Limburgse balletdansers Hanne Decoutere en Wim Vanlessen: “Ballet is niet opgeven waar een ander zou stoppen”

Twee Limburgers die elkaar al jaren kennen van het balletwereldje en voor een mijlpaal in hun leven staan: dat smeekt om een dubbelinterview, dachten wij. Maar de eerste zin in dit interview uit monde van VRT-journaalanker Hanne Decoutere ging zo: “Ik voel me een beetje ambetant, om hier samen met Wim te zitten in een interview.” Toegegeven: we hadden het zien aankomen. In de eerste aflevering van het Canvas-programma Hanne Danst zie je namelijk hoezeer de Hasseltse opkijkt naar topdansers als Wim Vanlessen, principal (de hoogstgeplaatste danser in ranking in een gezelschap, red.) bij Ballet Vlaanderen. Decoutere is namelijk zelf óók gepassioneerd door ballet: alleen miste ze als jong toptalentje de kans om haar toelating bij de prestigieuze balletschool van Antwerpen te verzilveren. Een droom werd aan diggelen geslagen. Tot Canvas haar een tweede kans bood, op haar 38ste nota bene: of ze voor een programma in een jaar tijd wilde klaargestoomd worden tot ballerina? Haar moment suprême op 12 februari, de balkonscène uit Romeo en Julia dansen, komt er in dezelfde maand dat Wim Vanlessen afscheid neemt bij Ballet Vlaanderen met de iconische balletopvoering Boléro. Dat hun parcours totaal verschillend is, wil Hanne graag benadrukken. “Ik kom nog niet tot aan zijn enkels. Wim danst al 25 jaar op topniveau. En ik kom eens een jaar piepen hoe dat is.”

Het viel me wel op in die pilootaflevering: je veranderde haast in een bang vogeltje tijdens je eerste les bij Ballet Vlaanderen. Wat gebeurde er?

Hanne: “Je moet weten: dit is mijn droom. Ik stond daar tussen mijn helden. Ik heb ook les gekregen van Bernice Coppieters, een van de beste danseressen die ons land ooit voortbracht. Als het over idolen gaat: Bernice is mijn Beyoncé. Ik ga ook altijd achteraan staan in de les, achter mijn helden. (lacht) Wim doet dat trouwens ook.”

Echt? Wij dachten dat je zo’n podiumbeest was, Wim?

Wim: “Dat is ook zo. Maar mijn ego is groter op het toneel dan in de balletzaal. In de lessen zet ik me achteraan. Maar op de momenten die er echt toe doen: paf! Dan sta ik er helemaal. Het toneel is mijn dada. Een choreografe zei me ooit: Als je op het toneel stapt, moet je denken: en nu kan het feest beginnen! Dat ben ik nooit vergeten.”

Even naar het begin, Hanne: wie komt er op het geniale idee om een 38-jarig nieuwsanker te laten trainen als een echte ballerina?

Hanne: “Bij Canvas waren ze aan het uitkijken naar een vervolg op Thomas Speelt het Hard(waarbij Thomas Vanderveken zijn pianistendroom waarmaakte, red.). En dan ging er een belletje rinkelen: er is er daar eentje op de nieuwsdienst die áltijd, in elk interview, over ballet babbelt. (lacht) Ik kreeg vervolgens een mailtje.”

Een kans om je grote droom waar te maken. Dat was een no brainer, toch?

Hanne: “Eigenlijk niet: ik heb echt getwijfeld. In het begin zag ik het niet zo zitten. Weet je, dat was mijn grote droom en omdat ik het van mijn ouders niet mocht, heb ik die ambitie nooit kunnen waarmaken. Dat heeft mij heel veel pijn gedaan, maar ik heb geprobeerd om dat hoofdstuk af te sluiten. En dan komen ze dat jeugdtrauma eruit peuteren en je dat op een dienblaadje voorschotelen. Ik was vooral bang voor de emotionele rollercoaster waarin ik zou belanden.”

