Had het vliegtuigongeval door turbulentie vermeden kunnen worden? "Zelfs piloten zien dat soms niet aankomen"

De tol van de vlucht van Londen naar Singapore is groot: een Brit van 73 kwam om het leven, 7 mensen werden in kritieke toestand overgebracht naar het ziekenhuis en tientallen mensen hebben hoofdwonden opgelopen. De passagiers van de vlucht beschrijven hoe het toestel plots als een speelbal door de lucht werd gegooid.

Het toestel zelf werd uiteindelijk afgeleid naar de luchthaven van Bangkok, waar het dan veilig kon landen. Toch hebben heel wat passagiers de schrik van hun leven opgelopen, blijkt uit hun getuigenissen. Hoe kon zoiets gebeuren? En had het ongeval misschien vermeden kunnen worden?

Volgens piloot en luchtvaartkenner Tom Mertens komt turbulentie vaak voor, maar heeft het zelden zulke grote gevolgen. "Er zijn eigenlijk 4 soorten turbulentie", vertelt hij in De Wereld Vandaag op Radio 1. "Je hebt lichte, matige, ernstige en extreme turbulentie. Lichte turbulentie komt wel vaker voor, matig al wat minder, maar ernstige en extreme turbulentie, dat zie je bijna nooit. Piloten proberen dat altijd te voorkomen natuurlijk."

Al is het volgens Mertens niet omdat er doden en gewonden gevallen zijn, dat het automatisch om ernstige of extreme turbulentie gaat. "Zelfs bij matige turbulentie kan je je in een vliegtuig snel verwonden."

"In een Boeing 777 (het vliegtuig in kwestie, red.) zit er een anderhalve meter tussen de bovenkant van de cabine en de zittende passagier. Op foto's is te zien dat zij daar helemaal tegenaan zijn geknald. Net daarom zijn er veiligheidsgordels natuurlijk. Op beelden kan je perfect zien wie de gordel niet omhad." Zo had de cabine deuken en blutsen waar passagiers de bovenkant van het vliegtuig hadden geraakt en waren er ook veel reizigers met hoofdwonden.

Het is nochtans belangrijk om ook in het vliegtuig je gordel aan te houden, zeker wanneer het lampje passagiers aanspoort om dat te doen. Al begrijpt Mertens dat dat voor sommige passagiers vervelend is.

"Als je in het vliegtuig zit, het is 2 uur zeer rustig en dan brandt dat verdomde lampje. Ja, dat is vervelend. Je kan niet naar het toilet of naar achteren. Je denkt: misschien zijn de piloten het wel vergeten uit te zetten. Maar vaak hebben die wel een goede reden."

Al zou het volgens Mertens ook kunnen zijn dat het waarschuwingslampje tijdens de vlucht naar Singapore niet brandde. "Zo zou het kunnen zijn dat de Boeing in een zone van clear air turbulence of CAT is gevlogen. Dat is een vervelende turbulentie, want je kan die niet zien. Andere turbulenties zijn vaak te zien door wolken en vocht, 2 zaken die je kan waarnemen op de weerradar. Daarvan weet je: als je erdoor vliegt, dan word je dooreengeschud. Piloten proberen dat altijd te vermijden "

Maar bij CAT kun je die wolken en dat vocht niet waarnemen, waardoor ze niet te spotten zijn op de radar. "Je ziet dat vaak aan de rand van jetstreams, luchtstromen die je het best kan voorstellen als een rivier van lucht. Als er 2 van die luchtrivieren dicht bij elkaar lopen, maar met een verschillende snelheid, dan is er op de plaats waar die elkaar raken een verschil. Daar schudt de lucht en gaat het alle kanten op. En je weet nooit precies waar die jetstreams elkaar kruisen, want je kan het niet zien."

Hoe het ook zij: volgens Mertens is het een goede gewoonte om gewoon je gordel aan het begin van de vlucht vast te klikken, en er verder niet meer aan te denken. "Incidenten zoals vandaag bewijzen dat dat wel zijn nut heeft", concludeert hij.