1. Jobs

Met een groei van 1,7 procent van het bbp deed de Belgische economie het vorig jaar goed, al was de stijging minder groot dan de Europese (2,2%) en mondiale (3,7%) groei.

Ook de binnenlandse werkgelegenheid nam toe met 1,4% of 66.000 jobs, grotendeels in de privésector (ondernemingen, handel, vervoer en horeca). Goed nieuws is ook dat in de industrie en bouw geen banen verloren gingen.

Dat de banengroei opnieuw op het niveau zit van de jaren voor de start van de mondiale crisis (2008), wijt de NBB onder meer aan de verlaging van de arbeidskosten, het bemoeilijken van vervroegd pensioen en het optrekken van de wettelijke pensioenleeftijd.

Het aantal niet-werkende werkzoekenden daalde tot 525.000. Dat zijn er 28.000 minder dan het jaar voordien. Toch blijft dat cijfer te hoog, vooral in Wallonië en Brussel. De werkloosheidsgraad bedraagt nu 7,3 procent. De uitdaging wordt om het arbeidspotentieel de volgende jaren maximaal te benutten, onder meer door een beter match onderwijs-arbeidsmarkt, levenslang leren en kwalitatieve jobs.

De totale inflatie (stijging prijspeil) nam toe met 2,2 procent, voornamelijk door de stijgende energieprijzen. Goed nieuws is wel dat het inflatieverschil met onze voornaamste buurlanden is verkleind. Een hoge inflatie leidt tot snellere loonsverhogingen (door indexering). Als die trend zich sneller doorzet dan in onze buurlanden, boeten onze bedrijven aan concurrentiekracht in.

2. Koopkracht

De gezinnen zagen hun inkomsten vorig jaar met 1,3 procent stijgen. Zowel de inkomsten uit arbeid (de lonen in private sector stegen met 2 procent) als uit kapitaal (dividenden) namen toe. Dat de consumptie slechts met 1,1 procent steeg, verklaart dat mensen vorig jaar meer hebben gespaard: gemiddeld zetten ze 11,3 procent van hun inkomen aan de kant. De populaire en goedkope woonleningen deden hun schulden wel stijgen. Zo bereikten de uitstaande hypothecaire kredieten eind september een recordhoogte van 222 miljard euro.

De verbeterde economische omstandigheden en het optimisme van de meeste bedrijfsleiders zorgden vorig jaar voor meer jobs én meer bedrijfsinvesteringen. Deze laatste financierden ze door de lage rente met bankkredieten. De NBB vraagt de regering wel dat die maatregelen neemt om de economie productiever en dynamischer te maken. Onderzoek & Ontwikkeling, innovatie, een concurrerende marktomgeving en efficiënte infrastructuur zijn daarvoor de basisingrediënten.

3. Overheidsfinanciën

Nadat er verscheidene jaren lang amper verbetering was opgetekend, werd er vorig jaar een flinke vooruitgang geboekt in de gezondmaking van de overheidsfinanciën. Zo slonk het tekort op de begroting tot 1 procent van het bbp. Die daling was grotendeels het resultaat van de beheersing van de primaire uitgaven (tot 50 procent van bbp) en werd versterkt door de verder aantrekkende conjunctuur en de forse banengroei.

De ontvangsten van de overheid zijn voor het eerst in jaren licht gestegen, voornamelijk dankzij de toename van de inkomsten uit de belastingen op vennootschapswinsten. De heffingen op de inkomens uit arbeid namen licht af als gevolg van de vermindering van de sociale werkgeversbijdragen. De inkomsten uit de personenbelasting stabiliseerden, nadat ze de jaren voordien sterk waren gedaald door de taks shift.

De NBB waarschuwt evenwel dat verdere stappen moeten worden gezet, aangezien een structureel evenwicht nog niet bereikt is en de overheidsschuld nog altijd zeer groot is. Voor het eerst in jaren liep die overheidsschuld noemenswaardig terug, tot 102,8 procent van het bbp. Gouverneur Jan Smets vindt dat de goede economische conjunctuur moet worden aangegrepen om buffers voor de toekomst aan te leggen, onder meer om de schuld verder terug te dringen, de kosten van de vergrijzing op te vangen, onze sociale zekerheid veilig te stellen, onze mobiliteit verder uit te bouwen en de vereiste energietransitie door te voeren.

4. Banksector

Door zijn jarenlange herstructureringsinspanningen is de Belgische banksector vandaag opnieuw financieel gezond: de erfenissen uit het verleden zijn weggewerkt en er zijn opnieuw overschotten gerealiseerd. Toch wachten de banken nog zware uitdagingen: naast de verdere digitalisering zet de langdurige periode van lage rentetarieven hun voornaamste inkomstenbron onder druk.

De verzekeringssector blijft, door de lage rentevoeten, wel onder druk staan: De resultaten van de niet-levensverzekeringsproducten bleven stabiel, terwijl de levensverzekeringen een lage rentabiliteit vertoonden.