Direct naar artikelinhoud
Interview

"Besturen met Vlaams Belang? Ik sluit niets uit"

Jean-Jacques De Gucht (l.) en Christoph D'Haese.Beeld Thomas Sweertvaegher

Ze zaten beiden ooit samen bij Open Vld in Aalst. Nu is Christoph D'Haese burgemeester voor N-VA, en is Jean-Jacques De Gucht veroordeeld tot oppositie voeren. D'Haese: "Ik probeer Bart Somers wat na te doen, maar heb nog wat werk."

en

In de schaduw van de gloednieuwe stadsbibilotheek/academie Utopia doen ze hun plannen uit de doeken voor de toekomst van hun stad, die de voorbije jaren een metamorfose onderging. Er is niet enkel de bibliotheek, maar ook het nieuwe administratief centrum en de sporthal, een realisatie van het vorige bestuur. 

“We werden altijd 'marginAalst' genoemd", zegt D'Haese. "Nu is dat 'geniAalst'. Uw krant noemde ons 'het Londen aan de Dender’. We worden genoemd als de hipsterplek onder de Vlaamse steden. Hoe komt dat? We hebben het hoogste investeringsritme van alle Vlaamse steden.”

Intussen is de schuldgraad geëxplodeerd. Die ging van 851 euro naar 1.724 euro per inwoner.

Christoph D'Haese: “Het is belangrijk dat je blijft investeren in je openbaar domein. Het duurste bushokje van Vlaanderen staat in Aalst (een futuristisch kunstwerk dat 120.000 euro kostte, AVB/RW). We hebben daar heel wat kritiek op gekregen, maar de buurt heeft daar een hele nieuwe dynamiek door gekregen. Het is niet omdat je een lage schuldgraad hebt, dat je goed bezig bent. Dat zijn meestal de steden die weinig of niets ondernemen, zei ook professor bestuurskunde Filip De Rynck (UGent) daarover. 

"We worden vaak met Mechelen vergeleken. Wij zijn de vijfde en zesde stad in Vlaanderen. Maar Mechelen heeft een schuldgraad die vier keer hoger ligt – en dat met 'de beste burgemeester ter wereld'. Ik probeer dat een beetje na te doen, maar heb nog wat werk.”

Jean-Jacques De Gucht: "Er is inderdaad heel wat gebeurd in de stad. Dat steekt niet, ik voer geen oppositie om stokken in de wielen te steken. Maar het kan nog beter. Ik zag in Mechelen hoe ze groen injecteren in de stad op pleintjes en kleine parkjes. Dat kunnen we hier ook."

'Uw krant noemde ons 'het Londen aan de Dender’. We worden genoemd als de hipsterplek onder de Vlaamse steden. Hoe komt dat? We hebben het hoogste investeringsritme van alle Vlaamse steden'
Christoph D'Haese

Spiegelt u zich dan aan Mechelen?

D'Haese: “Die stad heeft een verbindend verhaal gebracht, over de partijgrenzen heen. Dat is zeker een verdienste. We hebben heel wat zaken gemeen. We kennen veel van dezelfde uitdagingen, ook door onze gelijkaardige ligging. Mechelen ligt halverwege tussen Brussel en Antwerpen, wij tussen Brussel en Gent. Ook mijn partij wil bruggen bouwen, al blijft dat vaak onderbelicht. Onze inspanningen om nieuwkomers Nederlands te leren hebben we verdubbeld. Onze huiswerkbegeleiding hebben we ook opgedreven.”

Hier zit een liberale burgemeester?

De Gucht: “Ik denk toch dat we een beetje verschillen. Mechelen heeft misschien een grotere schuldgraad, maar staat ook veel verder dan Aalst. En je moet ook slim investeren. Voor het nieuwe administratief centrum is drie keer te veel betaald, door te kiezen voor een huurcontract in plaats van het gebouw meteen te kopen.”

D’Haese: “Uw partij heeft met het project ingestemd. Alles is voorzien in de meerjarenplannen, we zitten nog altijd ruim binnen de marges die de hogere overheid ons oplegt. (gedecideerd) We gaan in geen geval de belastingen moeten verhogen."

'Taal en integratie zijn de sleutels om werk te vinden, om mee te bouwen aan de maatschappij. Dan zorg je ervoor dat er geen wachtlijsten zijn voor de taallessen, zoals nu wel het geval is'

U legt de nadruk op verbinden. Uw partijtoppers Theo Francken en De Wever krijgen kritiek omdat ze polariseren.

