Discussie rond 'dividendkoekje' van vakbond ABVV geplaagd door foute vergelijkingen

De socialistische vakbond ABVV zorgde op sociale media voor ophef met een grafiek waarin loonsverhogingen en dividenden bij Belgische bedrijven tegenover elkaar geplaatst werden. De discussie daarover was een toonbeeld van appels met peren vergelijken.

In het kort:

Op 15 januari plaatste de socialistische vakbond ABVV een bericht op verschillende socialemediakanalen, waaronder X, dat zich afvraagt waarom er "geen ruimte voor loonsverhogingen" zou zijn terwijl Belgische beursgenoteerde bedrijven "zomaar eventjes 3%" meer dividenden zouden uitkeren. 

Maar? Die stijging is slechts een projectie voor 2025, berekend door vermogensbeheerder AllianzGI, voor een handvol Belgische bedrijven die deel uitmaken van één specifieke index, de MSCI Europe Index. Extrapolaties naar alle Belgische beursgenoteerde bedrijven of naar alle Belgische bedrijven met loontrekkend personeel, of vergelijkingen met de totale loonmassa in Vlaanderen of België, zijn op basis van dat ene cijfer niet zinnig, de grafiek is bovendien misleidend. 

Het bericht lokte op X heel wat reacties uit, onder meer van parlementsleden, die beweren dat de vakbond het publiek misleidt. Vooral de gebruikte grafiek, met een afbeelding van een koekje waaruit een klein hapje 'lonen' wordt afgezet tegen een groot stuk 'dividenden', was daarbij het onderwerp van discussie. Hoe zit de vork nu eigenlijk aan de steel?

Vermogensbeheerder

Allereerst: waar haalt ABVV het cijfer van 3 procent verhoging van dividenden precies vandaan? Wanneer we de geciteerde krantenkop in het bericht als zoekopdracht ingeven in Google Search, vinden we dat het gaat om een stuk van een titel van een online artikel in Het Laatste Nieuws. Daarin geeft beursspecialist Paul D'hoore tips aan beleggers over aandelen die interessante dividenden uitkeren aan aandeelhouders.

Het HLN-artikel vermeldt in de inleiding "een onderzoek van Allianz Global Investors" waaruit zou blijken dat "Belgische beursgenoteerde bedrijven dit jaar 6,4 miljard euro dividend gaan uitkeren aan hun aandeelhouders". En dat zou een stijging met 3 procent betekenen ten opzichte van vorig jaar.

Opnieuw met Google Search zoeken we het bewuste rapport op. Daaruit blijkt dat de publicatie van AllianzGI niet over álle Belgische beursgenoteerde bedrijven gaat, maar enkel over bedrijven die zijn opgenomen in de beursindex MSCI Europe. Die index volgt de prestaties van een selectie aan beursgenoteerde bedrijven uit een aantal Europese landen.

Anno 2025 zijn er in MSCI Europe 13 Belgische bedrijven opgenomen, waaronder grote bedrijven als D'Ieteren, KBC, Ageas en Lotus Bakeries. De projectie van 6,2 miljard aan dividenden gaat dus niet over álle Belgische bedrijven, zelfs niet over alle Belgische beursgenoteerde bedrijven.

Klassieker

Wijzen naar het uitkeren van dividenden aan aandeelhouders bij pleidooien om met bedrijfswinsten eerder hogere lonen uit te betalen aan werknemers, is een klassieker onder vakbonden en linkse partijen. Ook partij PVDA deelde recent een gelijkaardig bericht op sociale media. De boodschap is dat bedrijfswinsten volgens hen prioritair naar de werknemers van die bedrijven zouden moeten vloeien.

De vraag stelt zich echter hoe nuttig het is om uitgaven voor lonen en dividenden in een verhouding in één enkele grafiek op te nemen. De meeste Belgische bedrijven met loontrekkende werknemers zijn geen beursgenoteerde bedrijven die dividenden uitkeren aan aandeelhouders. Bovendien is de loonmassa over de gehele economie gezien een veelvoud van dit type uitgekeerde dividenden.

In een reactie aan VRT NWS zegt een woordvoerder van het ABVV dat de vakbond niet de bedoeling had om met het koekje daadwerkelijk een precieze verhouding tussen lonen en dividenden weer te geven: "Dat koekje moest een illustratie zijn en mocht niet de indruk wekken een infografiek te zijn."

