Schrijver Alexander Schimmelbusch maakt van Duitsland een harde, kille BV
'Hochdeutschland', de nog onvertaalde vierde roman van Alexander Schimmelbusch, houdt me bezig. Er is iets mee. Hij fascineert. En intimideert. Ja, ik ben onder de indruk. En afgaande op de besprekingen in Duitsland ben ik niet de enige.
Het is een roman van deze tijd. Lente 2017. Zo luidt de aankondiging. In de eerste alinea zit Victor in zijn elektrische Porsche, in zijn perfecte orthopedisch gevormde kuipstoel en rijdt onder een bomendak met hoge snelheid naar zijn werk, en vaak was het alsof hij ging sterven.
Sterke opening. Victor is een investment banker, gespecialiseerd in M&A - in fusies en overnames - en hij is zo succesvol geweest dat hij met twee partners een eigen bank kon beginnen, de Birken Bank, en hoog in een glazen toren in het bankendistrict van Frankfurt, zijn kantoor heeft, zijn fish tank.
Victor is steenrijk. Door een paar jaar beestachtig hard te werken. Nu kan hij, 39 jaar, het rustig aan doen en laat anderen keihard voor hem werken.
Verveling
Zijn huis, een modernistische jaren-dertigvilla op een heuvelflank boven Frankfurt, kan hij vanuit zijn kantoor via een app aansturen, de belichting, de beveiligingscamera's, de filterinstallatie van zijn zwembad, de schakelaar van zijn noodstroomaggregaat.
Als hij zich in zijn kantoor op de 32ste verdieping verveelt, wil hij wel eens met een paar vegen over een touchscreen het grote licht buiten zijn villa aan- en uitdoen en het in de verte tegen de heuvel zien flitsen - hij heeft een cursus morse overwogen.
Eigenlijk vindt hij zijn eigen rijkdom ook onbegrijpelijk. In hem rijpt een plan
Victor is gescheiden, heeft een jonge dochter die hij aanbidt, en een affaire met de dunne buurvrouw. Met haar heeft hij soms seks. Over elkaars privéleven wisselen ze niets uit. Ze gebruikt geen make-up, maar wel een obsceen dure gezichtscrème, duizend euro voor een potje, crème die tijdens de samenstelling is blootgesteld aan de geluidsgolven van 'La Mer', de cyclus van drie symfonieën van Debussy, om de moleculen optimaal te positioneren. Victor denkt dat het gewoon Nivea is.
De buurvrouw heeft een man, die in Victors ogen weinig voorstelt. Maar Victors blik op de mens is vol dédain.
Plan
In de Süddeutsche leest hij dat de acht rijkste mensen op aarde meer vermogen bezitten dan de - arme - helft van de wereldbevolking. Hij begrijpt niet dat een radicale correctie tot nog toe is uitgebleven. Eigenlijk vindt hij zijn eigen rijkdom ook onbegrijpelijk. In hem rijpt een plan.
Dit is een Frankfurt-roman. Berlijn speelt een nevenrol - net als in de werkelijke Duitse economie. In Berlijn bezit Victor 102 woningen, waarvan hij er één voor zichzelf gebruikt, daar ligt alleen een matras in. In Berlijn is hij om te drinken in een kroeg, met een Turks-Duitse vriend.
Soms is hij er voor werk. Dan logeert hij in het vijfsterren-Adlon. Laat in zijn suite pekingeend serveren en een fles Richebourg - voor 2400 euro. Op twee van die flessen schrijft hij zijn manifest voor Duitsland: voor een radicale herverdeling van vermogen. Niemand mag meer dan 25 miljoen aan eigen vermogen bezitten. Er komt een staatsfonds voor investeringen, het grootste ter wereld. Duitsland wordt een financiële supermacht. Houellebecq maakte van Frankrijk een islamitische republiek. Schimmelbusch maakt van Duitsland een harde, kille BV. Met ijzige, intimiderende blik. Geweldig geschreven.
Met het oog van een antropoloog en de pen van een dichter doet Wim Boevink dagelijks verslag over de grote en kleine wereld om hem heen. Lees al zijn Kleine Verslagen terug in dit dossier.