D’Haese: “Alles hangt af van de framing. We hebben overal dezelfde consequente aanpak. Dat is in Aalst zo, net als in Antwerpen of in de omgeving van Leuven, bij Theo. We brengen een verhaal van rechten en plichten. Bij liberalen zal dat meer een verhaal van vrijheden zijn.”

De Gucht: (schudt heftig het hoofd)

D’Haese: “Jullie zijn toch de partij van de vrijheid? Of zijn jullie dat DNA intussen kwijt? Wij worden geconfronteerd met wat sociologen het 'spoorwegfenomeen' zijn gaan noemen. We hebben een import van taal- en kansarmoede vanuit Brussel. Ik huiver ervan dat we in kinderdagverblijven met sommige ouders moeten communiceren via pictogrammen. Zoiets werkt niet. Voor ons hoort iedereen erbij, maar dan moet je ook je verantwoordelijkheid nemen.”

Burgemeester Christoph D'Haese (N-VA) in debat met uitdager Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)
Beeld Thomas Sweertvaegher

Is meneer D’Haese een verbindende burgemeester?

De Gucht: “De vraag is hoe je ervoor zorgt dat iemand zich welkom voelt in Aalst. Voor een liberaal zijn rechten en plichten ook belangrijk. Taal en integratie zijn de sleutels om werk te vinden, om mee te bouwen aan de maatschappij. Dan zorg je er ook voor dat er geen wachtlijsten zijn voor de taallessen, zoals nu wel het geval is.

"Maar het probleem is niet zozeer Brussel. Moet je dan een muur bouwen tussen de twee? Veel Aalstenaars gaan daar toch ook elke dag werken. Je moet vooral maken dat je niet in twee aparte werelden verzeild raakt. Of het nu Brusselse, Antwerpse, Gentse, of wat mij betreft, Berlaarse jongeren zijn…”

D’Haese: (lachend) “Komen die dan naar hier?”

De Gucht: “Ja, met de bus. Zoals ik vroeger. Er zijn geregeld incidenten aan het station, maar het maakt niet uit wie problemen veroorzaakt. Die omgeving moet veilig zijn. Mechelen wordt nu altijd voorgesteld als de stad waar het steeds gezellig is. Maar het eerste wat Somers deed toen hij burgemeester werd, was elk afwijkend gedrag meteen streng aanpakken."

Vertellen jullie niet hetzelfde?

D’Haese: “Wij willen meer blauw op straat en de liberalen steunen ons daarin, in tegenstelling tot de CD&V. Dat is nodig om het radicalisme aan te pakken. Maar daarnaast wordt de grootse uitdaging de strijd tegen verdovende middelen. Niet alleen in Aalst, maar in elke stad.”

De 'war on drugs' is geen louter Antwerps fenomeen?

De Gucht: “Een fundamenteel probleem in onze stad, veel meer dan je zou verwachten.”

D’Haese: “Het cannabisgebruik is vertienvoudigd in vier jaar tijd. Ik wil komaf maken met de permissiviteit tegenover gebruikers. De burgemeester moet meer armslag krijgen. We weten van 521 Aalstenaren dat ze aan de heroïne zitten.”

De Gucht: “Ik ben recentelijk geconfronteerd met zwaar drugsgebruik in mijn wijk, de naaldjes liggen er schoon verspreid. De politie is daar de afgelopen maand dagelijks langsgegaan. Af en toe worden die mensen opgepakt, maar even later zijn ze weer thuis.

"Het is evident dat je streng moet optreden, maar je moet evengoed inzetten op een betere begeleiding. Daar faalt het beleid. Laat de wijkagent of de buurtwerker af en toe passeren, stop die persoon in een verbeteringstraject. Anders blijft het in een straatje zonder einde. Met een nachtje cel help je hen niet van hun verslaving af.”

D’Haese: “Eens over het hoofdje wrijven dus? Dat is geen oplossing.”

De Gucht: “Dat heb ik niet gezegd, Christoph. Je moet luisteren. Ik zeg dat er meer politie nodig is op straat. Maar je moet ook aandacht hebben voor de andere kant.”

D’Haese: “De fase waarin we mochten experimenteren en liberaliseren, zijn we allang voorbij, denk ik. Er is een mentaliteitswissel nodig bij de jeugd, door het cannabisgebruik sterk te ontraden. Het begint vaak met klein gebruik, maar dat leidt naar zwaardere drugs.”

'Het cannabisgebruik is vertienvoudigd in vier jaar tijd. Ik wil komaf maken met de permissiviteit tegenover gebruikers'
Christoph D'Haese

Die 'stepping stone theory' is toch achterhaald?

D’Haese: “De meningen lopen uiteen.”

Als elke joint zou leiden naar de heroïnespuit, zou de helft van onze kennissenkring aan de harddrugs zitten.

