Aantal Europese kankerdoden stijgt dit jaar tot 1,4 miljoen

Voor borstkanker bijvoorbeeld, de op een na grootste vrouwendoder na longkanker, dalen de sterftecijfers in alle Europese landen. Tussen 2014 en nu zijn de sterftecijfers met 9 procent gezakt. Alleen Polen, waar een toename van 2 procent te zien is, valt uit de toon. Dat toont een overzichtsanalyse gepubliceerd in vakblad Annals of Oncology.

“Dankzij nationale screening, vroege diagnose en betere behandelingen is er voor borstkanker zo’n vooruitgang”, zegt onderzoeker Carlo La Vecchia (Universiteit van Milaan). Vooral in de leeftijdsgroep tussen 50 en 69 jaar is er veel winst. In vergelijking met de periode 2010-2014 zijn de sterftecijfers met 16 procent gedaald. Onder vrouwen tussen 70 en 79 jaar is de daling wel een stuk beperkter, wellicht omdat die leeftijdsgroep het minst de vruchten plukt van verbeteringen in de behandelingen omdat andere gezondheidsproblemen die vaak verhinderen.

Absolute aantallen

Wel benadrukken de onderzoekers dat het absolute aantal borstkankerdoden níét afneemt. Over het algemeen daalt het risico dat een vrouw eraan sterft van 14,6 doden op 100.000 mensen in 2014 naar 13,4 dit jaar. Ook deze kanker komt echter het meest voor op latere leeftijd – en er zijn steeds meer oudere mensen. Daardoor is het absolute aantal borstkankerdoden net gestegen. Zo telden de onderzoekers in 2014 in Europa 92.000 doden, voor 2019 voorspellen ze er 92.800.

Hoewel het risico dat je aan borstkanker sterft dus flink zakt, zijn er nu in absolute aantallen uitgedrukt wel meer doden omdat er meer oudere vrouwen zijn. “De last op de maatschappij zal dan ook blijven toenemen”, zegt La Vecchia.

Rookgedrag

Datzelfde geldt ook voor de negen andere kankers die hij en zijn team doorlichtten op basis van cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit jaar zullen er in Europa 1,4 miljoen mensen sterven aan een kanker, onder wie 787.000 mannen en 621.900 vrouwen. Het gaat om een toename van 4,8 procent. Toch is het risico dat je aan kanker sterft sinds 2014 wel afgenomen, zowel bij mannen als bij vrouwen.

Bovendien, zo rekenden deze onderzoekers uit, zijn er in de EU sinds 1988 vijf miljoen kankerdoden vermeden. Alleen al dit jaar worden er door betere behandelingen en vroegere opsporing 360.000 kankerdoden vermeden.

Longkanker blijft de grootste doder voor zowel mannen als vrouwen. Dit jaar voorspellen de onderzoekers dat er 183.200 mannen en 96.800 vrouwen aan zullen sterven. Bij mannen zakt het aantal doden wel steeds verder, met nu 9 procent minder sterfterisico dan in 2014. Bij vrouwen is er juist sprake van 4 procent meer sterfterisico dan in 2014.

“Er is een positieve evolutie voor longkanker bij mannen”, zegt co-auteur Fabio Levi (Universiteit van Lausanne), “maar zelfs die vooruitgang is minder positief dan in de VS. Meer dan 20 procent van de Europeanen rookt nog altijd, terwijl dat in de VS minder dan 15 procent is. Er zijn dringend meer antitabaksmaatregelen nodig in Europa.”

Eén kanker plooit zich niet naar de positieve trend van steeds minder sterfterisico: pancreaskanker. Bij mannen blijft het aantal stabiel, bij vrouwen stijgt het: er sterven dit jaar 1,6 procent meer vrouwen aan deze kanker.

Ook dat heeft wellicht te maken met verschillen in rookgedrag, wat het grootste risico vertegenwoordigt. “Bovendien kampen meer en meer mensen in Europa met overgewicht en diabetes, die in verband zijn gebracht met deze kanker. Er zijn bovendien te weinig fondsen voor onderzoek”, zegt La Vecchia. De bevindingen lopen parallel met de meest recente gegevens voor ons land.

Verschil tussen mannen en vrouwen

Het absolute aantal kankersterftes is de voorbije jaren in België toegenomen. In 2004 vielen er onder Belgische mannen 14.746 doden en onder de vrouwen 11.104. In 2015 was dat gestegen tot respectievelijk 15.112 en 12.043.

Bij mannen daalde het sterfterisico door kanker tussen 2004 en 2015 ieder jaar wel met 2 procent, bij vrouwen met 0,8 procent. Bij mannen is de grootste winst geboekt als het gaat over maag-, long-en prostaatkanker; bij vrouwen op vlak van maag-, borst- en eierstokkanker.

“Dat  het risico om te sterven bij mannen sterker daalt dan bij vrouwen komt onder andere omdat bij mannen het aantal nieuwe gevallen van longkanker afneemt en dat bij vrouwen daarentegen toeneemt omdat mannen minder en vrouwen met de tijd meer zijn gaan roken”, zegt Liesbet Van Eycken van het Kankerregister.

Het Europese onderzoek bevestigt volgens haar dat meer preventie nodig is. Van Eycken: “Screening van borst-, baarmoedehals- en dikkedarmkanker, vroegere opsporing door betere apparatuur, minder rokers en geperfectioneerde chirurgie, radiotherapie, chemo- of immuuntherapie verkleinen het sterfterisico. Maar het absolute aantal doden zal nog toenemen. Meer preventie is een belangrijk antwoord daarop en iets wat je ook zelf ter harte kan nemen door gezond te leven. Al is dat wel nooit een garantie dat je geen kanker krijgt.”