Live - Oekraïne. Rusland claimt volledige controle over dorp Otsjeretyne in oosten van Oekraïne
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Achtergrond. Van de ‘gasmaskerbreker’ uit WO I tot clustermunitie: dit zijn de verboden wapens van Poetin
• Interview. ‘Het gevaar is groter dan ooit’: generaal-majoor Michel Van Strythem, topman van Cyber Command
• Analyse. Neutraliteit, gifpillen en de rol van Boris Johnson: steeds meer details bekend over mislukte vredesgesprekken tussen Oekraïne en Rusland
• Achtergrond. ‘We zullen ze van de vliegbases op de Krim verdrijven’: Oekraïne zet nieuwe ATACMS-raket nu volop in
Live
Russische leger meldt verovering van Oost-Oekraïens dorp Otsjeretyne
Russische troepen hebben opnieuw een dorp in het oosten van Oekraïne veroverd. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie. Het gaat om Otsjeretyne, een dorp dat voor de oorlog zo’n drieduizend inwoners telde.
Sinds de val van Avdiivka in februari boeken de Russen gestaag kleine succesjes in het oosten van Oekraïne. Het Oekraïense leger kampt nog altijd met tekorten aan munitie en mankracht, wat Rusland in staat stelt het ene na het andere dorp te veroveren. De Russen willen zo de gehele provincie Donetsk in handen krijgen.
De Amerikaanse denktank Institute for the Study of War vermoedt dat Rusland vanuit Otsjeretyne twee routes heeft om door te stoten richting het noorden en noordwesten van Oekraïne.
Naast het grondoffensief bestookt Rusland de Oekraïeners ook met raketten en drones in het oosten van het land. De gouverneur van Donetsk maakt melding van twee doden nadat vannacht een raket was ingeslagen in een huis in Pokrovsk. Daarnaast zegt de Oekraïense luchtmacht Russische gevechtsdrones te hebben neergehaald.
Jasper Daams
Lees ook: Waarom de Oekraïense blunder in het dorpje Otsjeretyne grote gevolgen kan hebben
Nieuwe Russische raketaanvallen op Oekraïne tijdens orthodox Pasen
Rusland heeft tijdens het orthodoxe paasfeest nieuwe drone- en raketaanvallen uitgevoerd op zijn buurland Oekraïne. Minstens twee mensen zijn om het leven gekomen.
De Oekraïense luchtmacht zegt dat ze in de nacht van zaterdag op zondag 23 van de 24 Russische gevechtsdrones heeft kunnen neerhalen. Toch zijn er op verschillende plaatsen in het land meldingen van schade.
In de Pokrovsk, in de regio Donetsk, zijn twee mensen om het leven gekomen toen een raket een huis vernielde, meldt gouverneur Vadim Filashkin op de berichtendienst Telegram.
In de regio Dnjepropetrovsk hebben vallende de brokstukken van neergehaalde projectielen verschillende gebouwen beschadigd. Volgens de lokale overheid is daardoor ook een brand uitgebroken.
Oekraïense media zeggen dat ook in de stad Charkiv, in het oosten van het land, een woning werd getroffen. "Zes mensen raakten gewond, onder wie een meisje dat in 2015 werd geboren", zegt gouverneur Oleh Synjehoebov.
De orthodoxe christen in Rusland vieren het paasfeest vandaag/zondag, op basis van de juliaanse kalender. De andere christelijke feestdagen in Oekraïne zijn sinds de oorlog in Rusland wel aangepast aan de westerse kalender. Zo is Kerstmis vervroegd van 7 januari naar 25 december.
Zaterdag werd Charkiv ook al getroffen door drone- en raketaanvallen.Beeld AP Europese inlichtingendiensten waarschuwen voor Russische sabotage
Europese inlichtingendiensten hebben hun regeringen gewaarschuwd dat Rusland gewelddadige sabotageacties aan het voorbereiden is. Dit bericht zakenkrant The Financial Times, dat inzage kreeg in analyses uit drie Europese landen.
