Afgelopen woensdag zei De Sousa in gesprek met buitenlandse correspondenten dat Portugal verantwoordelijkheid draagt voor slavenhandel en dat het daar nu "een prijs" voor moet betalen. Het land verscheepte eeuwenlang miljoenen tot slaaf gemaakten van het Afrikaanse continent naar Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. Landen als Angola, Mozambique en Brazilië behoorden tot het Portugese koloniale rijk.
De Sousa kreeg daarop op veel kritiek van rechtse partijen, waaronder regeringspartij CDS-PP. Eerder op zaterdag deed de president, die een semi-ceremoniële functie heeft, opnieuw uitspraken over herstelbetalingen. Zo stelde De Sousa voor om schulden kwijt te schelden of voor financiering te zorgen als manieren om herstelbetalingen te doen. "We kunnen dit (het slavernijverleden, red.) niet onder het tapijt schuiven. We moeten in dit proces (van herstelbetalingen, red.) een voortrekkersrol spelen", aldus de president.
Daarop liet de regering weten dat er geen proces in gang is gezet noch afspraken zijn gemaakt voor herstelbetalingen. In plaats daarvan zegt de regering dat het de relaties met de voormalige koloniën wil intensiveren, beter wil samenwerken en recht wil doen aan de geschiedenis, meldt Reuters.
Aan het koloniale bewind van Portugal kwam pas in 1974 ten einde. Militairen uit verschillende progressief-linkse groeperingen maakte een einde aan het autocratische Estado Novo-bewind van Marcello Caetano, een trouw medewerker van oud-staatsleider António de Oliveira Salazar. Die gebeurtenis staat bekend als de Anjerrevolutie.