Het was eigenlijk geen optie voor de vier ministers van Energie in dit land om opnieuw de kerstvakantie in te duiken zonder Energiepact. Het loopt al jaren vertraging op. Door het akkoord lijkt de discussie pas echt van start te gaan, terwijl iedereen ervan uitging dat het pact de discussie zou sluiten – en ons land dus eindelijk tot actie kon overgaan.

Niets minder is waar. Het pact - of toch het ontwerp daarvoor - moet nu door de verschillende regeringen goedgekeurd worden. Momenteel buigen werkgroepen zich over de tekst. De kans is groot dat het pact deze week al groen licht krijgt in Brussel en Wallonië. Maar in Vlaanderen en de federale regering, waar de N-VA mee bestuurt, is dat veel minder evident.

Remember de zonnepanelen

‘Dit is toch geen tekst die je zo kan goedkeuren. Dit is meer een symbool dan een pact. Het bevat heel mooie voornemens, maar de grote vraag naar de kostprijs en wie die gaat betalen blijft onbeantwoord’, zegt Wollants. ‘We hebben met de subsidiëring van zonnepanelen in het verleden ook gezien wat de gevolgen zijn als op voorhand niet duidelijk wordt afgesproken wie de kosten gaat dragen.’

Het is al langer geweten dat de N-VA sceptisch staat tegenover de sluiting van alle kerncentrales tegen 2025. Maar ook CD&V, dat niet mee aan de onderhandelingstafel zat, kijkt met het nodige voorbehoud naar het ontwerp van Energiepact dat de vier bevoegde ministers sloten. Bij de christendemocraten valt grote tevredenheid te noteren dat het pact er eindelijk is, maar ook dat het toch nog wat meer ‘fond’ mag krijgen. ‘Dit is nog geen pact, maar wel een eerste belangrijke stap’, zegt Vlaams Parlementslid Robrecht Bothuyne (CD&V). Hij vindt dat de tekst nog meer onderbouwd moet worden, vooraleer hij in de regering goedgekeurd kan worden. ‘Het document moet meer becijferd worden. Hoe gaan we alles financieren?’

‘Het is niet omdat in het pact geen kostprijs op de ambities wordt geplakt, dat die niet bekend is’, klinkt het bij de onderhandelaars. ‘We hebben altijd duidelijk gemaakt dat het pact gebaseerd is op de verschillende studies.’ Ronnie Belmans van het onderzoekscentrum EnergyVille vindt het argument van de kostprijs ook niet opgaan om deze tekst af te serveren. ‘Wat mij opvalt, is dat het pact erg lijkt op de studie die wij begin dit jaar gemaakt hebben, en daarvan is de maatschappelijke kostprijs bekend.’ Hij geeft wel toe dat dé grote vraag zal zijn wie die maatschappelijke kosten zal dragen: de consument, het bedrijfsleven of de overheid. ‘Maar dat is een politieke keuze, hé.’

Vrees voor boemerang

De vraag blijft vooral hoe hard de N-VA het zal willen spelen. Is het Energiepact de partij een regeringscrisis waard? Een kamerbrede consensus is eigenlijk onontbeerlijk voor het succes van zo’n pact, dat loopt tot 2050. Volgende regeringen zullen nog heel veel moeilijke beslissingen moeten nemen om het in te vullen. De kans is groot dat alle partijen de komende decennia nog wel eens een zitje zullen hebben in een van de regeringen. ‘Er kan dan ook pas sprake zijn van een pact als de tekst over de partijgrenzen heen – oppositie en meerderheid – wordt goedgekeurd’, zegt Bothuyne. ‘En liefst gaat het draagvlak veel verder dan de politiek en wordt het pact breed maatschappelijk gedragen.’

Kerncentrales

Wat opvalt is dat N-VA alvast niet meer zo mordicus vasthoudt aan het langer openhouden van twee kerncentrales als een paar weken geleden. ‘Wij zijn ook voor het sluiten van de kerncentrales’, zegt Wollants. ‘Maar dat moet wel op een realistische en betaalbare manier gebeuren.’

In de Kamer worden vandaag de hele dag hoorzittingen gehouden over de Energiewende. En alle specialisten hebben een boodschap voor de politici: ‘Wat je ook beslist, beslis het nu.’