Mist, regen en onherbergzaam gebied: dit weten we over de helikoptercrash waarbij Iraans president Raisi omkwam

Omstreeks 13 uur lokale tijd reist Iraans president Raisi met zijn minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir Abdollahian met zijn helikopter over het bergachtige en beboste Dizmar-gebied. Ook de gouverneur van de provincie Oost-Azerbeidzjan, de belangrijkste imam van de regio, het hoofd van de beveiliging van de president en 3 bemanningsleden bevonden zich aan boord.

Raisi was op de terugweg van de Iraanse grens met Azerbeidzjan, waar hij met zijn Azerbeidzjaanse ambtgenoot een dam had ingehuldigd. Hij werd begeleid door 2 andere helikopters. Wat er daarna precies is gebeurd, is nog onduidelijk. Volgens de Iraanse staatsmedia is de helikopter van de president tegen een bergtop gevlogen en neergestort.

Voorlopig wordt uitgegaan van een ongeval. Op het moment van de crash was het erg regenachtig en mistig in het gebied. Mogelijk spelen die factoren een rol bij het ongeluk. De 2 andere toestellen konden wel veilig landen.

Reddingswerkers hebben het gebied bijna 10 uur lang doorzocht voordat ze de site van de crash konden lokaliseren. De mist, regen en het bergachtige gebied bemoeilijkten de zoektocht. Op een bepaald moment beslisten de autoriteiten om de luchtbijstand stil te leggen door het slechte weer en enkel nog op de grond verder te zoeken. Voetsoldaten, elitecommando's van de Revolutionaire Garde en 40 reddingsteams probeerden zo de crashlocatie te lokaliseren.

Vroeg deze ochtend werden door de Turkse autoriteiten dronebeelden verspreid van een brand in het midden van de wildernis. Ze geloofden dat het ging om het wrak van de helikopter. Later toonde ook staatspersbureau IRNA beelden van de site. Op de achtergrond was de stem van soldaten te horen. "Daar is het, we hebben het gevonden", zeiden ze. 

Het toestel waarin de Iraanse president en zijn gevolg zijn neergestort, is een omgebouwde Amerikaanse Bell 212-helikopter. Het toestel is een tweemotorige variant van de Bell 204 en 205 helikopters. De helikopter kan maximaal 14 passagiers vervoeren naast de piloten, afhankelijk van de configuratie en de specifieke missie. De maximale snelheid ligt rond de 200 kilometer per uur en de helikopter heeft een bereik van ongeveer 440 kilometer.

De Bell 212 werd geïntroduceerd in de jaren 70 en is dus een relatief oud toestel. Sancties hebben het voor Iran moeilijk gemaakt om onderdelen of nieuwe vliegtuigen te verkrijgen. De meest recente dodelijke crash van een Bell 212 vond plaats in september 2023, toen een privétoestel neerstortte voor de kust van de Verenigde Arabische Emiraten, zegt de Flight Safety Foundation.

Artikel 131 van de Iraanse grondwet stelt dat in geval van overlijden, ontslag, langdurige afwezigheid of ziekte van de president, of wanneer er geen nieuwe president is gekozen, de eerste plaatsvervanger de macht overneemt. Vicepresident Mohammad Mokhber, een voormalig officier van de Islamitische Revolutionaire Garde, zal dus tijdelijk zijn taken overnemen. Hij moet daarvoor wel nog de goedkeuring van de hoogste geestelijke leider ayatollah Khamenei krijgen.

Na het overlijden van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Hussein Amir-Abdollahian, heeft onderminister Ali Bagheri Kani zijn positie overgenomen. Kani, een doorgewinterde diplomaat, was eerder de hoofdonderhandelaar in een gevangenenruil tussen de VS en Iran in september van het afgelopen jaar.

Khamenei verzekert de Iraniërs dat er geen onderbreking zal komen in staatszaken. Binnen de 50 dagen zullen er wel nieuwe verkiezingen gehouden moeten worden. Normaal gezien stonden die presidentsverkiezingen gepland in 2025.

Het overlijden van Raisi komt op een tumultueus moment voor Iran, zeker nu "de schaduwoorlog" met Israël opnieuw opflakkert. Sinds de terroristische aanval van Hamas op 7 oktober, hebben de landen al verschillende aanvallen en tegenaanvallen uitgevoerd op elkaar. Israël heeft ook een luchtaanval afgevuurd op het Iraanse consulaat in Syrië, waarop Iran honderden drones richting Israël stuurde. Even werd gevreesd dat dat zou leiden tot een serieuze escalatie van het conflict. 

Ook in Iran zelf heerst er bij een groot deel van de bevolking onvrede. In de afgelopen 2 jaar heeft het land een binnenlandse opstand meegemaakt, is de Iraanse munt naar een historisch dieptepunt gedaald, zijn de watertekorten verergerd door klimaatverandering en vond de dodelijkste terroristische aanslag plaats sinds de stichting van de Islamitische Republiek in 1979.