INTERVIEW. Wouter Van Besien: “In het belang van de stad moet hier een andere coalitie komen”

Opgelucht dat u in het debat nog geen klappen hebt gekregen, boven of onder de gordel?

Niemand kan gelukkig zijn met de venijnige toon die in de debatten is geslopen. Dat is onaangenaam voor de politici, maar het is ook een teken van minachting voor de Antwerpenaren die willen weten in wat voor stad ze de volgende jaren zullen leven. Die mensen worden nu niet serieus genomen. De Antwerpse politici zijn druk bezig het imago van hun eigen stiel zware schade toe te dienen. En dat doet me pijn, want ik hou van politiek. Ik doe graag aan politiek en ik wil trots kunnen zijn op het politieke debat.

In de debatten van de laatste dagen was de toon toch al iets milder. Hebben jullie daarover afspraken gemaakt?

Ik denk dat niemand zich nog goed voelde bij de gang van zaken en dat iedereen begrijpt dat we naar een inhoudelijk debat moeten. Daarover zijn bij mijn weten geen afspraken gemaakt.

Is het voor u in deze omstandigheden en met uw eerder gematigd temperament niet moeilijk om nu in beeld te komen?

De vraag is of ik op deze manier in beeld wíl komen. Ik maak me daar niet te veel zorgen over. Nog nooit heb ik het meegemaakt dat de thema’s die de mensen naar voor schuiven zo duidelijk de thema’s zijn waar mijn partij voor staat. Je ziet dat onder andere op Jij kiest van de VRT. Verkeersveiligheid, gezonde lucht, meer groen in de stad... dat houdt de mensen bezig. En dat verandert niet door het gehakketak van politici voor de camera’s en in de media.

Bent u nog altijd de grote uitdager van Bart De Wever?

Om twee redenen ben ik dat. Inhoudelijk heeft de Antwerpenaar de keuze tussen twee tegengestelde visies, die van Groen en die van N-VA. Bovendien staan we in de peilingen op de tweede plaats. Als er één partij is die een andere coalitie op de been kan brengen, zijn wij dat.

Er staat ook in Vlaanderen en België veel op het spel voor u en uw partij. Speelt dat mee in de campagne?

Voor mij gaan de verkiezingen over Antwerpen. Ik zie mijn partij graag. Uiteraard wil ik dat ze ook volgend jaar goed scoort, maar daar gaat het nu niet over, en daarvoor wil ik nu ook de verantwoordelijkheid niet op mij nemen. Ik neem die wel voor Antwerpen, dat is al zwaar genoeg.

Is het uiteenvallen van Samen intussen verteerd?

Ja, die bladzijde is omgeslagen. En dat is relatief gemakkelijk gegaan omdat we altijd op een inhoudelijk kompas hebben gevaren. We wilden een andere coalitie en we hadden een duidelijk inhoudelijk programma. Dat hoefden we na de scheiding niet te veranderen.

Het gaat momenteel niet zo best met CD&V. Als de partij te klein wordt, ziet het er ook niet goed uit voor uw progressieve coalitie. N-VA en Groen dan maar?

Oei, die vraag komt wel erg vroeg in het interview. Het antwoord is: nee. Dat heeft niets te maken met een persoonlijk aversie, maar wel met een veel te groot verschil in inhoud én stijl tussen N-VA en mijn partij. Een burgemeester die zegt: van de Joden hebben we geen last, maar de moslims zoeken het conflict, geeft aan dat er voor hem verschillende soorten burgers zijn, A- en B-Antwerpenaren. Dat staat haaks op de manier waarop wij de stad willen besturen. Dus, als De Wever aan mij komt vragen: zullen we samen een coalitie vormen, dan is het antwoord: nee.

Dat zegt u. Zegt uw partij dat ook?

Ja.

Ook na 14 oktober?

Ook na 14 oktober. Anders zou niemand ons nog geloven. En terecht.

