Expertisecentrum en fonds voor slachtoffers: Vlaamse commissie rond seksueel misbruik komt met 101 aanbevelingen
Van publieke excuses tot de creatie van een expertisecentrum rond seksueel geweld: na de federale parlementaire onderzoekscommissie rond seksueel misbruik in de Kerk heeft nu ook de tegenhanger in het Vlaamse Parlement een lange lijst aanbevelingen voorgesteld. Het werden er uiteindelijk 101, waarmee de volgende Vlaamse regering aan de slag moet.
De bijzondere commissie rond seksueel misbruik in het Vlaamse Parlement kwam er, net zoals de federale onderzoekscommissie, na de ophef de VRT-docureeks 'Godvergeten', die slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk aan het woord liet. Eerder deze week stelde de federale commissie 137 aanbevelingen voor, nu doet de Vlaamse er nog 101 bovenop.
Die 101 aanbevelingen hebben volgens Hannelore Goeman (Vooruit), de voorzitter van de Vlaamse parlementaire onderzoekscommissie, tot doel om de slachtoffers de nodige erkenning en hulp te bieden, maar ook om vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen.
"De focus ligt uiteraard op wat er heel concreet kan gebeuren binnen de bevoegdheden van Vlaanderen", legt Goeman uit. "Maar er zijn ook een aantal expliciete vragen aan de kerkelijke instanties en aan de federale overheid."
Fonds
Zo moet er een fonds komen voor geestelijke gezondheidszorg voor slachtoffers van seksueel geweld, vindt het Vlaams Parlement. Die moet de kosten van langdurige psychologische hulp helpen betalen en moet worden gespijsd door enerzijds de Kerk en alle betrokken kerkelijk instanties waar het misbruik heeft plaatsgevonden, maar anderzijds ook door veroordeelde daders.
"We vragen daarom expliciet aan de federale overheid hoe zo'n bijdrage aan dat fonds kan worden voorzien als onderdeel van een straf bij een veroordeling."
Om slachtoffers te erkennen, moeten er ook opnieuw publieke excuses komen. Instellingen waar misbruik plaatsvond, moeten volgens de commissie een monument voorzien of een permanente tentoonstelling organiseren die het leed van slachtoffers erkent. Gedenkplaten van plegers van seksueel geweld moeten worden verwijderd of op z'n minst duiding krijgen over hun daden.
Expertisecentrum en onthaalpunt
Verder moet er een nieuw, onafhankelijk expertisecentrum of instituut komen rond seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag, rechtstreeks onder het Vlaams Parlement. Dat moet het beleid structureel coördineert en adviseert, wetenschappelijk onderzoek laat uitvoeren en data verzamelt, sensibiliseert en samenkomsten van lotgenoten organiseert.
"Veel lacunes die vandaag bestaan, moeten door deze instelling worden opgevuld", zegt Katrien Schryvers van CD&V. "Het moet dé autoriteit worden als het gaat over seksueel geweld."
Een Vlaams expertisecentrum moet dé autoriteit worden als het gaat over seksueel geweld
Volgens de commissie is het voor veel slachtoffers van seksueel misbruik niet duidelijk waar zij terechtkunnen, terwijl er toch veel instanties zijn die met de problematiek bezig zijn. De parlementsleden stellen daarom voor om 1 onthaalpunt op te richten waar elk slachtoffer van seksueel geweld terecht kan. Daar kunnen zij dan naar de juiste hulp worden doorverwezen.
Slachtoffers en ook eventuele daders die komen aankloppen, moeten binnen de maand de gepaste therapie aangeboden krijgen. Vandaag zijn er lange wachtlijsten voor psychologische hulp: de onderzoekscommissie vraagt om de middelen te voorzien om die zo snel mogelijk weg te werken. Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout noemt de consensus daarover bij meerderheid en oppositie "een van de grootste verwezenlijkingen" van de commissie. "Dit mocht voor ons nog een stuk sneller en ambitieuzer, maar het is wel een enorme stap vooruit."
Waakzaamheid
Volgens de aanbevelingen moet er ook een hogere waakzaamheid worden ingebouwd voor seksueel geweld tegenover kwetsbare mensen, zoals mensen met een beperking, ouderen, lgbtqia+ of mensen zonder papieren.
"Naar analogie met de kindreflex (die alertheid vraagt voor kindermisbruik, red.) moeten we professionals bewust maken van de verhoogde kwetsbaarheid van die mensen en van hoe ze die mensen kunnen bijstaan", stelt Schryvers.
De N-VA legt ook de nadruk op de aanbeveling om organisaties waar een mogelijke dader van seksueel geweld actief is al tijdens een lopend strafonderzoek in te lichten. "Als er belangrijke indicaties of bewijzen zijn, moet een dader daar tijdig worden weggehaald", zegt Koen Daniëls. Zo moet worden onderzocht of het uittreksel van het strafregister bijvoorbeeld zou moeten worden bijgewerkt.
Goeman zegt trots te zijn op het werk van de Vlaamse commissie. "Het is nu aan de volgende Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement om de aanbevelingen op te nemen en die uit te voeren de komende legislatuur, zodat we slachtoffers van seksueel geweld nog beter kunnen ondersteunen en helpen."