‘Het Russische leger heeft twee opties voor het aankomende offensief’: Oekraïne trekt zich terug, maar doet dat niet zomaar

Novobachmoetivka, zo heet het laatste dorpje waarvan Rusland beweert dat het nu in zijn bezit is. Of dat effectief zo is, wordt nog niet bevestigd. Maar feit is wel dat Rusland aan het front bij de stad Avdiivka terreinwinst boekt. De Oekraïense opperbevelhebber Oleksjandr Syrsky heeft op Facebook toegegeven dat zijn troepen zich noodgedwongen terugtrekken. Ze kunnen niet op tegen de hogere aantallen van de Russen.

“Geen enkele militair trekt zich graag terug”, zegt De Kruif. “Want dat betekent dat je terrein prijsgeeft. Maar dit past in de modus operandi die Oekraïne hanteert. Nu de Russen ten noordwesten van Avdiivka vooruitgang boeken, hebben de Oekraïners beslist om met de handrem op te vechten en zich van loopgraaf naar loopgraaf terug te trekken. Het zou erg dom zijn om elke loopgraaf te verdedigen, als je met een tekort zit aan manschappen en materiaal.”

Bij Avdiivka, dat Rusland in februari innam, zijn er volgens Syrsky drie keer zoveel Russische troepen als Oekraïense. Hoe erg is dat?

“De Russen hebben bij die stad een divisie ontplooid, dat zijn ongeveer 10.000 militairen. Die verhouding van drie tegen één kan in theorie volstaan om een goede verdediging op te bouwen. Tijdens de Koude Oorlog gingen we er ook vanuit dat de troepen van het Oostblok met drie keer zoveel zouden zijn als die van de West-Europese landen. Toch zouden wij kunnen standhouden.”

Hoe pakken de Oekraïners die verdediging aan?

“Het belangrijkste is dat het Oekraïense leger de controle over de verdediging niet verloren heeft. Maar het kan het zich echt niet permitteren dat soldaten zich zouden doodvechten op plekken die geen strategisch belang hebben. Om de opmars van de Russen te vertragen, hebben de Oekraïners een brigade gestuurd - dat zijn 2.500 militairen - die aan het rusten was. Op die manier kan het leger eenheden aflossen, zodat zij kunnen recupereren.”

Gaat het Amerikaanse wapenpakket veel verschil maken?

“Er is maandenlang politiek getouwtrek geweest tussen Republikeinen en Democraten over dit pakket van meer dan 57 miljard euro. Dat de goedkeuring er nu is, wil niet zeggen dat de Oekraïners meteen hun modus operandi aanpassen. Ze zullen nog steeds zuinig moeten zijn op mensen, wapens en munitie. Dit pakket geeft de Oekraïners wel genoeg middelen om de oorlog voor de rest van het jaar vol te houden.

“De Amerikanen beweren dat ze al voorraden in Europa hadden aangelegd en enkel wachtten op de politieke goedkeuring. Als dat zo is, dan zijn de eerste granaten nu al aan het front. Maar het zal zeker enkele maanden duren voor het leger weer genoeg wapens en munitie heeft.”

Wat halen de Russen volgens u dan uit deze overwinningen?

“Er is zeker geen sprake van een doorbraak. Ik denk dat Rusland deze veroveringen bij de viering van 9 mei (wanneer Rusland met een grote militaire parade de overwinning op nazi-Duitsland herdenkt, YV) in de verf zal zetten. In die zin is het voor de propaganda belangrijk. Maar deze terreinwinst is eigenlijk maar klein bier.

“De Oekraïners moeten op een bepaald moment wel beslissen of ze nog in de tegenaanval gaan. Die beslissing hebben ze uitgesteld tot wanneer het Russische offensief begint. President Zelensky heeft voorspeld dat dit voor mei of juni zal zijn. Door zich stapsgewijs terug te trekken, winnen de Oekraïners tijd. Pas wanneer we weten waar de Russen aanvallen, zullen ze beslissen hoe ze exact reageren. Ik denk wel dat het offensief - en de reactie van Oekraïne - bepalend worden voor het verloop van de oorlog.”

Hoe zal dat verwachte Russische offensief er volgens u uitzien?

“Volgens mij hebben de Russen twee opties. Bij de eerste trekt het Russische leger verder naar het westen vanuit Donetsk en Loehansk: dan zien we een voortzetting van de huidige gevechten bij Avdiivka. Ofwel probeert het Russische leger bij Tsjasiv Jar door te stoten naar het noorden, naar de steden Kramatorsk en Charkiv. Meestal zijn er afleidingsmanoeuvres voor een offensief van start gaat. Twee jaar geleden deden de Oekraïners alsof ze Cherson zouden aanvallen, waarna ze naar Charkiv zijn opgerukt en meer dan 12.000 vierkante kilometer hebben bevrijd. De kans dat zoiets lukt bij de Russen lijkt me klein, omdat de Amerikanen de Russische troepenbewegingen in de gaten houden. De logistieke voorbereiding voor zo’n offensief duurt maanden.”

Krijgshistoricus Tom Simoens vreest nochtans voor wat hij een omgekeerd ‘mini-Charkiv-scenario’ noemt , waarbij de Russen ergens een bres slaan en dan ver oprukken.

“Op papier kan dat natuurlijk, maar zelf geloof ik er niet zo hard in. Ten eerste omdat de Oekraïense verdedigingslinies heel diep zijn: na de eerste linie volgt er nog een tweede en een derde. Een andere reden is dat de Russen niet goed zijn in het voeren van een bewegingsoorlog, waarbij pantservoertuigen en infanterie samen oprukken, terwijl ze gesteund worden door de luchtmacht. Het is moeilijk om zoiets goed te coördineren. Het Russische leger richt zich doorgaans op één plek en gebruikt dan erg veel geweld om die in te nemen.”