Fotograaf wint World Press Photo met reeks over vuilnis: “Wij gooien veel te veel bruikbare spullen weg”

De fotoreeks Wasteland van ­Kadir is binnenkort te bezoeken in meer dan vijftig landen over de hele wereld als onderdeel van de tentoonstelling van de wedstrijd World Press Photo. Kadir won in de categorie milieu, zijn derde prijs bij World Press Photo tot nu toe.

Vuilniszak gevolgd

De reeks begon als een logisch vervolg op vorig werk van de ­fotograaf. “Voor een vorig project over de gevolgen van de stijgende zeespiegel reisde ik naar ver afgelegen eilanden. Zelfs daar trof ik enorm veel plastic aan. Daardoor realiseerde ik me dat we eigenlijk niet meer goed weten wat er met ons afval gebeurt. We zetten onze afvalzak buiten en denken er verder niet over na.”

Kadir volgde de tocht van de afvalzak en deed dat in zes steden. “Het criterium om de steden uit te kiezen, was vooral de geografische spreiding over de continenten. Ik koos ook steeds steden met minstens vijftien miljoen inwoners. Enkel bij Amsterdam (dat 853.000 inwoners telt, red.), mijn eigen stad, maakte ik daarop een uitzondering. Amsterdam is een dorpje vergeleken met de andere steden die ik bezocht.”

Tussen de steden op de lijst, merkte Kadir heel wat opvallende verschillen op. “Bij ons is afval een erg verborgen probleem geworden. In steden als Jakarta in Indonesië is dat heel zichtbaar. Daar is het zichtbaar vies en vuil, waardoor het lijkt of de inwoners de grote vervuilers en afvalproducenten zijn. Dat is uiteraard niet zo, dat zijn wij in Europa en de VS. New York produceert veruit het meeste afval. Meer dan waar ook ter wereld en twee keer zoveel als de nummer twee op de lijst, Mexico City. In New York heb ik pas gezien hoeveel we weggooien. Wat cafés, restaurants en vooral de fastfoodketens daar produceren, is niet te bevatten. Ik heb ook veel vuilnisbelten bezocht. Die van Lagos stonk het minst. Het duurde even voor ik besefte dat dat een gevolg was van het weinige eten dat ze daar weggooien. Daar wordt nauwelijks organisch afval weggegooid. Mensen eten er hun bord leeg en de overschot gaat naar de dieren.”

Investeren in recycleren

De hoofdstad van Japan geeft volgens Kadir het beste voorbeeld. “Tokio heeft simpelweg geen ruimte meer voor afvalbergen en de verbrandingsovens kunnen de stroom afval daar niet meer aan. Daarom heeft zowat elk huishouden in de stad ondertussen vijf verschillende afvalbakken om zorgvuldig te sorteren. In Tokio wordt zo weinig mogelijk afval geproduceerd en zo veel mogelijk geïnvesteerd in recycleren, daar zijn wij nog niet.”

Niet enkel planmatig, maar ook fotografisch was deze reeks een uitdaging. “Het probleem is dat afval er overal hetzelfde uitziet. Ik moest dus telkens op zoek naar een interessant onderwerp of een nieuwe invalshoek voor een goed beeld. Omdat de afvalsector vaak geprivatiseerd is, was het moeilijk voor mij om toestemmingen te krijgen om op een bepaalde plek foto’s te maken. In New York was het soms weken wachten op een toestemming. ”

Bakjes van de afhaalchinees

Met de reeks hoopt Kadir een bewustwording te creëren rond afval. “Wij gooien zo veel bruikbare spullen of eten weg. Alleen al door beter na te denken en ons eigen afval te reduceren, zouden we de afvalberg drastisch kunnen verkleinen. Ook de industrie en de overheid zijn uiteraard heel belangrijke spelers daarin. Zolang afvalverwerking geprivatiseerd wordt, is er winst mee gemoeid en komt dat het afval­proces niet ten goede.”

Zelf heeft Kadir zijn gewoontes al veranderd. “In Amsterdam is het niet overal de gewoonte om het groenafval te scheiden. Dat doe ik intussen wel. Ook bakjes van de afhaalchinees gooi ik niet weg, maar was ik opnieuw af.”

Lang kan Kadir niet nagenieten van zijn prijs voor Wasteland. Volgende week vliegt hij naar Alaska. “Voor mijn nieuwste project onderzoek ik de gevolgen van klimaatverandering in het noordpoolgebied. Daarvoor was ik onlangs al in Canada.”