De Gucht: “Ik zou er dan toch ook heel wat moeten kennen. Het klopt dat cocaïne overal zit en veel te gemakkelijk beschikbaar is. Dat moet je aanpakken, maar de prioriteit is niet de jongere die eens een jointje rookt.”

'Mechelen wordt nu altijd voorgesteld als de stad waar het steeds gezellig is. Maar het eerste wat Somers deed toen hij burgemeester werd, was elk afwijkend gedrag meteen streng aanpakken'
Jean-Jacques De Gucht

Mijnheer D’Haese staat bekend als een veiligheidsburgemeester. Wat zou u anders doen?

De Gucht: “We hebben een speciale interventie-eenheid in het leven geroepen, maar de bevoegdheden van die eenheid zijn erg beperkt. We moeten onze politiemensen uiteraard zo goed mogelijk uitrusten, maar waarom kopen we die zware, gepantserde politievoertuigen aan? En een hek van 125.000 euro rond het politiekantoor? Daar kan ik met mijn verstand al helemaal niet bij.”

D’Haese: “We leven helaas in een terreurklimaat, er hangt een voortdurende dreiging over het land. Als ik in mijn stad een gijzeling of een gewapende overval heb, dan kan ik mijn agenten daar niet naartoe sturen als kanonnenvlees. Vandaar dat ik een team nodig heb dat goed is opgeleid en uitgerust.”

U wil benoemen, maar u hebt het over een mogelijk Oradour-scenario. Nazi's doodden in 1944 in dat Franse dorp 642 mensen als vergelding. Die vergelijking mist toch alle proportie?

D'Haese: “Zeker niet. Ik baseer me op een rapport van het OCAD uit augustus vorig jaar. Er werd daarin gewaarschuwd dat de terroristische activiteit zich gaat verleggen naar kleinere steden. Ik ga toch niet wachten tot het te laat is.

"De veiligheid van de bevolking gaat ook veel breder dan terreur. Een man heeft hier ooit alle gasleidingen in de straat opengedraaid, we hebben daar iedereen moeten evacueren. In zo'n geval kunnen we snel handelen. Ik had zo'n medelijden met Wetteren bij de treinramp (bij een ongeval met een goederentrein kwam toen de giftige stof acrylnitril vrij, AVB/RW). Ze zijn toen ’s nachts tafels moeten gaan zoeken, laptops en memorysticks. Pas een dag nadien kon de echte hulpverlening op gang komen. We staan binnen de twaalf minuten paraat en daar ben ik trots op. Veiligheid is een basisrecht. Het is toch fantastisch dat we Aalst carnaval kunnen vieren met 80.000 mensen die hier verkleed rondlopen?”

De Gucht: "Het is heel terecht dat je daarmee bezig bent, en je moet er alles aan doen om dat veilig te laten verlopen. "

Burgemeester Christoph D'Haese (N-VA) in debat met uitdager Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)
Beeld Thomas Sweertvaegher

De vraag is niet of het veilig moet kunnen verlopen, wel of je op die manier de mensen niet nodeloos bang maakt.

De Gucht: "Ik denk dat het belangrijk is dat de bevolking gerustgesteld wordt. Er voortdurend op gewezen dat hier mogelijk terreurnetwerken zijn, dat is niet geruststellend. Tegelijk zie je dat mensen een halte eerder of later afstappen omdat ze zich onveilig voelen in de buurt van het station."

D'Haese: "In het Engels zeggen ze: not only must justice be done, it must also be seen to be done. Mensen willen zien wat er gedaan wordt voor hun veiligheid."

'Veiligheid is ook durven vooruit te denken, en we zijn in dit land vaak te laat gekomen'
Christoph D'Haese

Ze willen militairen op straat?

D'Haese: "Onder andere. Veiligheid is ook durven vooruit te denken, en we zijn in dit land vaak te laat gekomen. Ik vind het bijvoorbeeld niet verkeerd dat ik voor carnaval agenten laat studeren op foto's met mogelijke terreurverdachten, zodat ze weten wie ze mogelijk in het oog moeten houden."

Wie jullie hoort praten, denkt: de visies lopen zo gelijk, dat voorakkoord zit vast al op zak.

De Gucht: "Heb jij het mee, Christoph?"

D'Haese: (Tast in zijn zakken) "Ik heb het niet bij nu."

Het is ook niet zo vreemd dat jullie op quasi dezelfde lijn zitten. Voor 2012 zaten jullie in dezelfde partij. 

D'Haese: (ontwijkt) "Mijn DNA is niet veranderd. Ik heb op een gegeven moment vastgesteld dat een aantal kiezers Open Vld niet meer volgden. Dat is ook geobjectiveerd in de uitslagen. De kiezers zijn mij gevolgd."

