Sinds haar start nam de Vlaamse regering een lange aanloop naar een moderner en groener milieu-, energie- en ruimtebeleid. Dat moet vandaag, tijdens de laatste ministerraad van het ­politieke jaar, in een definitieve en onomkeerbare plooi worden gelegd. Zo lijkt er na jaren studiewerk tussen de meerderheidspartijen N-VA, Open VLD en CD&V een consensus gegroeid om tijdens de volgende regeerperiode een slimme kilometerheffing voor auto’s in te voeren.

Die heffing zou de bestaande verkeersbelastingen vervangen en zo het gebruik in plaats van het bezit van een wagen belasten, zonder de totale lasten te verhogen. Met een heffing die zich aanpast aan het tijdstip en de plaats waar een auto rijdt, heeft Vlaanderen de ambitie om verkeersstromen te sturen en de steeds toenemende filevorming een halt toe te roepen.

Strengere renovatienormen

Zo’n maatregel moet leiden tot een afname van het totale aantal afgelegde kilometers in Vlaanderen, zonder te raken aan de economische groei. ‘Het dossier zal ­beslissingsrijp zijn voor de volgende Vlaamse regering’, klinkt het in hoge regeringskringen. ‘Na de vergroening van de verkeersbelasting en de ontmoediging van diesel is dit de volgende stap.’ Het is weinig waarschijnlijk dat een andere – in dat geval wellicht linksere – Vlaamse coalitie het voornemen terugschroeft.

Met 35 procent is transport verantwoordelijk voor het grootste aandeel van de CO2-uitstoot in Vlaanderen, voor gebouwen (30 procent), landbouw (16 procent) en industrie (13 procent). Ook voor die sectoren wil de Vlaamse regering vandaag concrete targets en maatregelen formuleren om de norm te halen die ­Europa oplegt: een vermindering van de broeikasgasuitstoot met 35 procent tegen 2030.

Zo liggen er voorstellen op tafel om behalve in gebouwen van de Vlaamse overheid het energieverbruik ook in panden van gemeenten en andere lagere overheden elk jaar met meer dan 2 procent te doen afnemen. Verder wordt gedacht aan strengere energie­normen die gehaald moeten worden wanneer de Vlaming zijn huis renoveert. Ook een verbod om nieuwbouwwijken uit te rusten met verwarmingssystemen die draaien op fossiele brandstoffen, zoals aardolie of gas, ligt op tafel.

Rem op veestapel

Er wordt ook gepleit om een rem te zetten op de groei van de veestapel, die verantwoordelijk is voor driekwart van de uitstoot die de Vlaamse landbouw veroorzaakt. Maar dat ligt erg gevoelig bij de christendemocraten. ‘Landbouw wordt een zeer harde noot om te kraken’, klinkt het.

Behalve voor het klimaat­beleidsplan, geleid door minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) wordt er ook witte rook verwacht voor het energieplan van viceminister-president Bart Tommelein (Open VLD). Vlaanderen moet tegen 2030 27 procent van zijn energie uit hernieuwbare bronnen halen. Er zou consensus zijn gegroeid om tegen dan te evolueren naar 2 gigawatt aan windenergie, minder dan de 2,5 GW die Tommelein had vooropgesteld. Over de ambitieuze zonne-energiedoelstelling wordt meer discussie verwacht. Ook het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, met daarin de zogenaamde betonstop – het voor­nemen om vanaf 2040 de bebouwbare oppervlakte in Vlaanderen niet meer uit te breiden – moet worden afgeklopt. Maar over de compensaties voor grondeigenaars die daar tegenover staan, is het huiswerk nog niet helemaal klaar. ‘Het volledige eindresultaat zal er nog niet liggen’, klinkt het in regeringskringen. ‘Daarvoor hebben we nog een jaar. Maar we mogen wat verder gaan dan wat vandaag als realistisch wordt bestempeld. Deze maatregelen zullen niet meer teruggedraaid worden.’