Van ziektebriefjes tot rookverbod op terrassen: 10 opvallende ingrepen van deze regering rond jouw gezondheid

Sinds een paar jaar heeft iemand die tot 3 keer per jaar 1 dag ziek is, geen medisch attest meer nodig. Artsen vroegen daar al lang naar, door de vaak onnodige werkdruk die de eis naar een ziektebriefje met zich meebrengt. Maar voor werkgevers was die zogenoemde 'zelfverklaring' een doorn in het oog. Ze wijzen steevast naar het stijgende kort ziekteverzuim.

Lang zag het ernaar uit dat de nieuwe regering de redenering van werkgevers ging volgen en het systeem van de 3 ziektedagen zonder ziektebriefje weer zou schrappen. Maar uiteindelijk kwam er een compromis uit de bus: je kunt in de toekomst nog altijd een dag ziek thuisblijven zonder medisch attest, maar van 3 dagen 'zelfverklaring' per jaar gaat het nu gewoon naar 2. 

De zogenoemde derdebetalersregeling wordt verder uitgebreid naar andere zorgberoepen, zoals de kinesist of de tandarts. Vandaag betaal je bij veel huisartsen voor een consultatie gewoon 4 euro remgeld, de rest wordt door de ziekteverzekering automatisch bijgepast. Dat bespaart een hoop gedoe met briefjes en stickers voor de mutualiteit. De regering wil dat systeem dus breder uitrollen, naar meer zorgverleners.

Voor 'lichte en matige stoornissen' zullen patiënten recht naar een kinesitherapeut mogen stappen, zonder verplichte doorverwijzing van de huisarts. Wel moet er overleg zijn tussen kinesist en huisarts. De doorverwijzing blijft wel verplicht voor complexere aandoeningen.

Ook deze regering zet in op een streng beleid tegen roken. Zo zullen rookkamers in publiek toegankelijke instellingen worden verboden. Ook roken op terrassen en roken op jeugdkampen zal niet meer mogen. Rookstopmiddelen moeten dan weer toegankelijker worden via de ziekteverzekering. 

Ook de hype van vapen bij jongeren wil de regering tegengaan. Zo staat in het regeerakkoord dat de aantrekkelijkheid van e-sigaretten moet worden verminderd door het aanbod van smaakjes sterk te beperken.

Drugs zullen niet worden gelegaliseerd door deze regering. "Drugs zijn altijd schadelijk en dat moet ook zo gecommuniceerd worden", luidt het in het regeerakkoord. De regering wil vooral inzetten op maatregelen om drugsgebruik te voorkomen en op begeleiding om te kunnen stoppen. Dat houdt ook in dat bepaalde gebruikers naar de zorg kunnen worden doorverwezen in plaats van naar het parket.

Op het vlak van alcohol wil de regering het bestaande 'zorgtraject alcohol', dat nu vooral toegespitst is op jongeren die dronken op spoed belanden, uitbreiden naar alle leeftijdsgroepen. Verder wil de regering de gezondheidsboodschap 'alcoholmisbruik schaadt de gezondheid' vervangen door 'alcohol schaadt de gezondheid'.

Samen met de deelstaten wil deze regering "de effecten van overmatig schermgebruik en sociale media op jongeren" in kaart brengen. Daarop moeten nadien ook specifieke maatregelen volgen om de gezondheidsimpact ervan te beperken.

Krijg je een kind, dan heeft elke ouder nu recht op 4 maanden ouderschapsverlof, naast een reeks andere optionele zorgverloven en -systemen. De nieuwe regering wil dat alles hervormen en een vervangen door een 'familiekrediet'. Dat is een systeem dat ook in Scandinavische landen bestaat, waarbij de ouders, maar ook grootouders en pleegouders een soort rugzakje krijgen van verlofrechten die bij de zorg voor dat kind horen. 

Het familiekrediet zou op dezelfde manier gelden voor elk stelsel, of je nu werknemer, ambtenaar of zelfstandige bent. Hoe het er precies zal uitzien en over hoeveel verlofdagen het gaat, staat nog niet in het regeerakkoord. Daarvoor wil de regering eerst samenzitten met de sociale partners.

Wie eicellen of sperma doneert, kan dat niet meer anoniem doen. "Het kennen van de eigen afkomst kan belangrijk zijn voor de identiteitsvorming van donorkinderen", luidt de redenering van de nieuwe regering. Voor donaties uit het verleden gaat de regering op zoek naar een "billijke" overgangsmaatregel.

Een zwangere vrouw zal in de toekomst ook 'discreet' kunnen bevallen. In een tijdperk waarin nog altijd soms baby's te vondeling worden gelegd, is dat een mogelijke uitweg voor vrouwen die ongewenst zwanger zijn en bij wie abortus, adoptie of andere vormen van hulp geen soelaas bieden. 

Bij discreet bevallen, kan een vrouw wel alle nodige zorg krijgen bij een bevalling en kan de baby in goede omstandigheden geboren worden, zonder dat ze dan nadien de zorg voor die baby opneemt. Volledig anoniem is dat wel niet: de gegevens van de moeder worden bijgehouden door een onafhankelijke instantie en zijn alleen toegankelijk voor het kind. Daardoor krijgt dat kind de kans om op een later moment alsnog contact op te nemen met de biologische moeder.

De regering wil het ook mogelijk maken dat mensen (voor ze dementie krijgen) een wilsverklaring voor euthanasie omwille van dementie kunnen opstellen. Hoe dat precies moet verlopen, wordt wel eerst nog wetenschappelijk onderzocht.

Vandaag kan een wilsverklaring voor euthanasie alleen worden uitgevoerd bij een toestand van onomkeerbare coma. Bij dementie of een hersentumor kan dat vandaag dus officieel nog niet.

De regering wil het wettelijk mogelijk maken om 'altruïstisch hoogtechnologisch draagvrouwschap' mogelijk te maken. In mensentaal betekent dat dat genetisch materiaal van wensouders - of toch minstens van 1 van hen - wordt gebruikt om een zwangerschap tot stand te brengen bij een draagvrouw (ook wel draagmoeder genoemd). Dat is dat 'hoogtechnologische' aspect.

Er is dus geen genetische link tussen kind en draagmoeder en na de bevalling wordt het kind ook afgestaan aan de wensouders. Daarop wijst dan het woord 'altruïstisch'. Ook alleenstaande wensouders en LGBT+-koppels zullen daarvoor in aanmerking komen.