Aanklager Internationaal Strafhof wil arrestatiebevel tegen Israëlische premier Netanyahu en Hamas-kopstukken
Karim Khan, de aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC), heeft een verzoek ingediend om een aanhoudingsbevel uit te vaardigen tegen premier Benjamin Netanyahu, en Yoav Gallant, de minister van Defensie van Israël. Volgens Khan zou er voldoende bewijsmateriaal zijn dat zij oorlogsmisdaden gepleegd hebben tegen de Palestijnen. Hij wil ook 3 Hamasleiders aanhouden.
"Op basis van bewijsmateriaal dat door mijn bureau is verzameld en onderzocht, heb ik redelijke gronden om aan te nemen dat Benjamin Netanyahu, de premier van Israël, en Yoav Gallant, de minister van Defensie van Israël, strafrechtelijke verantwoordelijkheid dragen voor de volgende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid die vanaf ten minste 8 oktober 2023 zijn gepleegd op het grondgebied van de staat Palestina", zo stelt de verklaring.
In zijn verklaring verwijst Khan naar de bewuste uithongering en wrede behandeling van de Gazaanse bevolking. Hij stelt dat Israël bewust aanvalswapens richt op een burgerbevolking. "Wij zijn van mening dat de ten laste gelegde misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd als onderdeel van een wijdverbreide en systematische aanval op de Palestijnse burgerbevolking. Deze misdaden gaan naar onze mening tot op de dag van vandaag door", aldus ICC-aanklager Khan.
Ook aanhoudingsbevel voor Hamas-top
Khan wil ook 3 Hamasleiders laten aanhouden. Het gaat om Yahya Sinwar, het hoofd van Hamas in de Gazastrook, Mohammed Al-Masri (ook bekend als Mohammed Deif) opperbevelhebber van de militaire vleugel van Hamas, bekend als de Al-Qassam Brigade, en Ismail Haniyeh, hoofd van het Politiek Bureau van Hamas.
Volgens de ICC-aanklager hebben zij zich schuldig gemaakt aan moord en uitroeiing. Ook de gevangenname van gijzelaars blijft voor Khan een heikel punt. Zo heeft het ICC voldoende bewijs verzameld dat Hamas verkrachting, andere daden van seksueel geweld en foltering gepleegd heeft, zegt Khan. Hij acht de Hamas-top daarvoor verantwoordelijk en wil dus dat ook tegen hen een aanhoudingsbevel wordt uitgevaardigd.
Voor de eerste keer wil de aanklager van het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uitvaardigen tegen de politieke leider van Israël. Meer dan een jaar geleden gaf hetzelfde hof al een arrestatiebevel uit voor de Russische president Poetin wegens oorlogsmisdaden in Oekraïne.
De procedure staat los van het proces tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ), waarbij de vraag centraal staat of Israël zich als staat schuldig maakt aan genocide. De rechters oordeelden in maart dat er een risico bestaat op genocide in het conflict.
Hoe moet het nu verder?
Khan dient nu een formeel verzoek om een arrestatiebevel uit te vaardigen in bij een Pre-Trial Chamber (een kamer bestaande uit 3 rechters) van het ICC. Hij moet nu al het verzamelde bewijs presenteren en uitleggen waarom een arrestatiebevel noodzakelijk is, bijvoorbeeld om te voorkomen dat de verdachte vlucht, bewijsmateriaal vernietigt of verdere misdrijven pleegt.
Kan er effectief een aanhoudingsbevel uitgevaardigd worden?
Christine van den Wyngaert, zelf voormalig rechter bij het Internationaal Strafhof, denkt van wel. "Voor een echte veroordeling moet er heel wat bewijslast geleverd worden, maar voor een internationaal aanhoudingsbevel volstaat het dat er redenen zijn om te geloven dat die misdaden gepleegd zijn. Dat is nu onderbouwd met het 'begin van bewijs' en dat kan in een latere fase leiden tot een proces."
De Pre-Trial Chamber zal dan het bewijsmateriaal en de argumenten van de aanklager evalueren. Als de Pre-Trial Chamber van mening is dat de drempel is bereikt en er geen effectieve alternatieven zijn, vaardigt zij een arrestatiebevel uit. "De rechters moeten de ruimte krijgen om hun werk te doen en al het bewijs te bekijken dat we hebben ingediend", zegt Khan in een videoboodschap.
Het ICC informeert de Staten die partij zijn bij het Statuut van Rome (het oprichtingsverdrag van het ICC) over het arrestatiebevel. Deze staten zijn verplicht om samen te werken met het ICC en de verdachte te arresteren als hij of zij hun grondgebied betreedt. Israël is niet gebonden aan het Statuut van Rome, omdat het land, net als onder andere de Verenigde Staten, dat niet ondertekend heeft.