitie om eindelijk helderheid te krijgen over het fiscaal in de watten leggen van Shell. GroenLinks dringt aan op een parlementaire enquête naar deze en andere belastingafspraken (rulings). Daar is veel voor te zeggen, de Kamer loopt steeds achter de feiten aan.

Zolang de coalitie de gelederen gesloten houdt en bereid blijft, zoals ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins het noemde, ‘deze meloen door te slikken’, komt er geen enquête. Wel komt er nog voor de zomervakantie weer een debat. Pieter Omtzigt (CDA) en Bruins hebben zaterdag vragen gesteld aan staatssecretaris Menno Snel. Ze willen opheldering over álle belastingdeals van de voorbije 15 jaar. Die informatie kan ertoe leiden dat de meloen toch niet doorgeslikt hoeft te worden.