'Community Notes'

Opvallend is dat aan de tweet van ABVV diezelfde dag nog twee 'Community Notes' werden vastgemaakt. 'Community Notes' zijn een systeem van factchecks of opmerkingen met extra context die door vrijwillige gebruikers van X kunnen geschreven worden. Via stemming door andere vrijwilligers wordt beslist of de opmerking al dan niet vastgeklikt wordt aan een tweet: "Zodra genoeg bijdragers met verschillende gezichtspunten die opmerking als nuttig beoordelen, wordt deze voor iedereen in een post zichtbaar."

Recent kondigde Mark Zuckerberg aan dat Meta-platformen zoals Facebook ook zullen overschakelen naar een 'Community Notes'-systeem.

Nochtans bevatten beide 'Community Notes' óók onzorgvuldigheden en fouten. De eerste beweert dat in de grafiek of afbeelding van ABVV het aandeel dividenden "70 procent" zou bedragen - in werkelijkheid is het duidelijk meer dan drie vierden. Ook wordt gedaan alsof het bewuste bedrag aan dividenden reeds uitgekeerd zou zijn, terwijl het gaat om een projectie over een selectie aan Belgische beursgenoteerde bedrijven voor het vervolg van dit jaar. Tot slot plaatst het bericht het bedrag in miljarden euro's aan dividenden uit de projectie van AlliazGI tegenover de totale loonmassa van alle Vlaamse bedrijven, wat appelen met peren vergelijken is.

Loonmarge

Een tweede Community Note vergelijkt de geprojecteerde stijging van de dividenden - die door de auteur verward wordt met reeds uitgekeerde dividenden - met de indexering van de lonen in 2024. Maar met "ruimte voor loonsverhogingen" doelt het ABVV niet op de indexering van de lonen, die automatisch gebeurt.

Het is eerder een verwijzing naar de maximale beschikbare marge voor loonontwikkeling die om de twee jaar vastgelegd wordt door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB), op basis van de loonnormwet. Die marge was voor 2023-2024 vastgelegd op 0%. De Nationale Bank zag in een rapport recent ook geen extra ruimte voor de periode 2025-2026. Het ABVV betwist dat. Het is ook een oud strijdpunt van de vakbond dat de loonnormwet van 1996 hervormd zou moeten worden, zodat "vakbonden weer vrijheid krijgen om te onderhandelen over échte loonsverhogingen".

Conclusie

  • Een grafiek die de socialistische vakbond ABVV op sociale media plaatste, lokte heel wat discussie uit. We zien hoe een koekje in een bepaalde verhouding opgedeeld wordt tussen enerzijds 'lonen' en anderzijds 'dividenden' die door bedrijven worden uitgekeerd aan aandeelhouders. Die dividenden zouden met 3% stijgen.
  • Die stijging is slechts een projectie voor 2025, berekend door vermogensbeheerder AllianzGI, voor een handvol Belgische bedrijven die deel uitmaken van één specifieke index, de MSCI Europe Index.
  • Extrapolaties naar alle Belgische beursgenoteerde bedrijven of naar alle Belgische bedrijven met loontrekkend personeel, of vergelijkingen met de totale loonmassa in Vlaanderen of België, zijn op basis van dat ene cijfer niet zinnig.
  • Zowel de oorspronkelijke koekjes-grafiek van ABVV als de 'Community Notes' die er op X werden aan gehecht, beschouwen we daarom als misleidend.

Meer informatie over de factchecks van VRT NWS? 

Zoek je meer verhalen van VRT NWS CHECK over factchecking, desinformatie of online bedrog? Die vind je hier

Wil je weten hoe we te werk gaan bij het factchecken? Dat lees je in dit artikel

Heb je vragen of opmerkingen of wil je weten wie er in ons team zit? Dat lees je in dit artikel.  

Je vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van enkele andere Vlaamse en Nederlandse redacties. 

Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be.  

VRT NWS is erkend lid van het International Fact-Checking Network

PODCAST

Luister naar Het kwartier

De podcast van VRT NWS die elke dag een verrassende kijk geeft op 3 nieuwsverhalen.

Meest gelezen