Dierenfilosoof Eva Meijer zet wat luikjes open die altijd dicht hebben gezeten
Dierenfilosoof maakt van het Binnenhof een ark van Noach.
Deze Prinsjesdag was alles anders. Ik zag paarden met op hun rug mensdieren. Die droegen uniformen in allemaal dezelfde kleuren, wat het voor de paarden moeilijk maakte ze uit elkaar te houden. Er waren ook paarden, stevige Friezen, die wagens met zich meesleepten, waar andere mensdieren in zaten. Een man en een vrouw doorgaans, met een derde in de open lucht.
De paarden hielden zich rustig, dus moeten ze tevoren in hun stallen hebben overlegd. Te vroeg voor actie, was de conclusie geweest. Dit jaar eerst maar eens met briesen en steigeren laten voelen dat het tijd is voor verandering. Desnoods samen met de politiehonden, al zijn die zo gedrild dat de actiebereidheid gering is. Dan deden de meeuwen in de Hofvijver het anders. Die poepten alvast het eerbetoon aan Mondriaan onder bij wijze van statement.
Dat ik het zo zag, komt door dierenfilosoof Eva Meijer die een paar luikjes openzette die altijd dicht hadden gezeten. Tijd voor een volgende stap, betoogt ze in het proefschrift waarmee ze dezer dagen veel in de media is. Namens de dieren pleiten voor een dierwaardig bestaan, tegen een onverdoofde dood of voor het auteursrecht op selfies is niet genoeg. Arjen Lubach is old school.
Tijdens lange debatten heb ik vanaf de publieke tribune politici vaak verdierlijkt. Rutte als man van de grote knaagdieren, Samsom de afgevaardigde van de zeezoogdieren en Pechtold namens de uilen - dat laatste was ook gezelschapshond Wilders opgevallen.
Het is niet wat Meijer bedoelt. De oplossing is ook niet dieren uit te nodigen in het parlement. 'Veel van hen zullen zich er niet op hun gemak voelen', schrijft ze in haar essay De soldaat was een dolfijn. Het is dat soort zinnetjes dat haar denken zo vrolijk maakt (in elk geval voor mensdieren). Voor je geestesoog maakt ze van het Binnenhof een ark van Noach.
We moeten met de dieren - niet-menselijke dieren, preciseert Meijer - in gesprek om te horen wat die willen. Delibereren, noemt ze dat. Qua dierenrechten is dat de stap van ethiek naar politiek. Het dier, en zeker het gedomesticeerde dier, moet als burger invloed krijgen op besluiten.
Gisteren promoveerde ze, in de Oude Lutherse Kerk in Amsterdam. Ik ging er heen met Christine Teunissen, 32 jaar en senator namens de Partij voor de Dieren, waarvan Meijer lijstduwer is, maar ook kritisch lid. 'Wanneer mensen dierenbelangen vertegenwoordigen, is het beeld van hen vaak gevormd door stereotypen', schrijft Meijer.
'We lopen voor de muziek uit', zegt Teunissen. 'Door gedachten te prikkelen, zaaien we verwarring. Dat is precies de bedoeling; zo komt het denken over ethische afwegingen op gang. Eva brengt ons daarbij een stap verder. Dat niet de mens op de eerste plek moet komen, blijkt al uit onze naam. Hoe het wel moet, wil Eva achterhalen door met dieren in gesprek te gaan. Ik ga daar tot op zekere hoogte in mee. Als partij moeten we wel binnen een door mensen gemaakt wettelijk systeem werken. En we kunnen niet met maatregelen wachten totdat mens en dier elkaar helemaal begrijpen.'
'Ik zou dolgraag met dieren rond de tafel gaan', zegt Teunissen dan; weer zo'n mooi zinnetje - de PvdD lijkt er het patent op te hebben. Maar zoiets werkt niet. Eén muis in de wandelgangen is genoeg om Kamerleden in de gordijnen te jagen. Teunissen vertelt hoe de CDA-fractie haar belde toen ze een muis hadden. Ze heeft 'm in een emmer gestopt en op een veilige plek losgelaten - ver verwijderd van mens-dieren.
Samen schuiven we aan in de Oude Lutherse Kerk, waar Meijer haar proefschrift verdedigt. Vanaf haar eerste woorden hangt er magie. Meijer vertelt over prairiehonden die elkaar vertellen wat voor wezen er in aantocht is: een mens, hij loopt hard, heeft een paraplu, of nee: een pistool. 'Ze hebben werkwoorden, bijvoeglijke en zelfstandige naamwoorden.' En trouwens: katten gebruiken een brabbeltaaltje waarin ze mensen namen geven.
Hoe kan ze dat weten, vraag ik na afloop aan Teunissen. Daar komen we niet meteen uit. Bijzaak in het licht van de missie van Meijer, die de planeet op haar kop wil zetten. Volstrekte gelijkwaardigheid van mens en dier - het meest baanbrekende politieke standpunt dat ik in tijden hoorde. Met verve verdedigd door een lichtvoetige filosoof. Dat vond de promotiecommissie ook: cum laude voor Meijer.