De Gucht: "Kom, Christoph. De geschiedenis heeft haar rechten. De realiteit is dat je eerst lijsttrekker wou worden van Open Vld, maar daar niet in geslaagd bent."

D'Haese: "En ik ben ervan overtuigd dat de mensen me nu zullen beoordelen op mijn werk als burgemeester, niet op wat er zes jaar geleden gebeurd is."

De Gucht: "Uiteraard wil ik straks mee besturen, maar ik ken mijn plaats in het verhaal. Eerlijk is eerlijk: wij gaan niet in de positie zitten om te kunnen kiezen straks. Ik stel geen exclusieven, tenzij de extreme partijen."

'Uiteraard wil ik straks mee besturen, maar ik ken mijn plaats in het verhaal. Eerlijk is eerlijk: wij gaan niet in de positie zitten om te kunnen kiezen straks'
Jean-Jacques De Gucht

Is een coalitie met Vlaams Belang voor u een optie, meneer D'Haese?

D'Haese: "Ik ben in de eerste plaats voorstander van een breed gedragen, ruime coalitie."

Als N-VA en Vlaams Belang er een paar procenten op vooruitgaan, heb u ook uw gedragen meerderheid.

D'Haese: "Wat u stelt is een theoretische mogelijkheid, zoals er nog andere zijn."

U sluit besturen met Vlaams Belang dus niet uit.

D'Haese: "Ik sluit niets uit. Maar extremiteiten zijn niet zo besteed aan mijn partij. Vlaams Belang schopt de bal consequent buiten, terwijl ik hem graag voor doel breng en wil scoren en laten scoren. U zou me nu evengoed kunnen vragen of ik een coalitie zou willen met Groen. Die respecteren niet eens de taalwetgeving in hun kiescampagne. Dan wordt het wel heel moeilijk om samen een integratieverhaal te schrijven."

Waarom is het zo moeilijk voor u om klare wijn te schenken over Vlaams Belang?

D'Haese: "Men kijkt graag met een vergrootglas naar Aalst en mijn partij wanneer het hierover gaat."

Niet onlogisch: u bent degene die Karim Van Overmeire, mede-auteur van het 70-puntenplan, N-VA-schepen maakte.

D'Haese: "Dat wil ik nu graag eens heel duidelijk stellen: het is niet omdat iemand ooit andere ideeën heeft gehad, dat die vandaag geen heel goede schepen zou kunnen zijn."

Er stond ook een lid van Schild & Vrienden op uw lijst.

D'Haese: “Ik heb daar meteen gehandeld, binnen de twee uur. Ik heb die jongen opgebeld, hij was op vakantie in Bulgarije met zijn vriendin. Hij wist toen nog van niets. Ik heb gezegd wat ik gezien heb op tv en dat was niet fraai. Ik heb hem het kader geschetst: die gast moet later ook op zoek naar een job, wie weet in wat voor maalstroom komt hij terecht. Een halfuurtje later belde hij terug om te zeggen dat hij niet meer op de lijst zou staan. Voor alle duidelijkheid: ik keur al die ranzigheid ten stelligste af.”

Zou een De Gucht schepen kunnen zijn in een college waar ook een gewezen auteur van het 70-puntenplan in zetelt?

De Gucht: (pruttelt tegen) "Doe je twaalf jaar aan politiek, dan denk je toch dat je je eigen voornaam verdiend hebt. Maar als schepen heeft Van Overmeire altijd correct gehandeld. Op geen enkel moment de afgelopen jaren heb ik de indruk gehad dat hij dezelfde toon voert als het VB hier. Met Vlaams Belang zou ik nooit in een coalitie treden. Jamais, in geen honderdduizend jaar." 

Biografie

Christoph D'Haese (51)

- Aalsters burgemeester voor N-VA sinds 2012

- Zat vanaf 2006 in de gemeenteraad voor Open Vld

- Sinds 2014 Kamerlid, zetelde onder meer in de onderzoekscommissie na de aanslagen in Brussel

- was voordien advocaat

- haalde in 2012 als lijsttrekker 5.799 voorkeurstemmen

Jean-Jacques De Gucht (34)

- liep school in Aalst en kwam er wonen na zijn universitaire studies

- zit sinds 2013 in de gemeenteraad voor Open Vld

- sinds 2009 Vlaams parlementslid, zetelt ook de Senaat als fractievoorzitter

- zoon van voormalig partijzwaargewicht Karel De Gucht en politierechter Mireille Schreurs

- haalde in 2012 als lijsttrekker 3.450 voorkeurstemmen