Hasselt zoekt nieuw elan: "Sinds Steve Stevaert is hier niets meer gebeurd"
Een reclamebureau werd ingeschakeld. Hasselt moest dringend meer leiderschap, kracht en efficiëntie uitstralen na de turbulente jaren. Ruim honderdduizend euro later werd ‘Hasselt heeft het’ de nieuwe stadsslogan en een hoofdletter H met een punt het nieuwe (geplagieerde) logo. Maar wat heeft de Limburgse hoofdstad dan precies? Een ding alvast: een imagoprobleem.
Doorgaans is het moeilijk, zo niet onmogelijk, om een Vlaams-nationalist iets positiefs te laten zeggen over een socialist. Zeker als het over Steve Stevaert gaat, de gewezen Hasseltse burgemeester en de vader van de gratispolitiek. Toch zegt Steven Vandeput zonder blikken of blozen: "Stevaert was gedreven. Ik was het niet altijd met hem eens, maar Hasselt ging wel een bepaalde richting uit. De stad stond nationaal op de kaart. De aanleg van de Groene Boulevard – de ringweg rond het centrum – was een project om trots op te zijn. Sinds Stevaert is hier niets meer gebeurd. Niet onder Hilde Claes en niet onder Nadja Vananroye."
Nu, defensieminister Vandeput is de oppositieleider in Hasselt. Bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2012 was zijn partij electoraal de sterkste stijger, maar kon ze de bestaande oranje-rode coalitie niet openbreken. Wat Vandeput vertelt over zijn thuisstad komt daarom nog niet overeen met de werkelijkheid. The duty of the opposition is to oppose, weten ze over het Kanaal. Maar toch. Wie op een doordeweekse middag Hasselt doorkruist langs het Kolonel Dusartplein, de Demerstraat en Grote Markt merkt dat op de terrasjes waar ouderen hun tijd doorbrengen de dzjatten kàffe net iets minder smaken dan vroeger.
Fijne stad
Terwijl haar vriendinnen onnavolgbaar door elkaar ratelen, zegt Anna (75): "Hasselt blijft een fijne stad. Er zijn vele mooie winkels, het is hier kalm en proper. Als ik op de tv zie hoe het er in Brussel aan toegaat... Maar ik voel wel dat het de laatste jaren allemaal een beetje minder gaat. Met die schandalen en zo. Dat werkt op het gemoed van de mensen. Er zijn meer ergernissen. Vooral onder de jongeren. Mijn kleinkinderen vinden dat Hasselt saai is. Dat er ’s nachts niet genoeg gebeurt. Mij stoort dat niet (lacht)."
Christine (68), een van Anna’s luidruchtigste tafelgenotes, valt in: "Ik erger me vooral aan de files rond Hasselt. Bij mij thuis in Genk heb je die niet. Ik heb Anna al gezegd dat ze beter haar huis kan verkopen en een serviceflat kopen in Genk. Maar ze wil niet." Veelzeggend: in de tijd van Stevaert kon geen enkele Vlaams centrumstad tippen aan de tevredenheidsscores in Hasselt. Vandaag heeft maar 27 procent van de Hasselaren nog veel vertrouwen in het bestuur. Dit is 7 procent onder het Vlaamse gemiddelde.
'Ik erger me vooral aan de files rond Hasselt. Bij mij thuis in Genk heb je die niet'
De wereld is klein en nog veel kleiner in Limburg. In de Limburgse miniatuur-kosmos is de hiërarchie altijd duidelijk geweest: Hasselt op één en dan de rest. Maar de laatste jaren lonkt Genk steeds vaker naar de koppositie. Onder invloed van burgemeester Wim Dries (CD&V) slaagt de mijnstad erin om nieuwe investeringen aan te trekken. De mijnsite C-Mine is omgetoverd tot een innovatief bedrijvenpark. Genk leeft. Ook in Hasselt gebeurt veel, maar dan gaat het vaak om bakstenen. Vooral de wijk rond het kanaal is vernieuwd. Die chique appartementen worden ingenomen door ouderen met een goedgevuld spaarvarken.
In een poging om de vergrijzing een halt toe te roepen – de stad heeft een zesde van alle rusthuisbedden in de provincie – werd een nieuwe woontoren met 76 flats en studio’s voorbehouden voor mensen jonger dan 32 jaar. Maar het project werd onmiddellijk afgeschoten door het gelijkekansencentrum Unia. "Een overduidelijke vorm van discriminatie", luidde het oordeel. "We hebben het bestuur hier steeds voor gewaarschuwd, maar men wou niet luisteren", zegt Vandeput. "Dit soort knullige oplossingen illustreren waarom Hasselt vandaag niet interessant is voor jonge tweeverdieners en starters. Het stadsbestuur van Hasselt staat stil."
