Stap voor stap uit een diepe put
Boschoord
Wie zaterdagochtend bij Hoeve Boschoord in Drenthe denkt ‘even’ naar binnen te wandelen bij de forensisch psychiatrische kliniek, kan het wel schudden. Legitimatie moet worden getoond en de metaaldetector laat je er niet zomaar door.
Margriet Storms, hoofd tbs, heet tientallen bezoekers welkom. Van de tweehonderd cliënten in Boschoord ondergaat twee derde een tbs-behandeling, vertelt ze. Dat begint in de geslotenheid van deze kliniek, in de loop van de tijd kan de cliënt meer vrijheden opbouwen.
De gemeenschappelijke deler: alle cliënten hebben een lichte verstandelijke beperking. ‘We zitten op het snijvlak van gehandicaptenzorg, justitie en psychiatrie’, zegt Storms.
Velen van hen hebben een ernstig delict gepleegd, maar hebben tegelijk een verleden van verwaarlozing, mishandeling of een trauma. ‘Dat is een verzameling van rampspoed. ‘Veel mensen hier zijn dader, maar tegelijk ook slachtoffer.’
De mensen verblijven in Boschoord omdat ze risicovol gedrag vertonen – met al dan niet een ernstig delict tot gevolg. ‘Zo zijn er mensen met verslavingen, agressie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.’
tbs
Als iemand een ernstig delict pleegt, kan de rechter tbs opleggen. De behandeling richt zich op de factoren die meespeelden bij de oorzaak van het delict. Vaak werkt dat, soms niet. ‘De rechter kan dan onbeperkt tbs verlengen.’
Storms stelt dat Boschoord bijdraagt aan de veiligheid van de samenleving. Een cliënt mag pas naar buiten als de behandeling tot verbetering leidt. ‘Ik denk dat wij elke dag een hoop incidenten voorkomen.’
Wie grote hekken en prikkeldraden had verwacht, komt overigens bedrogen uit. ‘Wij zetten in op deskundig personeel en voldoende bescherming, toezicht en controle.’
maatregel
Tbs is geen straf, zegt Storms. ‘Maar een maatregel om mensen via behandeling weer veilig te laten terugkeren in de maatschappij.’ Van enkel gevangenisstraf zouden de cliënten niet beter worden. ‘Dan worden zij namelijk niet behandeld en wordt de kans op recidive veel groter. Daarmee brengen zij de samenleving nog steeds in gevaar.’
Al blijft de kans op herhaling van het delict ook bij tbs bestaan. ‘Maar wil je dat niet, dan zouden we mensen meteen moeten opsluiten en de sleutel moeten weggooien. Nederland kiest daar met het tbs-stelsel niet voor. Wel voor een tweede kans.’
in de war
Ook zonder een delict te hebben gepleegd, kunnen mensen die een gevaar vormen voor zichzelf of de samenleving hier worden behandeld. Chris (zijn achternaam wordt niet vermeld wegens privacy) is een van hen.
Vijf jaar geleden was hij in de war, verslaafd en agressief. De rechter besloot dat het nodig was om Chris tijdelijk onder behandeling te plaatsen, voordat hij een grote misstap zou begaan. ‘Ik dacht: ik kom hier nooit weer weg. Maar ik ben stap voor stap uit een diepe put geklommen.’
Chris ontdekte de heilzame werking van schrijven. ‘Ik ben veel van me af gaan schrijven en zo kwamen we tot de ontdekking wat ik mankeer en wat voor hulp ik nodig heb.’
schuld
Naast een groen- en houtwerkplaats is er een religieuze ruimte aanwezig waar geregeld een dienst wordt gehouden. De meeste bezoekers van een dergelijke dienst hebben een christelijke achtergrond.
Er is behoefte aan geestelijke ondersteuning, zegt Storms. ‘De mensen hebben nogal wat in hun rugzak. Ze hebben schuldgevoelens over een delict, ze zitten opgesloten en hebben veel meegemaakt, Daarnaast worden ze vaak afgewezen door familie en de rest van de samenleving.’
Twee geestelijk verzorgers die Boschoord in dienst heeft, zijn predikant. ‘Zij stellen zich pro-actief op richting cliënten over zingevingsvragen. Als een cliënt dat wil, kunnen ze in gesprek.’
En Chris? Hij is niet religieus, maar heeft wel baat gehad bij zijn behandeling. Over drie maanden gaat hij terug de samenleving in, naar een beschermde woonvorm. Hij heeft veel over zichzelf geleerd. ‘Ik ga hier weg met opgeheven hoofd.’ <