Waarom heb je het dan toch gedaan?

Hanne: “Mijn man heeft mij een duwtje in de rug gegeven. Dat was nodig, want ik heb twee kleine kindjes, waardoor zo’n project niet zo vanzelfsprekend is. Ik wilde voor mezelf ook wel uitmaken of het nu écht wel iets voor mij was: misschien had ik het altijd maar verheerlijkt en zou de realiteit minder tof zijn.”

Laat me raden...

Hanne: “Wél, natuurlijk. Maar het hele proces heeft zo helend gewerkt, echt waar. Ik kan het een plaats geven. Ik weet nu ook dat ik daar echt voor in de wieg was gelegd, ballerina worden.”

Maakt dat het niet extra wrang?

“Daar heb ik vrede mee. Het werkt zo helend omdat ik er nu ook honderd procent van heb kunnen proeven. Ik kan echt het leven van een balletdanseres leiden. Nu kan ik die doos met die balletdroom terugzetten en er met de glimlach op terugkijken, in plaats van met verdriet. De puzzelstukken in mijn leven zijn echt samengevallen het voorbije jaar.”

Wim, jij bent er 43. Jij 39, Hanne. Is leeftijd geen bezwaar op topniveau?

Hanne: “Ik voel het verschil met vroeger. Als ik ’s ochtends uit bed stap, loop ik als een pinguïn: want mijn achillespezen en kuiten doen pijn. Alles, eigenlijk: ik kan echt geradbraakt zijn.”

Wim: “Vijftien jaar geleden zou ik voor de fun wat sprongen hebben gedaan in de les: om ter hoogst. We stonden er niet bij stil of dat wel gezond was. Dat doe ik niet meer: ik zorg ervoor dat ik er sta wanneer het echt nodig is. Dat is een andere ingesteldheid. Ik spring heel zorgvuldig om met mijn lichaam.”

Hanne: “Als ik hier in de balletles sta, dan voel ik me soms echt een bomma: ik zit hier tussen meisjes van 18 jaar.”

Wim: “Ik ben ook effectief de oudste danser bij Ballet Vlaanderen. Maar nu het afscheid nadert, heb ik niet het gevoel dat ik niet meer kan: ze moeten me hier na de les niet buitenrijden in een rolstoel. (lacht) Ik stop hier als fulltime danser, maar als er later dit jaar een aanbieding uit Londen of New York komt voor een danser van mijn kaliber: dan ga ik. Dat lukt nog wel, ik ben niet op. Maar nog tien jaar fulltime doorgaan bij Ballet Vlaanderen, dat zou niet gaan. Daarom ben ik anderhalf jaar geleden mijn afscheid beginnen voor te bereiden. Ik ben heel blij dat ik met de voorstelling Boléro kan afsluiten: dat is een van dé stukken waar een danser van droomt.”

Hoe kijk jij naar een prestatie als die van Hanne?

Wim: “Ik ken Hanne en ik weet: als ze iets doet, dan doet ze het goed. Kan ze er niet honderd procent voor gaan, dan doet ze het niet. De aard van het beestje.”

Hanne: “Je kan me niet vergelijken met een professionele solist, maar ik hoop toch dat ook de kenners gaan zien: amai, die Hanne is echt tot het uiterste moeten gaan.”

Je grootste angst waren die pijnlijke pointes: spitse balletschoenen waarmee je op je tenen danst. Terecht?

Hanne: “Ja, ik had al vijftien jaar niet meer op pointes gedanst. Het is erg pijnlijk en je moet er hard en lang voor trainen. Ik weet ook nog niet of ik mijn scène op pointes ga mogen dansen. Ik kán het, maar gaat het ook goed genoeg zijn om het aan een publiek te tonen? Dat beslist de choreograaf pas de dag voor mijn performance. Mogelijk dans ik de scène dus op gewone balletschoenen.”

