Groot Dictee keert terug, maar nu op de radio

Haarlem

Presentator Philip Freriks haalde het Dictee in 1990 vanuit Frankrijk naar Nederland en presenteerde het tot 2016 elk jaar in de vergaderzaal van de Eerste Kamer. Vanaf 2005 deed hij dit samen met een Vlaamse collega. In mei 2017 maakte de NTR bekend per direct te stoppen met het dictee, omdat het over zijn hoogtepunt heen zou zijn en de kijkcijfers daalden. Een abrupt einde, dat niet bij iedereen in goede aarde viel. ‘We worden bij het minste of geringste bij het grofvuil gezet’, treurde Freriks in de Volkskrant.

Het Dictee keert echter niet op televisie terug, maar is zaterdagmorgen te horen in het radioprogramma De Taalstaat, gepresenteerd door Frits Spits. De deelnemers verzamelen zich in de bibliotheek van Haarlem. Het dictee is dit jaar geschreven door taalkundige Wim Daniëls en wordt voorgelezen door Freriks. De deelnemers komen ditmaal alleen uit Nederland. Onder meer D66-Kamerlid Paul van Meenen en singer-songwriter Maaike Ouboter buigen zich over het dictee.

Dat het Dictee voor een doorstart op de radio kiest, is logisch, vindt Wim Daniëls. ‘De Taalstaat is een uitstekend programma over taal. Wil je het Dictee weer op televisie, dan moet hiervoor een nieuw televisieprogramma worden gemaakt. Daar komt nog bij dat je schrijvende mensen niet per se hoeft te zien.’

Het is de bedoeling dat het Groot Dictee op de radio een traditie wordt, zegt de taalkundige. ‘Al weet ik natuurlijk niet hoelang Frits Spits nog doorgaat.’

Het Dictee heeft deze keer een iets andere vorm, geeft Daniëls aan. ‘In het verleden zaten er best wat obscure woorden bij, waarvan bijna niemand de betekenis wist. Dat is in dit dictee niet het geval. Ik vind dat spelling belangrijk is voor elke taalgebruiker, dus moet je woorden dicteren waarvan bijna iedereen de betekenis weet.’

verrassing

Hoewel het niveau dus wat lager is, wil dit volgens Daniëls niet zeggen dat het gemakkelijker is geworden. ‘Omdat spelling best lastig is. Denk bijvoorbeeld aan samengestelde woorden. Daar zijn de regels ook niet zo duidelijk over. Hoe schrijf je bijvoorbeeld langetermijnplanning?’ Het vervoegen van werkwoorden is ook iets waarbij veel mensen weleens de mist ingaan. Daarnaast zijn er nog andere woorden die de taalkundige geregeld fout gespeld ziet. ‘Verrassing is zo’n woord. Dan staat er opeens verassing op een menukaart. Origineel blijkt ook lastig te zijn.’

De klacht dat het spellingsniveau in Nederland daalt, zegt Daniëls niet zoveel. ‘Dat hoor je al honderdvijftig jaar. Ik snap het wel: tegenwoordig genieten veel meer mensen onderwijs, dus is het nogal makkelijk om vast te stellen dat er meer fouten worden gemaakt.’ Om de liefhebbers van onbekende woorden tegemoet te komen, heeft Daniëls één woord in het Dictee gestopt dat nog niet bestaat. ‘Maar het is wel goed te schrijven als je de spellingsregels volgt.’