Google weet dat er ergens in de rand van Boekarest een reusachtig gat in de grond zit

Het begint met een vuistvol vogels. Algauw zijn het er duizenden. Ze ­wolken voorbij de bovenste verdieping van het appartementsgebouw, zwenken plots. Vogue-menthol­sigaretten rokend op het balkon voelen we de luchtverplaatsing langs ons heen ­strijken, iedere keer wanneer ze ­wenden. “Het enige wat ontbreekt, is de stem van David Attenborough”, grapt iemand.

Hun getallen zwellen aan, even wordt het omineus. Smartphones ­worden bovengehaald. Toch maar een filmpje van maken. Toch maar goo­gelen: blackbirds + Bucharest + sunset. De onderzoekers van The Institute for the Investigation of Communist Crimes and the Memory of the Romanian Exile weten het ook niet, wat er elke avond met die vogels aan de hand is. Ik zoek dan maar naar andere gespreks­onderwerpen. Waar heeft een mens het over tijdens een conferentie­diner als je niet nog een keer de kwaliteit van de presentaties wil aankaarten. Of polsen naar de al dan niet comfortabele reisweg. Het ­uitzonderlijk mooie weer?

“Did you know my grandfather was Romanian?” Waar hij vandaan kwam, willen de onderzoekers graag weten. Ploiesti, een industriestad waar niets te zien valt behalve een museum over de lokale olieraffinaderij. Ooit de grootste ter wereld, opgericht met geld van Amerikaanse investeerders, tijdens WO II een belangrijke bron van olie voor nazi-Duitsland en daarom platgebombardeerd door de geallieerden om na de oorlog genationaliseerd te worden door het nieuwe communistische regime. Ik moet er dit weekend heen, vinden ze, ook al valt er effectief niets te zien. Het is maar een dik half uur met de trein tenslotte. 

Waarom hij daar dan wegging, vragen ze me. Dat weet ik niet zo goed. Mijn grootvader was zwijgzaam zoals alleen grootvaders dat kunnen zijn. Het kwam als tiener niet bij me op te vragen wie hij was voor hij een stilzwijgende katholieke Vlaamse grootvader werd. Nu doen er alleen nog verhalen de ronde verteld door mensen die er ook het fijne niet van weten. Over dat de familie eigenlijk naar New York had willen doorreizen, over de pogroms die in die tijd door Roemenië waarden.

“So, is this typical Romanian food then?” Het restaurant waar we zitten, blijkt van een tv-chef die er zijn goed bekeken programma opneemt in de blitse open keuken. Het gesprek gaat verder zonder mij. Discussies over hoe je culinaire tradities gaande houdt wanneer al het eten gerantsoeneerd is. Over hoe de eerste McDonald’s z’n ­deuren opendeed en notabelen lintjes kwamen knippen, mensen uren in de rij stonden, niet gehinderd door het feit dat ze die hamburgers helemaal niet lekker vonden. “En, pizza’s!” herinnert een professor zich, “dat leek het voedsel van de goden. Las ik onlangs ergens dat het gewoon arme-mensen-eten is, zeg.”

Wanneer de zon volledig is onder­gegaan, verdwijnen ook de vogels. Google weet dat er ergens in de rand van Boekarest een reusachtig gat in de grond zit. Gedolven eind jaren 80 als waterreservoir, maar nooit in gebruik genomen. In de jaren 90 werden er halfslachtige pogingen ondernomen om er een casino van te maken, of een entertainmentcomplex. Nu is het ongewild een natuurgebied geworden, waar Boekaresters komen vissen en ontelbare vogels broeden. Een frivoler geest zou er een metafoor in zien voor wat bestaat dankzij de combinatie van communistisch en kapitalistisch falen.