Uit die gegevens komt naar voren dat Rusland lijkt te werken aan een agressievere aanpak. Er kunnen bijvoorbeeld bom- en brandaanslagen worden uitgevoerd en infrastructuur kan worden gesaboteerd.
De autoriteiten in verschillende landen hebben al actie ondernomen om dat te voorkomen. Zo zijn vorige maand in Duitsland twee mannen opgepakt vanwege vermeende plannen om aanslagen te plegen op militaire en logistieke locaties.
Veiligheidsdiensten kijken volgens de krant nu ook of ze mogelijke doelwitten hebben gemist. Als voorbeeld wordt een onverklaarde explosie uit april genoemd bij een munitiefabriek in Wales.
Een inlichtingenbron voorspelt in de FT dat de Russische president Vladimir Poetin op allerlei manieren grenzen gaat opzoeken in Europa. Het kan dan naast sabotage ook gaan om de verspreiding van desinformatie of hackaanvallen.
Schade aan Oekraïense stroomvoorziening door Russische aanvallen loopt verder op
De grootschalige Russische drone- en raketaanvallen op de energievoorziening van Oekraïne hebben al meer dan 1 miljard dollar (930 miljoen euro) aan schade veroorzaakt. Dat zegt de Oekraïense minister van Energie, German Galushchenko.
De Russische strijdkrachten bestoken sinds 22 maart vrijwel dagelijks Oekraïense thermische en waterkrachtcentrales en hoofdnetwerken. Dat leidt in tal van regio’s herhaaldelijk tot langdurige stroomuitval. De aanvallen leggen de productie in fabrieken stil, maar ondermijnen ook het moreel van de bevolking.
‘Vandaag spreken we over verliezen van meer dan een miljard dollar. Maar de aanvallen gaan door en het is duidelijk dat de kosten zullen toenemen’, aldus Galushchenko. Het is vooral de schade aan de warmte- en waterkrachtcentrales die in de papieren loopt.
Volgens de minister is de stroomvoorziening stabiel, maar de situatie kan elk moment veranderen. Op dit moment profiteert de gehavende energiesector van het mooie weer. Windmolens en zonnepanelen leveren meer stroom.
Peter van Ammelrooy
Rusland zet Zelensky op opsporingslijst
Het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een arrestatiebevel uitgeschreven tegen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Dat melden Russische media.
Het Russische nieuwsagentschap Tass schrijft dat Zelensky wordt opgespoord wegens een overtreding van het Russische strafrecht. Om welke overtreding het gaat, is niet bekendgemaakt.
Beeld AFP Eerder zette Rusland ook al de premier van Estland, Kaja Kallas, op de opsporingslijst. Ook een Litouwse minister wordt gezocht door Moskou.
Het Internationaal Strafhof (ICC) vaardigde eerder een arrestatiebevel uit tegen de Russische president Vladimir Poetin om zijn vermeende betrokkenheid bij de deportatie van Oekraïense kinderen.
Grote branden in Charkiv na nieuwe Russische aanvallen
In Charkiv, in het oosten van Oekraïne, zijn zaterdag verschillende branden uitgebroken na Russische drone- en raketaanvallen. Dat heeft de Oekraïense civiele bescherming zaterdag meegedeeld. Bij de aanvallen vielen minstens vier gewonden, onder wie een kind.
Volgens de Oekraïense luchtmacht heeft Rusland in de nacht van vrijdag op zaterdag dertien Shahed-gevechtsdrones en vier omgebouwde luchtdoelraketten van het type S-300 ingezet. De luchtmacht zegt dat alle drones onderschept werden, maar Ihor Terechov, de burgemeester van Charkiv, maakt wel melding van branden na twee droneaanvallen.
De grootste brand, met een totale oppervlakte van 3.000 vierkante meter, is uitgebroken in een magazijn. De bluswerken zijn zaterdagvoormiddag nog aan de gang.
Charkiv ligt slechts een veertigtal kilometer van de Russische grens. Sinds het uitbreken van de oorlog, meer dan twee jaar geleden, wordt de stad regelmatig met raketten en bommen bestookt. De voorbije weken heeft Rusland de aanvallen nog verder opgevoerd. De vrees bestaat dat de stad geleidelijk onbewoonbaar zal worden.
