Gezondheid Belgen gaat erop achteruit sinds crisis

Welzijn

"In tegenstelling tot het bbp per inwoner blijft het welzijn van de Belgen in 2016 ruimschoots onder zijn niveau van voor de financieel-economische crisis." Dat staat in het rapport Aanvullende indicatoren naast het bbp van het Planbureau.

Voor het eerst meet het Planbureau het welzijn van de Belg. Ze stelde de indicator samen uit zeventien meetbare deelindicatoren, zoals levensstandaard, opleiding, gezondheid, enz. Die indicatoren zitten vervat in een Europese enquête die het statistisch bureau van de Europese Unie, Eurostat, frequent afneemt. Daardoor kon het Planbureau met terugwerkende kracht een waarde berekenen voor de nieuwe Belgische Welzijnsindicator. Wel geeft ze aan nog te zullen sleutelen aan de manier van meten naar de toekomst toe. Bedoeling is immers om de indicator vanaf nu altijd op te nemen in de studie.

In de drie jaren voor de crisis (2005 - 2008) bereikte ons welzijn een hoogtepunt. Tot 2015 daalde ons welzijn, volgens het Planbureau door de achteruitgang van de globale gezondheidstoestand. "In België zijn de mentale en fysieke gezondheid de belangrijkste bepalende factoren voor het welzijn", klinkt het. Wel moet de indicator nog aangescherpt worden, klinkt het. "Omdat onze kennis over welzijn nog niet compleet is."

Minder rokers

Zo'n 18 procent van de Belgen ouder dan 15 jaar rookt dagelijks. Dat betekent dat het aantal rokers gestaag blijft dalen. In 2015, het jaar met de meest recente cijfers, lag het aantal Belgische rokers 5,4 procent lager dan in 2000. Daarmee doen we het beter dan onze buurlanden: het totale aantal rokers ligt hier lager, de dalende trend is dezelfde in alle landen.

Wel roken er nog steeds meer mannen dan vrouwen, al daalt het aantal rokende vrouwen minder snel dan het aantal rokende mannen.

Meer leefloners

Het aantal leefloners blijft stijgen, tot 127.187 mensen in 2016. Een leefloon is "het allerlaatste sociale vangnet om personen met onvoldoende bestaansmiddelen een minimaal inkomen te verschaffen dat hen in staat zou moeten stellen een menswaardig leven te leiden", aldus het Planbureau. Dat aantal is sterk gestegen sinds 2003, toen dat nog op 74.098 lag.

Tot 2014 kan die stijging vooral toegewezen worden aan de financiële crisis van 2008 zegt het Planbureau. Vanaf 2014 veroorzaakt een veranderde wetgeving en een groeiende onzekerheid van bepaalde risicogroepen als laaggeschoolden of eenoudergezinnen een veel sterkere stijging.

Armoede

Volgens het Planbureau steeg het armoederisico tussen 2015 en 2016 tot 17,6 procent. Tot 2010 schommelde dat percentage steeds rond de 15 procent. Het armoederisico en de daarbij horende armoedrisicodrempel worden traditioneel opgesplitst naar gezinstype. 

Het slechte nieuws daar is dat voor de klassiek kwetsbare groepen als eenoudergezinnen, alleenstaanden en werklozen beide cijfers stegen tussen 2015 en 2016.

Levenslang leren

Volgens Europese cijfers ligt het aandeel Belgen dat levenslang leert een pak lager dan in onze buurlanden. De cijfers meten het aantal 24- tot 65-jarigen dat in de maand voorafgaand aan de enquête een opleiding of vorming volgde, en moeten dus met een korrel zout worden genomen. Desalniettemin golden dezelfde criteria in alle Europese landen waar metingen werden afgenomen, en is de trend dus indicatief.

Sinds 2008 zit er immers geen duidelijk trend meer in de Belgische cijfers. Ze schommelen rond de 7 procent, terwijl er in alle andere Europese landen net wel een stijging valt op te tekenen.

Meer wagens

Ook het aantal Belgen dat met de auto rijdt, zit weer in stijgende lijn. Op honderd verplaatsingen, worden er nog steeds zo'n tachtig met de wagen gedaan. En hoewel we nog steeds onder het Europese gemiddelde van 81,3 procent zitten, zit het aantal verplaatsingen in de wagen weer in de lift sinds 2012. Dat was nochtans gedaald van meer dan 82 procent voor 2000 naar 79 procent in 2012.