Direct naar artikelinhoud
Europese Unie

Europees Parlement wil een Europese kieskring

Het Europese Parlement in Straatsburg.Beeld AP

De kans bestaat dat bij de eerstvolgende verkiezingen voor het Europees Parlement gestemd kan worden op zogenoemde transnationale kandidaten. Op dit moment kan een Nederlander alleen zijn stem uitbrengen op een politicus uit eigen land. In 2019 kan hij mogelijk ook stemmen voor een kandidaat uit een andere lidstaat.

Een voorstel voor het invoeren van kieslijsten met transnationale of pan-Europese kandidaten werd dinsdag in het Europese parlement aangenomen door de commissie voor constitutionele zaken. Het is een eerste stap. Komende maand stemt het voltallige parlement erover. Als dat ook akkoord gaat, dan wordt het voorstel in maart voorgelegd aan de Europese leiders. Het is niet zeker of het plan de eindstreep haalt. Voor goedkeuring door de leiders is unanimiteit vereist.

Al in de jaren negentig was er een poging om tot pan-Europese kandidaten te komen. Het is de droom van Europese federalisten die zoveel mogelijk integratie nastreven. Zij willen dat EU-parlementariërs rekenschap moeten afleggen aan het hele Europese electoraat en niet alleen aan kiezers in eigen land. De Franse president Emmanuel Macron stofte het idee vorig najaar af in zijn speech op de Sorbonne, waarin hij allerlei plannen presenteerde voor een sterkere en hechtere Europese Unie.

Dat er nu een nieuwe poging wordt gedaan om te komen tot pan-Europese kandidaten is ironisch genoeg een gevolg van de grootste klap die de Europese integratie de afgelopen jaren te verduren kreeg, namelijk de Brexit. Daardoor komen de 73 Britse zetels vrij op het moment, eind maart 2019, dat Groot-Brittannië de EU verlaat.

Europese federalisten willen dat EU-parlementariërs rekenschap moeten afleggen aan het hele Europese electoraat en niet alleen aan kiezers in eigen land

Aantal verminderen

Het voorstel is nu een deel van de vacante zetels te reserveren voor transnationale parlementsleden. Ook wil een meerderheid in de commissie van constitutionele zaken dat het vertrek van de Britse EU-parlementariërs wordt aangegrepen om het aantal parlementariërs te verminderen van 751 tot 705 zetels. Verkleining van het Europees parlement is een belangrijke wens van de Europese christendemocraten, de grootste fractie. Zij zijn wel tegen de transnationale lijsten. Zij vrezen onder meer dat deze ertoe kunnen leiden dat grote lidstaten onevenredig veel vertegenwoordigers krijgen in het parlement.

Scepsis is er ook bij sommige regeringsleiders van lidstaten die in tegenstelling tot Macron bedenkingen hebben bij plannen voor meer Europa. De pas aangetreden Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz en ook de regeringen van Polen en Hongarije willen juist minder Europa. De verkiezingen voor een nieuw Europees parlement zijn in mei 2019.