Brits Lagerhuis neemt initiatief in Brexit-crisis
Het Britse Lagerhuis heeft meer macht naar zich toegetrokken. Maandagavond laat stemde het voor een motie van de Conservatief Oliver Letwin die een reeks richtinggevende stemmingen over de Brexit-koers mogelijk maakt. Deze historische machtsverschuiving vormt de jongste inbreuk op de autoriteit van Theresa May.
Kort voor de stemming (329 - 302) hadden drie staatssecretarissen hun ontslag ingediend, zodat ze tegen de regering konden stemmen. Voor May was het sowieso een hachelijke parlementaire sessie omdat ze eerder op de dag genoodzaakt was een voor dinsdag geplande stemming over haar deal op te schorten. Het parlement heeft May’s akkoord met de Europese Unie al twee keer met grote meerderheden verworpen. Nu mogen de 650 afgevaardigden zich woensdag buigen over een heuse meerkeuzetoets.
Ze kunnen kiezen voor lidmaatschap van de Douane-unie, de Noorwegen-plus optie, No Deal, een vrijhandelsakkoord a la Canada, het annuleren van de Brexit of voor een tweede referendum. De meeste kans maakt de Noorse optie, waarbij de Britten verbonden blijven bij de gemeenschappelijke markt en, anders dan Noorwegen, ook bij de Douane-unie blijven. Het is een keuze waar Brussel mee kan leven, maar die door Brexiteers wordt gezien als nep-Brexit.
Uitstel
Wanneer de Britten kiezen voor een concrete nieuwe koers, zullen de Europese lidstaten langer uitstel toestaan. May heeft al gezegd niet te kunnen leven met lang uitstel en maandag voegde ze daaraan toe dat de regering de wil van het parlement mogelijk zal negeren. Dat laatste kan leiden tot een – ditmaal succesvolle – motie van wantrouwen. Tegelijk groeit de steun voor zowel een harde Brexit als het intrekken van artikel-50, wat wijst op een radicalisering van beide kampen. Het politieke midden brokkelt dan verder af.
De invloedrijke Times-journalist Simon Nixon noemde het ‘buitengewoon’ dat May niet meteen is afgetreden na Letwin’s coup. Mays enige hoop is dat de Brexiteers later deze week toch voor haar deal gaan stemmen omdat Brexit niet veilig zou zijn in de handen van het parlement, dat overwegend eurogezind is. Tegenover Newsnight’s Nicholas Watt klaagde een pro-Brexit minister dat ‘het parlement een gekkenhuis’ is geworden. Zijn bazin zal stilletjes hopen dat volksvertegenwoordigers het niet eens kunnen worden over een alternatief.
May's probleem is dat de Noord-Ierse DUP blijft dwarsliggen. Sterker, ze heeft de Noord-Ieren, die haar minderheidsregering gedogen, maandag kwaad gemaakt door te zeggen dat Noord-Ierland niet klaar is voor een akkoordloos vertrek uit de EU, een nieuw argument. Langzaam maar zeker neemt de premier afstand van haar plan om het land desnoods naar een harde Brexit te duwen. Ze maakt zich vooral zorgen om de eenheid van het VK. Het parlement zal er alles aan doen een No Deal te voorkomen, tot en met het wegsturen van de regering.
De geplaagde premier staat, mede door haar eenkennige optreden, aan alle kanten onder druk. In The Daily Telegraph schreef Boris Johnson dat ze Brexit heeft verkwanseld. De Brexiteer riep haar op om het voorbeeld van Mozes te volgen die in het Bijbelboek Exodus het uitverkoren volk uit Egypte wegleidde. ‘Zeg tegen de Farao in Brussel: ‘Laat mijn mensen gaan’, luidde het advies van haar voormalige minister van Buitenlandse Zaken. Critici wezen Johnson er op dat Mozes vervolgens veertig jaar door de woestijn doolde.
De Brexit houdt de gemoederen ook afgelopen week flink bezig
Peter de Waard schrijft in zijn column dat premier May zich niet hoeft te schamen voor een besluit om de Brexit terug te draaien. ‘Wijsheid komt met de jaren’, schrijft hij. ‘En daarom zou een tweede referendum over Brexit de beste oplossing zijn.’
Wil de EU in de toekomst meer uittreders voorkomen, dan dient zij een structureel antwoord te formuleren op het waarom van Brexit, betoogt rechtsfilosoof en advocaat Mike Soyer. ‘Andere echtscheidingen kan de EU zich echter niet veroorloven. Politici die de Europese Unie – in welke vorm dan ook – een warm hart toedragen, dienen Brexit onverminderd te beschouwen als een waarschuwing en wake-up call.’
Fotograaf Martin Parr maakt sinds het Brexitreferendum in 2016 foto's van zijn landgenoten. Het koninkrijk is in grote lijnen verdeeld tussen Remainers en Brexiteers, maar Parr toont in zijn foto's aan dat de twee kampen veel met elkaar gemeen hebben: een liefde voor verkleden, een eerbied voor tradities en drang tot competitie.