We gaan u na de verkiezingen dus niet samen met N-VA achter een tafel zien zitten en horen zeggen ‘we hebben de nodige accenten kunnen leggen...’ of ‘in het belang van de stad...’?

Nee. In het belang van de stad moet hier een andere coalitie komen. Groen pleitte in de vorige verkiezingen voor een leefbare stad, maar dat is voor mij niet meer voldoende. Het moet een mooie, gezonde stad worden, een aantrekkingspool. Die ambitie zijn we aan onszelf verplicht. En in dat licht zie je toch beslissingen van het vorige bestuur...

Ah, voor u is het al ‘het vorige bestuur’.

(lacht luid en een tikje gegeneerd) Ik ben iets te snel misschien. Wat ik wilde zeggen... op het moment van de waarheid toont deze coalitie telkens weer waar ze echt voor staat. Vorige maand lag er op de tafel van het college een plan voor het Kievitplein. Afgesproken was 50% groen. Maar ineens is 15% voldoende. Dat bewijst toch dat ze het niet menen met de vergroening van de stad!

Groen is een gevaar voor de welvaart van Antwerpen, zegt Bart De Wever. Hij haalt dan vooral economische argumenten aan.

De redenering dat het programma van Groen slecht zou zijn voor de economie, klopt niet. Steden die gekozen hebben voor duurzame mobiliteit, floreren wereldwijd meer dan ooit. Investeerders houden ook almaar meer rekening met de leefkwaliteit in de stad waar hun werknemers wonen. Natuurlijk kijken ze naar de belastingdruk en de afzetmarkt, maar ook naar de aantrekkelijkheid van de stad waar hun bedrijf terecht komt.

In havenkringen zijn ze beducht voor een groen en links bestuur.

Dat is onterecht. Al moeten we wel eens ernstig durven nadenken over het verschil in toegevoegde waarde tussen een maakindustrie en de pure overslag van goederen waarop de Antwerpse haven nu grotendeels draait. De duizenden containers die elke dag verhandeld worden, vergroten de files. Ze zorgen bovendien voor minder tewerkstelling dan de industrie. Die zorgt voor meer jobs, grotere meerwaarde en dus ook nog eens meer inkomsten voor de overheid.

Dat is een mooie theorie op lange termijn, maar u zal nu de havenbazen er niet kunnen van overtuigen dat we minder containers moeten verhandelen.

Ja, dat is een strategie op lange termijn, een duurzame strategie. Ik zeg niet dat we ineens minder containers moeten verhandelen. Maar we mogen niet eenzijdig blijven inzetten op de groei van die overslag. Dat heb ik niet uitgevonden, hè. Geert Noels zegt dat ook. En met hem vele anderen.

Wat is de topprioriteit van burgemeester Wouter Van Besien?

In mijn eerste jaar maak ik meteen twintig kruispunten verkeersveilig.

Volgens schepen Kennis is het herinrichten van kruispunten echt niet zo eenvoudig.

Ik weet wel dat ik zal botsen op procedures, maar ik blijf erbij dat het vooral een kwestie is van politieke wil. Wij pleiten in de gemeenteraad al vele jaren voor conflictvrije kruispunten, maar er werd nooit naar ons geluisterd. Dan gebeuren die drie dodelijke ongevallen. Dat is verschrikkelijk, maar het lijkt er even op dat het stadsbestuur het momentum aangrijpt om het roer om te gooien. En wat zien we nu? Sinds die ongevallen zijn er toch weer kruispunten totaal verkeerd aangelegd, bijvoorbeeld dat op de Plantin en Moretuslei. Dat heeft niets te maken met procedures. Dat is wetens en willens verkeersveiligheid ondergeschikt maken aan andere overwegingen.

Het gedrag van fietsers speelt ook een rol, hoor je dan vaak.

