Albertkanaal is drukste en dus ook meest vervuilende waterweg: “Beterschap op komst”

De cijfers komen uit het Jaarrapport Lucht van de VMM, dat over een langere periode naar de uitstoot kijkt. De recentste cijfers zijn er voor 2016. Er werd onder meer gekeken naar de uitstoot van de transportsector. Algemeen blijkt dat - wat de meest verontreinigende stoffen betreft - de transportsector voor minder dan een vijfde bijdraagt voor de totale uitstoot in Vlaanderen.

In de binnenvaart zijn vooral stikstofoxides (NOx) een probleem. Een variant ervan, stikstofdioxide, kan de luchtwegen aantasten en bij hoge waarden ook voor meer astma-aanvallen ziekenhuisopnames zorgen. Het draagt ook bij aan de vorming van ozon en fijnstof.

De hoge score van 38% op het Albertkanaal komt er niet toevallig. Het Albertkanaal is de drukste vaarweg van onze regio. Er wordt nog zo’n derde meer uitgestoten dan in de Antwerpse haven (zie grafiek).

Gekeken naar de periode na 2000 waren de emissies vrij stabiel tot 2009, toen door de slabakkende economie ook het transport afnam. Er volgde de jaren nadien een correctie. “Sinds 2014 is er een trendbreuk”, merkt de VMM op. “Er wordt meer gevaren, terwijl toch minder wordt vervuild. Al vlakt die trend zich in 2016 af.”

“Oplossing”

Volgens vergroeningsexpert van de binnenvaart Paul Lambrechts liggen de maatschappelijke kosten voor het binnenvaartvervoer nog steeds lager dan voor vervoer via de weg of ook via het spoor.

En hij wijst op evoluties in de motoren van schepen: “Er zijn strengere uitstootnormen voor de binnenvaart, sinds dit jaar voor nieuwe motoren onder de 300 kW, en vanaf 2020 voor motoren boven de 300 kW. De normen liggen op hetzelfde niveau als de euro 6-normen voor vrachtwagens, met bijvoorbeeld een katalysator en roetfilter. Per vervoerde ton over een bepaalde afstand gaat de NOx-uitstoot op termijn vijf keer minder zijn dan die van het wegvervoer. De binnenvaart is een groot deel van de oplossing, zowel qua klimaat als lokale luchtkwaliteit.”

Antwerpse haven

NOx komt er ook in belangrijke mate door de zeevaart. In die sector is ze vooral afkomstig van roroschepen (29%), containerschepen (26%) en tankers (11%). De helft van de uitstoot gebeurt wel op zee. De andere helft is vooral voor Antwerpen (30%) en Zeebrugge (16%). De uitstoot kent sinds 2007 wel een aanzienlijke daling.

Wegverkeer

In het algemeen komen NOx-emissies er inderdaad vooral door het wegverkeer, zo zag de VMM in haar modellen, en meer specifiek door dieselvoertuigen. In 2016 waren vooral personenwagens (61%), bestelwagens (25%) en vrachtwagens (13%) verantwoordelijk voor die uitstoot.