‘De meester en Margarita’: tomeloos, anarchistisch en actueel theater
Je moet van goeden huize zijn om Boelgakovs caleidoscopische meesterwerk De meester en Margarita op scène te durven brengen. Theater FroeFroe en Laika draaien er hun hand niet voor om.
Op het eerste zicht is het pure waanzin om Michail Boelgakovs stormachtige roman op de planken te brengen. De ontelbare personages en de grillig in elkaar gevlochten plotlijnen lijken het bij voorbaat onmogelijk te maken het boek op scène eer aan te doen. En toch blijkt het een magneet voor theaterbewerkingen: ondertussen staat de teller al op meer dan vijfhonderd adaptaties. Theater FroeFroe en Laika voegen daar hun eigen adembenemende interpretatie aan toe, op maat van iedereen die ouder is dan veertien jaar.
Boelgakov begon in 1928 aan zijn surrealistische, anticommunistische roman en bleef er tot vlak voor zijn dood in 1940 aan schrijven. Het is een klein wonder dat er midden jaren 60 in Moskou een (weliswaar gecensureerde) uitgave kon verschijnen. Grof geschetst gaat het boek over een stad die door de duivel wordt bezocht omdat hij er zijn lentebal wil vieren. In diezelfde stad woont een schrijver die een ‘gezagsondermijnend’ boek heeft geschreven over Pontius Pilatus, de man die Jezus ter dood moest veroordelen. Dat ‘boek in het boek’ loopt als een rode draad doorheen de geschiedenis van de stad die steeds meer ontspoort onder invloed van de duivel en zijn handlangers.
Dit is een overvolle voorstelling. Een feest voor het oog en een prikkelende oproep tot kritisch verzet
De dames en heren van Laika / FroeFroe demonteren het boek en zetten het naar eigen goeddunken weer in elkaar. Dat resulteert in een baldadige werveling van scènes en sketches, die meteen naar de kern van de zaak duiken: het aftasten van de grenzen tussen goed en kwaad, licht en schaduw. Ze zijn stuk voor stuk van een verbluffende visuele rijkdom, met dank aan een arsenaal van special effects die allemaal even simpel als briljant zijn. Live camerabeelden van maquettes, poppen en improvisoir opgetrokken decorstukken openen de ramen op een duister, surreëel universum, weifelend tussen sprookje en nachtmerrie.
Spinnenweb
Het gezelschap bewaart Boelgakovs anarchistische vuur, maar laat het ontbranden in een meer hedendaagse context. In de ‘veilige, goed georganiseerde’ stad kan men niet voorzichtig genoeg zijn en daarom wordt er een streng veiligheidsbeleid ingevoerd. Onder het motto ‘wie hier woont past zich aan, wie dat niet doet is tegen ons’, wordt iedereen die ook maar een beetje buiten de lijntjes kleurt opgepakt als terrorist. Soldaten marcheren door de straten, de dreiging is groot ook al lijkt niemand goed te weten waarom. Het is een onverholen sneer naar de actualiteit, en niet de enige van de avond.
De meester en Margarita is een tomeloze, overvolle voorstelling. Een feest voor het oog en een prikkelende oproep tot kritisch verzet. Grappig, inventief en perfect getimed. De enige bedenking: het is niet eenvoudig om in het labyrint van verhaallijnen, subplots en anekdotes het juiste pad te blijven volgen. Verwacht hier geen rechttoe rechtaan vertelling, maar een voorstelling als een spinnenweb met akelig kleverige draden.
Op tournee tot eind november. froefroe.be & laika.be