Hasselt is voorloper
Rob Beenders, gemeenteraadslid en Vlaams Parlementslid voor sp.a, is het daar niet mee eens. "Bekijk de cijfers van de Vlaamse overheid: het is nog altijd enorm goed leven in Hasselt. Ja, we hebben veel ouderen, maar er komen ook een heleboel nieuwe gezinnen bij in onze stad", zegt de socialist. "Genk heeft de laatste jaren, sinds de sluiting van Ford Genk, veel steun gekregen om zich te herlanceren. Maar Hasselt is en blijft de voorloper in Limburg. Dat is altijd zo geweest en dat zal ook altijd zo blijven."
Wat wel klopt volgens Beenders is dat het tijd is voor een nieuw hoofdstuk in Hasselt. "De tijd van Steve Stevaert is voorbij en zal nooit terugkomen. Voor Steve sliep Hasselt: er was in honderd jaar onder christendemocraten niets gebeurd. De afgelopen bestuursperiodes hebben we best hard gewerkt. Er is onder meer een nieuw stadhuis, brandweerkazerne en zwembad gebouwd. Maar tegelijk hebben we te veel energie verloren aan politieke spelletjes. Daar wordt niemand beter van. Ook de oppositie niet. Hasselaren mogen meer verwachten van hun stadsbestuur. Maar we zijn op de goede weg: sinds kort is er weer stabiliteit."
Sinds midden 2016 staat Nadja Vananroye (CD&V) aan het roer. De anderhalve bestuursperiode van haar voorgangster, Hilde Claes (sp.a), ging gebukt onder een gestage stroom aan kleine en grote schandalen. Uiteindelijk moest ze weg toen uitkwam dat ze reclameborden van de stad had gebruikt om haar bal te promoten. Tijdens een lange onderhandelingsnacht kozen sp.a-voorzitter John Crombez en zijn CD&V-collega Wouter Beke er vervolgens voor om de onbekende schepen Vananroye de sjerp te geven.
'Bekijk de cijfers van de Vlaamse overheid: het is nog altijd enorm goed leven in Hasselt'
Campagne flopt
Vananroye is volgens vriend en vijand een degelijke politica, maar (nog) niet van het kaliber om een stad te leiden. Zeker niet als het om een stad gaat die een schop onder haar kont kan gebruiken. Enkele veelzeggende voorbeelden. Sinds haar aantreden, nu al anderhalf jaar geleden, heeft Vananroye slechts vier keer de pagina’s van deze krant gehaald. Wie haar naam googelt, komt eerst bij de jurist Joeri Vananroye uit. Haar vernieuwingscampagne ‘Hasselt heeft het’ flopte toen bleek dat het nochtans goed betaald reclamebureau met niet meer op de proppen kwam dan een geplagieerde H als logo. Vananroye had geen pasklare uitleg.
Aan de tafel van de koffiedrinkende oudjes Anna en Christine doet de naam Vananroye amper een belletje rinkelen.
Nieuwe promocampagnes zijn aardig, maar het is nu echt tijd dat de politiek zich met een aantal structurele problemen gaat bezighouden, vindt Voka Limburg. Met stip op een voor de werkgeversorganisatie: het groeiende fileprobleem op de grote ring van Hasselt en de invalswegen daar omheen. "Die beginnen stilaan op die van Brussel te lijken. Limburg is nog relatief filevrij. Dat is een concurrentieel voordeel ten opzichte van de andere provincies. Als we dat zo willen houden moeten we nu gaan besturen, lees: vooruitzien. Er staan nog steeds niet overal intelligente verkeerslichten en misschien moeten er ook rijstroken bij komen."
Dezelfde klacht komt terug in de bouwdossiers van de stad. De betonwildgroei moet stoppen. Of er moet toch minstens een visie achter zitten. Dat vinden niet alleen de meerderheidspartijen, maar ook sp.a. "Het is CD&V dat alle bouwdossiers beheert via schepen Tom Vandeput. Maar de enorme bouwwoede van de afgelopen jaren, zonder duidelijk plan daarachter, moet stoppen", zegt Beenders. "Als we Hasselt willen klaarmaken voor de toekomst, moeten we eens goed nadenken hoe we dat willen doen."
