In oktober van vorig jaar merkten vissers het bizarre gedrag van het zeeleven op rond de Florida Keys, een archipel in het zuiden van de Amerikaanse staat Florida. “Als vissers met hun lichten schenen, draaiden de vissen ondersteboven en tolden naar de bodem”, zegt ecoloog Ross Boucek van Bonefish & Tarpon Trust, een non-profitorganisatie voor natuurbehoud en visserij, aan nieuwszender NBC.

Sinds de ontdekking kreeg Boucek geregeld meldingen binnen van vissen die zich vreemd gedroegen, waaronder pijlstaartroggen die ondersteboven hingen of kleintandzaagvissen, een bedreigde soort, die in cirkeltjes blijven zwemmen. Minstens 47 zaagvissen zijn al gestorven, maar het werkelijke aantal ligt volgens experts wellicht een heel pak hoger. En dat is hoogst zorgwekkend, want er zwemmen nog maar enkele honderden exemplaren rond in de Amerikaanse wateren.

LEES OOK. Waar ter wereld ze ook zwemmen: vissen krimpen. Maar hoe komt dat?

Het zuurstofgehalte in het zeewater was normaal, zo bleek uit tests. En van ‘rood getij’, waarbij de kleur van het water verandert als gevolg van de abnormale groei van planktonische organismen, was ook geen sprake.

Giftige cocktail

Maar na bijna acht maanden lijkt het erop dat wetenschappers eindelijk een verklaring hebben gevonden voor het vreemde gedrag en de verhoogde vissterfte. Ze slaagden er namelijk in een cocktail van natuurlijke gifstoffen in zowel het zeewater als in de lichamen van sommige vissen te traceren. Het vermoeden bestaat daarom dat algen op de zeebodem de oorzaak zijn van het fenomeen, mogelijk in combinatie met andere milieueffecten. (Lees verder onder de foto)

Zo ontdekte professor Michael Parsons van de Florida Gulf Coast University dat het aantal Gambierdisci, een toxische eencellige, zowat vier keer hoger lag dan hij ooit had gemeten. Milieutoxicoloog Alison Robertson heeft in haar laboratorium meer dan 5.000 stalen onderzocht van algen, zeewater en de organen van aangetaste vissoorten. Zo stootte ze op de aanwezigheid van gifstoffen waarvan bekend is dat ze het gedrag van vissen beïnvloeden, waaronder enkele die nog nooit in de Keys zijn waargenomen.

Geen smoking gun

Toch benadrukken de wetenschappers dat de algen nu wel de hoofdverdachten zijn, maar dat het bewijs niet sluitend is en dat er bij de analyses geen “smoking gun” is gevonden. De klok tikt dus onverbiddelijk voort op de Keys, en dat is vooral voor de kleintandzaagvis een groot probleem. De bevindingen van de wetenschappers kunnen hoe dan ook een belangrijke impact hebben op de visserij en het toerisme in de regio.

De Florida Keys hebben de voorbije jaren ook al af te rekenen gehad met orkaan Irma in 2017, recordtemperaturen van het zeewater en massale afsterfte van koralen.