Beeld REUTERS Beeld REUTERS Rusland meldt nieuwe raketaanval op de Krim met Amerikaanse Atacms-raketten
Rusland zegt een raketaanval op het illegaal geannexeerde schiereiland de Krim te hebben verijdeld. Volgens het Russische ministerie van Defensie vuurde Oekraïne vier Amerikaanse Atacms-raketten af, maar haalde de luchtverdediging de projectielen neer. Die bewering is niet onafhankelijk te verifiëren. De Oekraïense autoriteiten hebben niet op het bericht gereageerd.
Oekraïne beschikt pas enkele maanden over de langeafstandsversie van de Atacms, die een bereik van 300 kilometer hebben. Lange tijd weigerde de Amerikaanse regering deze raketten te leveren, omdat zij vreesde Rusland te provoceren. Nadat Rusland rond de jaarwisseling Noord-Koreaanse raketten had ingezet, ging het Witte Huis alsnog overstag. Hoeveel langeafstandsraketten de VS aan Oekraïne hebben geleverd, is niet bekend.
Afgelopen week kwamen al berichten dat Oekraïne de nieuwe raketten had ingezet in de strijd tegen de Russen. Russische oorlogsbloggers meldden dat vijftien tot dertig Atacms-raketten werden afgevuurd op de Krim. Amerikaanse functionarissen hebben bevestigd dat Kiev de Atacms heeft ingezet, maar gingen niet op specifieke aanvallen in.
Pepijn de Lange
Drie mensen gewond door brokstukken van neergestorte Russische drones in Charkiv
In Charkiv, de op een na grootste stad van Oekraïne, zijn drie mensen gewond geraakt door brokstukken van neergestorte Russische drones. Er ontstond ook brand in een kantoorgebouw, aldus de regionale gouverneur.
Oleh Synehubov schreef op Telegram dat een 13-jarig kind en een vrouw werden behandeld in het ziekenhuis. Een tweede vrouw werd ter plaatse behandeld. De hulpdiensten kregen het vuur onder controle, voegde hij eraan toe.
Beeld AP Rusland pocht over eigen terreinwinst en Oekraïense verliezen
Rusland maakt zich sterk dat het sinds begin 2024 zo'n 547 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied heeft veroverd. Daarnaast zou het Oekraïense leger volgens de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe dit jaar al meer dan 111.000 manschappen hebben verloren, evenals meer dan 21.000 voertuigen en andere militaire uitrusting. Dat zei hij vrijdag op een vergadering met hooggeplaatste militairen.
Nog volgens Sjojgoe waren de Oekraïense verliezen vooral in april bijzonder hoog. Toen zouden er dagelijks meer dan Oekraïense 1.000 soldaten zijn gedood of ernstig gewond geraakt. Zijn beweringen kunnen niet onafhankelijk worden geverifieerd en zijn allicht zwaar overdreven en een onderdeel van de propaganda-oorlog.
Wel staat vast dat Oekraïne al een hele tijd moeite heeft om stand te houden, onder meer als gevolg van vertragingen op vlak van de westerse wapenleveringen en een tekort aan strijdkrachten. Sinds ongeveer zes maanden blijft Moskou steeds weer terrein winnen, vooral in de oostelijke Oekraïense regio Donetsk. Daar kon Rusland het front doorbreken bij het stadje Otsjeretyne, waarbij het front sinds enkele weken gestaag opschuift in westelijke richting.
Volgens de aan het Oekraïense leger gelieerde organisatie DeepstateMap, dat zich baseert op openbaar beschikbare beelden en bronnen, bedraagt de Russische terreinwinst dit jaar ongeveer 340 vierkante kilometer. In totaal bezet Rusland nu 18,032 procent van het Oekraïense grondgebied, tegenover 17,795 procent begin 2024.