Kan je daarmee leven?

Hanne: “Ik heb daar vrede mee, omdat ik weet dat het zo gaat in de balletwereld: het is alles of niks. Een beetje goed is niet oké. Ze gunnen het je niet, je moet het wáárd zijn.”

Typeert jullie dat ook: alles of niets?

Wim: “Natuurlijk is ballet iets fysieks, maar wat maakt je tot een goeie balletdanser? Dat is volhouden en niet opgeven waar een ander zou stoppen. Ik wil verder gaan dan dat ik dacht dat ik kón gaan. Bernice Coppieters heeft dat bij mij gedaan wanneer ze me trainde: ze ging altijd verder. Ik werd er kwaad van, maar ik word ook wel graag uitgedaagd. Als je doet wat iedereen kan, is het niet meer interessant.”

Hanne: “Ik word ook getraind door Bernice, en dacht in het begin: ze zal er wel wat rekening mee houden dat ik een amateur ben. Niet hé: de eerste paar keren dacht ik dat ik moest gaan overgeven. Ik kón niet meer. Als Bernice nog ene keer! zegt, weet je dat je het nog zestien keer mag overdoen. Je staat dan te trillen op je benen, maar je doet het toch. Maar ja, zo kom je er wel, hé.”

Je verlegt je grenzen. Maar ergens stopt het toch: waar ligt de limiet?

Hanne: (wijst naar haar knie) “Die blessure, dat was de grens. Na drie maanden had ik een scheur in de meniscus en moest ik geopereerd worden. Toen dacht ik: waar ben ik in godsnaam mee bezig? Maar vooral op de momenten dat het niet meezit, mag je niet opgeven. Ballet heeft mijn karakter gevormd: wat mijn job betreft, heb ik alles te danken aan die mindset.”

Bij jou krijgen we wel een superwomangevoel, Hanne: voltijds ballet, een fulltime job en twee kinderen. Hoe perfect kan een mens zijn?

Hanne: “Superwoman was ik zeker niet, want die combinatie was móórdend. In het begin dacht ik inderdaad: ik combineer dat wel even. Maar ik heb moeten toegeven dat dat echt niet ging. Ik heb het volgehouden tot december, met heel weinig slaap en een blessure tot gevolg. Het was zot. Nu zet ik alles op alles en volg ik het schema van een echte ballerina: om 9 uur pilates, dan een balletles, in de namiddag repetities, dan pointesles en kine ertussendoor. Ik heb altijd het leven van Wim willen leiden, ik vind het heerlijk om daar nu even van te kunnen proeven.”

Wim, verlang jij wel eens naar het standvastige leven van Hanne?

Wim: “Ik heb altijd alles op alles gezet voor ballet, maar een relatie heb ik bijvoorbeeld nooit uitgesloten. Ik heb elf jaar lang een vriend gehad en dat werkte. In die zin dat hij tevreden moest zijn met het feit dat ik danste. (lacht) Ik zou wel heel graag opnieuw in een relatie zitten: ook omdat de periode die ik nu beleef mooi zou zijn om te delen met een speciaal iemand.”

Je bent liefst 25 jaar danser geweest bij hetzelfde gezelschap. Is dat jouw versie van huisje-boompje-beestje?

Wim: (fluistert) “Aanvankelijk wilde ik niet echt bij Ballet Vlaanderen dansen. (lacht) Ik wilde naar Amerika! Ik was achttien, het was de tijd van Beverly Hills 90210 en ik wou succesvol zijn in de States. Ik kreeg een contract bij het Boston Ballet: een droom. Maar ik liep er meteen een heel zware blessure op en keerde terug naar België. Bam, een heel jaar uit. Nog in mijn blessureperiode kreeg ik een contract bij Ballet Vlaanderen. Ze geloofden in mij. Maar het was wel een zware klap: toen ik naar Amerika trok, voelde ik mij onoverwinnelijk. Niet dus. Ik ben later altijd alert gebleven om naar het buitenland te gaan, maar op de een of andere manier kon ik hier toch altijd mijn ei kwijt. Ik denk echt dat het zo had moeten zijn: ik geloof daar in.”