Oh ja? Aan die dodehoekongevallen heeft niemand schuld. Niemand. Iedereen houdt zich aan de verkeersregels en toch vallen er doden. De oorzaak van die ongevallen is het verkeerd aangelegde kruispunt. Dat Kennis dan durft te zeggen dat het verkeersveiligheidsprobleem door links wordt opgeklopt… En dat Duchateau zegt dat ouders hun kinderen maar moeten aanmanen om voorzichtig te zijn. Dat pakt op mijn adem, echt waar. Zo veel Antwerpse ouders zijn gewoon niet gerust tussen acht uur en half negen als hun kinderen naar school aan het fietsen zijn. En een stadsbestuur moet er alles aan doen om dat gevoel weg te nemen.

Over jullie sociaal programma dan. Groen pleit voor meer sociale woningen.

Ja, iedereen heeft recht op een gepaste woning. De wachtlijsten zijn te lang en meer sociale woningen zijn goed in de strijd tegen de huisjesmelkers. De kwaliteit van de goedkope huurmarkt is abominabel slecht. De stad moet die markt meer in handen nemen. Niet alleen door meer woningen in beheer te nemen, maar ook door op de privémarkt met kwaliteitsgaranties te werken. De huizenprijzen in Antwerpen stijgen meer dan in de rest van het land, terwijl de inkomens in Antwerpen sterker dalen dan elders. Die spanning is niet vol te houden.

U hebt veel kritiek op het sociale beleid van de stad, maar schepen Duchateau heeft een mooi palmares om voor te leggen: de nachtopvang is uitgebreid, meer geld voor het OCMW, opvang voor drugsgebruikers...

Oké, oké, maar laten we even naar de realiteit kijken. De kinderarmoede in Antwerpen gaat naar de 30%. Achter die cijfers zit dus een grote groep kinderen die met een lege brooddoos naar school moet. Dan kun je je toch niet op de borst kloppen voor je sociaal beleid! En ja, er gaat meer geld naar het OCMW, maar dat gaat ten koste van heel veel andere sociale projecten. In totaal zijn de uitgaven voor sociaal beleid gedaald.

In de strijd tegen armoede zijn sociale woningen en inkomen essentieel. Als je degelijk woont en je hebt een menswaardig inkomen, krijg je de mentale ruimte om je leven in handen te nemen. Dit stadsbestuur zegt: geef ze niet te veel, dan worden ze lui. Wij zeggen: geef ze genoeg, dan worden ze actief. Daarom zullen wij niet aan de mensen hun leefloon zitten als ze hun kinderen niet naar de kleuterklas sturen. Er zijn andere manieren om die ouders te overtuigen.

Armoede is een heel moeilijk probleem. U zou niet de eerste zijn die er zijn tanden op stuk bijt.

Dat weet ik. Ik zeg ook niet dat we de armoede in één legislatuur de wereld kunnen uithelpen, maar nu wordt er in Antwerpen te weinig op gefocust en gebeuren de nodige investeringen niet.

N-VA wil evolueren naar een echte stadsgemeenschap. Bestaat die volgens u in Antwerpen?

Ja, meer dan Bart De Wever ons wil doen geloven. Natuurlijk zoeken mensen met dezelfde afkomst en dezelfde interesses elkaar op, maar dat hoeft op zich geen probleem te zijn. Als er maar respect is, in de eerste plaats respect voor de wet en de regels. Met eieren gooien naar de politie is niet volgens de regels. Wie dat doet, moet worden gestraft.

U weet toch dat respect het kernwoord is van het huidige bestuursakkoord?

Ja, ja, maar ik heb het nog maar over één luik van het verhaal. Er moet ook respect zijn voor iedereen die hier woont, ongeacht zijn afkomst. Daarom pleiten wij voor praktijktesten om discriminatie op de arbeidsmarkt en de huurmarkt tegen te gaan. N-VA zoekt altijd argumenten tegen die maatregel, maar hij zal wel degelijk effect sorteren en hij zal vooral een krachtig politiek signaal zijn: zo toon je als stadsbestuur aan wiens kant je staat. Niet aan die van de werkgevers en verhuurders die de boel verzieken, maar aan de kant van de mensen die talenten hebben die hier in deze stad tot bloei moeten kunnen komen.