IVF-behandelingen en een job: een moeilijk huwelijk

“Hoe langer je in het traject zit, hoe moeilijker het voor iedereen wordt om flexibel te zijn. Jij hebt niet gekozen voor die fertiliteitsbehandeling, maar je collega’s ook niet…” (Vrouw, anoniem)

Tien vrouwen tussen 26 en 41 jaar, die allen een vruchtbaarheidsbehandeling volgden, werden voor het eerst bevraagd over de impact ervan op hun werk. Tien is een kleine groep, maar Lode Godderis (KU Leuven) en Shanti Van Genechten (Kinderwens vzw) willen met deze eerste diepte-interviews de aandacht vestigen op een belangrijke blinde vlek.

Dat het geen overbodige kennis is, tonen de recentste cijfers uit 2015: toen werd in België een op de veertien vrouwen zwanger na een behandeling voor onvruchtbaarheid. “Het aantal fertiliteitsbehandelingen zal in de toekomst alleen maar toenemen”, zegt Lode Godderis, hoogleraar aan het Centrum voor Omgeving en Gezondheid (KU Leuven). “Onze vruchtbaarheid gaat er al decennia op achteruit, zowel bij mannen als vrouwen. Toch weten we nog te weinig over de impact van een hormoonbehandeling op het dagelijks leven. We weten wel dat het stress geeft, zowel binnen een relatie, in de sociale kring, financieel als seksueel. Maar we weten niet wat het betekent voor je professionele leven.”

Uit de gesprekken blijkt dat een behandeling en een job een moeilijke combinatie is. En dat de vrouwen op de werkvloer niet altijd op begrip kunnen rekenen.

Moeilijkheden

De onzekerheid van de behandeling, het verwerken van slecht nieuws ... Voor alle vrouwen was het moeilijk om werk en privé altijd gescheiden te houden. Ook al was het werk vaak een dankbare afleiding, het kostte de meeste vrouwen moeite om hun gedachten erbij te houden.

Niet het minst omdat een behandeling ook fysieke klachten met zich brengt, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, buikkrampen ... Maar evengoed psychische: zo getuigde een zakenvrouw dat ze tijdens de hormoonstimulatie erg aan zichzelf begon te twijfelen en hoe moeilijk dat was binnen haar job.

Alle vrouwen deden hun uiterste best om hun werk niet onder de doktersafspraken te laten lijden, al bleek dit moeilijk door de onvoorspelbaarheid van het fertiliteitsprogramma. Voor drie van de tien vrouwen bleek de combinatie onmogelijk, waarna ze van job of functieomschrijving veranderden. Bij drie vrouwen had de werkgever geen begrip voor het feit dat ze af en toe weg moesten voor een doktersafspraak of een dagelijkse injectie. Iemand kreeg van haar werkgever zelfs de suggestie om vakantie te nemen tijdens een nieuwe cyclus, omdat die moeite had met haar onvoorspelbaarheid. Zes van de tien vrouwen bleven zelfs langere tijd thuis op aanraden van hun arts.

“De vrouwen geven aan dat er te weinig psychologische begeleiding wordt aangeboden en dat het onderwerp ‘werk’ nauwelijks aan bod komt tijdens de doktersafspraken”, zegt Shanti Van Genechten (Kinderwens vzw). “Ook werkgevers hebben weinig tools om met de situatie om te gaan. Hoog tijd om daar werk van te maken.”

Elke: “Ik ben van werk veranderd”

Elke Honshoven (37) heeft twaalf IVF-behandelingen achter de rug. Zonder resultaat. Haar eerste werkgever toonde weinig begrip.

“Mijn vorige werkgever had amper begrip voor het feit dat ik zwanger probeerde te worden via IVF”, vertelt Elke Honshoven (37). “De leidinggevende had zelf geen kinderen en zette het werk op de eerste plaats. Mijn andere collega was jong en had nog geen gezin. Dat maakte me tot een buitenstaander. Nochtans deed ik extra hard mijn best in die periode: ik wilde bewijzen dat ik werk en IVF perfect kon combineren. In de wachtkamer van het ziekenhuis had ik mijn werk altijd bij.” Toen Elke een buitenbaarmoederlijke zwangerschap had en geopereerd moest worden, moest ze daarvoor drie weken thuisblijven. “Dat werd op het werk als een ramp ervaren”, herinnert ze zich. “Dus heb ik in die weken thuis ook gewerkt. Maar uiteindelijk was het niet langer houdbaar en heb ik ontslag genomen.” Op haar nieuwe werkplek was er wel begrip. “De injecties, de onderzoeken … Ik plande alles zo dat men er weinig nadeel van ondervond. Niemand viel erover want ik deed mijn werk goed. Het hielp ook dat mijn collega’s zelf kinderen hadden.”

Elke en haar man hebben hun kinderwens na tien jaar met twaalf IVF-behandelingen en twee adoptieprocedures opgeborgen. “Ook bij de adoptie hadden we pech en vielen we op het nippertje uit de boot of stopte het adoptiekanaal. De kinderkamer stond al die tijd klaar. We hebben ze leeggehaald.”

Nele Bauwens: “Een kinderwens, maar niet tegen elke prijs”

Nele Bauwens (41) is cabaretier en maakte met ‘Wat een geluk’ een voorstelling over haar ervaringen in de fertiliteitskliniek.

“Ik heb een traject van vier jaar achter de rug met ontelbaar veel artsen, vijf fertiliteitsklinieken en evenveel operaties”, vertelt cabaretier Nele Bauwens (41). “Omdat ik als cabaretier verhalen breng die uit het leven gegrepen zijn, kon ik dit niet verzwijgen. Dus maakte ik de voorstelling Wat een geluk.” Dat klinkt alsof haar werk haar helpt om alles te verwerken. “Dat is voor een stuk zo”, zegt Bauwens. “In het ziekenhuis heb ik altijd een notitieblok bij om ideeën te noteren. En nu ik aan het optreden ben, krijg ik veel mooie reacties van vrouwen én mannen. Maar de keerzijde van de hormonale behandelingen is dat het me in die periodes moeilijker lukt om creatief te zijn. Mijn stem verandert zelfs en als ik destijds optrad, leek het alsof ik niet helemaal mezelf was. Ik kon me niet volledig geven en dat was een zwaar offer, besefte ik.”

Dus maakte ze de klik: de kinderwens is er nog, maar niet tegen elke prijs. “Ik ben er niet meer obsessief mee bezig en probeer mijn tournee niet te laten samenvallen met een behandeling. Ik probeer beter voor ogen te houden dat, ook al wil ik graag een kind, ik nog altijd zélf verantwoordelijk ben voor mijn geluk. En er is in het leven veel om gelukkig over te zijn.”