Hanne: “Ik besef nu ook dat ik zo’n leven nooit met een gezin had kunnen combineren. Ik ga hier zo hard in op, ik ben zo gefocust. Ik zie wat ik mijn kinderen moet ontzeggen. Ik heb daar hartpijn van als ik ze ’s morgens afzet en de rest van de dag niet meer zie. Als mijn dochter vraagt: Mama kom je laat? Moet je weer naar ballet? Ik ben nu echt niet de goeie moeder, de goeie vriendin of de perfecte echtgenote. Ik zou dat niet nog een jaar kunnen doen.”

Je drang naar perfectie, daar heb je het wel vaker over. Waarom wilde je ballet nog met een fulltime job combineren?

(lacht) “Weet je hoe mijn man mij noemt? Het combimeisje. Zoveel dingen zijn leuk, ik heb moeite met kiezen. Ik wil én mijn job goed doen én een goeie moeder en partner zijn in mijn gezin én ballet doen én.... Dat gaat ten koste van slaap en rust. Er waren periodes dat ik maar vijf uur sliep. In principe zou ik ’s avonds moeten rusten, na de zware ballettrainingen. Pakt een badje, zei Bernice. Maar dan moest ik nog drie wasjes doen, snel naar de broodautomaat rijden, dit en dat klaarleggen voor de kinderen… Nu, de VRT heeft me destijds de keuze gelaten: ik mocht minder gaan werken op de nieuwsdienst, maar ik wilde die job niet zomaar on hold zetten. Dat is de controlefreak in mij. Ik doe mijn job te graag en ik heb heel hard gewerkt voor die plek bij het Journaal.”

Jij lijkt me eerder chill, Wim. Een beetje rock-’n-roll (Wim placeert een vreugdedansje). Of zit er ook een controlefreak in jou?

Wim: “Naar mezelf en ballet toe ben ik wel enorm veeleisend. Maar daarbuiten ben ik heel sociaal en open. Er is meer dan ballet alleen, dat moet je wel beseffen. Ik vind dat Wim ook moet kunnen bestaan zonder ballet. Nu zien mensen me nog als Wim de danser, maar mijn bagage is veel groter. Pas na verloop van tijd gaan mensen me los van het dansen zien, denk ik. Maar ik ben inderdaad nogal een controlefreak, dus dat is moeilijk.”

Hoe zie jij je toekomst?

Hanne: “Wim grapt wel eens: ik ga op den dop! Maar natuurlijk gaat dat niet zo zijn. Hij is zo gedreven.”

Wim: “Ik hoop dat ik nog iets kan betekenen voor het ballet, maar er zijn nog geen gesprekken geweest met Ballet Vlaanderen. Ik vind dat er nog marge zit op het vlak van branding: in Moskou of Londen ben je als principal dancer haast een rockster, hier ontbreekt die balletcultuur. Daar zou ik me graag voor willen inzetten. Mijn salontafelboek Dancer is net naar de drukker gegaan, en daar heb ik ook gemerkt dat allerlei creatieve mensen mij hebben gesteund. Onder andere Raf Simons en Willy Vanderperre (modefotograaf, red.) hebben eraan meegewerkt. Als ik met zulke mensen uit andere sectoren zou kunnen samenwerken aan een productie: daar teken ik meteen voor.”

Wat heb jij met Raf Simons?

Wim: “We komen uit hetzelfde dorp (Neerpelt, red.). Ik hou ook van mode en ik heb zoveel respect voor wat hij heeft bereikt. Hij blijkbaar ook voor mij. Maar probeer Raf Simons eens te bereiken: good luck!”

Dat hoef je ons niet te vertellen...