EU veroordeelt cyberaanvallen tegen Duitsland en Tsjechië
De Europese Unie veroordeelt de cyberaanvallen van de "door Rusland gecontroleerde" groep APT28 in Duitsland en Tsjechië en zal "het volledige spectrum aan maatregelen" aanwenden "om het kwaadaardige gedrag van Rusland in cyberspace te voorkomen, af te schrikken en te beantwoorden". Dat stelt hoge vertegenwoordiger Josep Borrell vrijdag in een verklaring namens de 27 lidstaten. Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg veroordeelde de aanval in een bericht op X.
Vrijdag maakte de Duitse regering bekend dat ze APT-28 verantwoordelijk houdt voor een cyberaanval die de sociaaldemocratische partij SPD vorig jaar trof. Die groep wordt volgens de Duitsers aangestuurd door de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Berlijn riep prompt de zaakgelastigde van de Russische ambassade op het matje. Ook Tsjechië deelde mee dat zijn instellingen getroffen werden door deze cyberaanval.
"Deze kwaadaardige cybercampagne toont Ruslands doorlopend patroon van kwaadaardig gedrag in cyberspace, door democratische instellingen, overheidsinstanties en leveranciers van essentiële infrastructuur in de EU en daarbuiten te viseren", reageert Borrell. De EU zal dit gedrag "niet tolereren", verzekert hij.
De hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid wijst erop dat APT-28 in het verleden herhaaldelijk door Rusland is ingezet om cyberaanvallen uit te voeren tegen de EU, de lidstaten en internationale partners als Oekraïne. In de EU zouden onder meer Polen, Litouwen, Slovakije en Zweden getroffen zijn.
De EU vaardigde in 2020 al sancties uit tegen individuen en instanties die verantwoordelijk werden geacht voor een aanval van APT-28 op het Duitse parlement in 2015.
Twitter bericht wordt geladen...
Oekraïne mag Russisch grondgebied aanvallen met Britse wapens, Kremlin reageert geagiteerd
Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken is de uitspraak van de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Cameron dat Oekraïne Britse wapens mag gebruiken om doelwitten op Russisch grondgebied mee te raken, een "nieuw bewijs van de hybride oorlog van het Westen" tegen Rusland. Dat zei woordvoerster Maria Zacharova vanmiddag in het Kremlin. Het Westen voert een oorlog tegen Rusland "met Oekraïense handen", klonk het nog. "Rusland beantwoordt de aanvallen en zal dat blijven doen."
Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov noemde de uitspraken van Cameron op zijn beurt "zeer gevaarlijk" en had het over "een directe escalatie van de spanningen rond het conflict in Oekraïne, die uiteindelijk de Europese veiligheid zouden kunnen bedreigen".
Cameron zei gisteren bij een bezoek aan Kiev dat Oekraïne mag kiezen welke militaire doelwitten het viseert in zijn verdediging tegen de Russische invasie-oorlog, of die doelwitten nu in Rusland of in bezet Oekraïens gebied liggen. Dat geldt volgens Cameron ook voor de wapens die Oekraïne van het Verenigd Koninkrijk heeft gekregen. "Oekraïne heeft dat recht. Net zoals Rusland binnen Oekraïne toeslaat, kun je heel goed begrijpen waarom Oekraïne de behoefte voelt om ervoor te zorgen dat het zichzelf verdedigt", zei Cameron (zie bericht 06.50 uur).
Het Verenigd Koninkrijk voorziet Oekraïne onder andere van krachtige Storm Shadow-raketten met een bereik van 250 km. Ook Frankrijk levert die raket, onder de naam Scalp EG. Cameron kondigde in Kiev nog voor drie miljard pond (3,5 miljard euro) extra aan jaarlijkse militaire hulp voor 'zo lang het nodig is'.
Andere landen hebben wel afspraken met Oekraïne dat ze de wapens die ze van hen hebben gekregen, niet inzetten boven Russisch grondgebied. Zo heeft Kiev met Washington de afspraak dat het de nieuwe ATACMS-raketten enkel op bezet Oekraïens gebied zal inzetten, zoals de Donbas en het Krim-schiereiland.