'Limburg is nog relatief filevrij. Dat is een concurrentieel voordeel ten opzichte van de andere provincies'
Acht uitdagingen voor Hasselt
Economie
In Genk wordt het geld verdiend en in Hasselt wordt het uitgegeven, luidt de Limburgse boutade. Maar het imago van Hasselt als shopstad lijdt volgens Steven Vandeput (N-VA) onder de toenemende leegstand in het centrum. De stad heeft een ‘centrummanager’ aangesteld die een aantal nieuwe formules moet uitdenken. Een van zijn voorstellen is om met ‘opbrengsthuur’ te werken zoals in Nederland. Daarbij is een deel van de huur vast en een deel variabel naargelang de winst van de winkel.
Mobiliteit
Bijna nergens in Vlaanderen slibt de stad zo snel dicht als in Hasselt blijkt uit de stadsmonitor. Volgens het stadsbestuur is de belangrijkste reden hiervoor dat Hasselt uitsluitend met de auto te bereiken is. Het openbaar vervoer richting de stad is dramatisch. Zo is het lage aantal spoorverbindingen naar Hasselt een doorn in het oog van burgemeester Nadja Vananroye (CD&V). Hasselt en bij uitbreiding heel Limburg is al jarenlang vragende partij voor meer en betere spoorverbindingen – zonder succes.
Geluk
Tijdens de hoogdagen van burgemeester Steve Stevaert (sp.a) leek zowat elke Hasselaar tevreden over wat er op het stadhuis werd beslist. Geen enkele Vlaamse centrumstad kon tippen aan de vertrouwensscores uit Hasselt. Maar die trend is ondertussen gekeerd, na de snelle opeenvolging van schandalen onder burgemeester Hilde Claes (sp.a). Slechts 27 procent van de Hasselaren heeft nu nog veel vertrouwen in het lokaal bestuur. Die score ligt 7 procent onder het Vlaamse gemiddelde.
Veiligheid
In de politiezone rondom Hasselt neemt de veiligheid de laatste jaren toe. Zowel het aantal verkeersongevallen als de criminaliteit zelf zit in dalende lijn. Vooral de feiten van zakkenrollerij zijn spectaculair gedaald, van meer dan 1.000 feiten vier jaar geleden tot 327 vorig jaar. Volgens de korpsleiding heeft dat alles te maken met de oprichting van ‘Team Oliver’ in 2012 (een verwijzing naar het romanpersonage Oliver Twist). Dat team heeft zich gespecialiseerd in de strijd tegen gauwdieven.
Vrije tijd
Limburg is een sportieve provincie en ook Hasselt doet het behoorlijk goed. 52 procent van de bevolking werkt zichzelf wekelijks in het zweet. De sportinfrastructuur moet wel bijbenen: het aantal sportclubs per duizend inwoners ligt in Hasselt rond drie. In de rest van Vlaanderen ligt die verhouding boven de vier. Het cultuuraanbod is wel breder. Liefst 82 procent van de Hasselaren is tevreden over het culturele aanbod in de stad. Dat is 15 procent beter dan het Vlaamse gemiddelde.
Onderwijs
92 procent van de Hasselaren is tevreden over het onderwijsaanbod in de stad. Dat is 5 procent boven het Vlaamse gemiddelde. De Universiteit Hasselt probeert zich ondertussen verder op de kaart te zetten als volwaardig alternatief voor de universiteiten elders in het land. De UHasselt heeft vandaag 6.400 leerlingen, bijgestaan door 1.300 personeelsleden.
Wonen
Wie een woning of appartement wil kopen in Vlaanderen is nog steeds het goedkoopst af in Limburg. Maar ook daar zijn de prijzen aan het stijgen. Niet het minst in de provinciehoofdstad Hasselt. Hoewel er de laatste jaren veel is bijgebouwd, is de gemiddelde verkoopprijs van een woonhuis in zes jaar tijd gestegen van 202.000 euro (in 2010) naar 229.000 (in 2016). Die prijs ligt net iets boven het Vlaams gemiddelde. 90 procent van de Hasselaren is wel tevreden over hun woonst.
Financiën
Om de bevolkingsaangroei van de stad te kunnen volgen, heeft het Hasseltse stadsbestuur zwaar moeten investeren. Het gaat om een bedrag van meer dan 1.600 euro per inwoner (cijfers uit 2017). Daarmee moet Hasselt alleen Gent nog laten voorgaan. Maar de investeringen leiden ook tot meer schulden. Die zijn deze bestuursperiode gestegen met 11 procent.