Wim: “Toen ik bezig was met het maken van mijn boek, wilde ik hem er heel graag bij betrekken. Ik was heel blij toen hij me liet weten dat hij dat er nog bij wilde nemen, tussen zijn superdrukke agenda door. Hij stuurde me een sms om te zeggen dat hij in de buurt was: Ey, zijt gij ook in Neerpelt?(lacht) Die connectie met andere sectoren boeit mij. Ik kijk naar veel meer dan alleen ballet, ik hou gewoon van mooie dingen.”

En van een goed feestje, naar het schijnt. Hoe gaat je afscheid eruitzien?

Wim: “Het mag al Cultuur Vanlessen zijn wat de klok slaat die avond: dat de gouden pailletjes naar beneden mogen dwarrelen, iedereen het glas champagne heft en zijn diamanten en feestkledij bovenhaalt. Eén groot feest!”

Heb je dat ook nodig: af en toe de riem eraf?

Wim: “Zo nu en dan, maar niet de avond voor een voorstelling, hé. Maar als ik op stap ga, dan moet ik eens goed uit de bocht kunnen gaan. Het mag zo’n avond worden waarvan je achteraf zegt: wow, wat was dát. Dat gebeurt niet elk weekend hoor. Maar ik heb het wel eens nodig om daarna weer strak in het gareel te lopen.” (lacht)

Je hebt een indrukwekkend balletlijf. En jij ook, Hanne. Zijn jullie ijdel?

Hanne: “Wim wel! Hij zou perfect voor televisie kunnen werken.” (lacht)

Wim: “Mijn lijf is er in functie van ballet: ik heb nooit getraind voor een sixpack omdat dat mooier staat op het strand. Maar ik hoop wel dat ik ook na mijn danscarrière een stukje ijdelheid behoud. Ik wil geen oudemannenbuik.” (lacht)

Hoe heb jij je lichaam zien veranderen, Hanne?

Hanne: “Onlangs zei de cameraman: amai, op jouw rug kan je anatomie doen. Ik ben niet echt afgevallen - misschien een of twee kilo - maar als balletdanser ben je wel gespierd en gestroomlijnd. Het is wel fijn om dat te zien. Maar spieren verdwijnen ook heel snel: een paar dagen niet trainen en ik moet het al bekopen.”

Ga je het ballet weer kunnen opgeven, na 12 februari?

Hanne: “Ik blijf twee of drie keer per week een lesje meepikken, als dat al haalbaar is. Voor mijn plezier, maar niet meer dan dat. Ik wil terug naar mijn job en mijn gezin. Weet je, mijn ouders hebben me vroeger op hoog niveau ballet laten doen, en ik heb intensief piano gespeeld. Ze hebben me altijd overal naartoe gebracht en ik wil er voor mijn kinderen zijn om hen dezelfde kansen te bieden, als ze dat willen.”

Slotvraagje voor: is het beste al geweest of moet het nog komen?

Hanne: “Het beste moet nog komen. Altijd. Elke fase in het leven heeft zijn topmomenten.”

Wim: “Zéker. Het moet nog allemaal beginnen, dat gevoel heb ik wel. Dit kan het toch niet al geweest zijn?”

Wims afscheidsvoorstelling op 2/2 is uitverkocht, maar Sjiek geeft wel een duoticket weg voor Boléro op 31/1 in de Stadsschouwburg in Antwerpen. Winnen? Surf naar hbvl.be/win.

Het boek Dancer van Wim Vanlessen kun je bestellen via wimvanlessen.com.

Volg Hannes traject elke dinsdag in ‘Hanne Danst’ om 21.20 uur op Canvas. Tickets voor het Gala Hanne Danst in Brugge vind je op concertgebouw.be

INFO

productie Shari Ruzzi & An Smets

styling Farah El Bastani

hair&make-up Lili Glavan

assistentie Silvia Cheung

locatie Firma & Cantine Vilvoorde (workatfirma.be, eatatcantine.be)