Aantal mensen in invaliditeit op 15 jaar verdubbeld: vrouwen, zelfstandigen en 55-plussers lopen meer risico
Het aantal mensen in ons land dat langdurig arbeidsongeschikt is, is de afgelopen 15 jaar verdubbeld. Ruim een half miljoen mensen verkeert in invaliditeit. Bijna 40 procent van hen worstelt met psychosociale problemen, zoals een burn-out of depressie. Dat blijkt uit een studie van het RIZIV en het Intermutualistisch Agentschap. 55-plussers, vrouwen en zelfstandigen met een burn-out lopen meer risico op invaliditeit.
Vandaag zijn er meer dan 500.000 mensen in invaliditeit. Iets meer dan 1 op de 3 lijdt aan psychosociale aandoeningen. Ter vergelijking: in 2008 waren er zo'n 250.000 mensen in invaliditeit, 1 op de 4 leed toen aan psychosociale aandoeningen. 2 op de 3 mensen in de invaliditeit die vandaag aan psychosociale aandoeningen lijden, hebben een depressie of burn-out.
Invaliditeit: wat is dat precies?
Als je wegens ziekte of ongeval niet meer kan werken en daardoor je beroepsinkomen of werkloosheidsuitkering verliest, heb je recht op een ziekte-uitkering. Je bent dan arbeidsongeschikt en ontvangt de zogenoemde 'primaire arbeidsongeschiktheidsuitkering'.
Wanneer je langer dan 1 jaar erkend bent als arbeidsongeschikt, treed je in de invaliditeit. Vanaf dan ontvang je een invaliditeitsuitkering.
De term invaliditeit wordt gebruikt om langdurige arbeidsongeschiktheid te benoemen, maar heeft niks te maken met een handicap of beperking.
Het RIZIV en het Intermutualistisch Agentschap (IMA) onderzochten het profiel van personen die langer dan 6 maanden niet kunnen werken als gevolg van een psychosociale aandoening. Ze keken ook naar de factoren die een impact hebben op de overgang in invaliditeit.
Duidelijke risicogroepen
Uit het onderzoek blijkt dat 55-plussers bijzonder kwetsbaar zijn, met langere periodes van arbeidsongeschiktheid door psychosociale problemen dan bij andere leeftijdsgroepen. Zo'n 70 procent bij de 55-plussers in vergelijking met 31 procent bij de 18- tot 24-jarigen.
Ook is het risico hoger bij vrouwen (58 procent), zelfstandigen (67 procent) en personen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming van de ziekteverzekering (68 procent).
In het algemeen zijn meer dan de helft van de personen die na 6 maanden nog arbeidsongeschikt zijn wegens een burn-out, ook na een jaar nog niet in staat om het werk te hervatten. Dit percentage is nog hoger bij personen die aan angststoornissen (60,5 procent) of stemmingsstoornissen (67,1 procent) lijden.
Intensieve inspanningen nodig om kwetsbare groepen te bereiken
Het RIZIV en IMA vragen daarom dat het beleid meer intensieve inspanningen levert voor de kwetsbare groepen, die werden geïdentificeerd in het onderzoek. De geïdentificeerde risicofactoren kunnen ook nuttig zijn voor adviserende artsen en het multidisciplinaire team bij gesprekken met de persoon tijdens de arbeidsongeschiktheid.
Volgens Luk Bruyneel, expert Onafhankelijke Ziekenfondsen, kunnen er 3 types maatregelen genomen worden. "Primair gaan we vermijden dat gezonde mensen een bepaalde gezondheidsproblematiek krijgen." Hierbij wordt specifiek gekeken naar de toepassing van de wetgeving rond welzijn op het werk.
"Secundair gaan we bijstand verlenen aan mensen die de eerste symptomen vertonen van een aandoening. Hierbij spelen de arbeidsartsen en collega's op het werk een belangrijke rol. En tertiair gaan we de terugkeer naar het werk zo vlot mogelijk laten verlopen."