Gisteren werd bekendgemaakt dat doctoraatstudente Annelies Cannaert een van de prestigieuze wetenschappelijke onderscheidingen van het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving (EMCDDA) ontvangt voor de ontwikkeling van de test. Anders dan de klassieke test, zoekt de nieuwe test niet naar de drug zelf. Wel is hij gebaseerd op de biologische activiteit van de drugs. Dat is een belangrijke evolutie, want er worden steeds vaker synthetische drugs ontwikkeld die afgeleid zijn van de klassieke drugs maar de bestaande tests omzeilen.

“En dat is een groeiend probleem”, zegt promotor/professor Christophe Stove van het Laboratorium voor Toxicologie van de UGent. “In het Amerikaanse leger worden soldaten onderworpen aan de klassieke cannabistest, maar daar heeft men vastgesteld dat er steeds vaker synthetische cannabinoïden worden gebruikt om die test te omzeilen. Ook in psychiatrische instellingen controleert men cannabisgebruik op basis van een klassieke test, maar die geeft bij de eerste simpele urinetest geen positief resultaat bij gebruik van nieuwe producten. Dat kan wel na een gesofisticeerde labotest, maar die volgt pas na een eerste positieve meting. Problematisch is dat synthetische drugs niet alleen veel moeilijker opspoorbaar zijn, maar ook gevaarlijker zijn dan cannabis.”

Uit onderzoek van het verkeersinstituut Vias blijkt bovendien dat het aantal verkeersinbreuken onder invloed van drugs toegenomen is met 16 procent. Maar omdat het zo moeilijk opspoorbaar is, weet niemand in welke mate de opmars van synthetische drugs een rol speelt bij verkeersongevallen in België.

Effecten

De nieuwe test heeft het voordeel dat die niet zoekt naar het product zelf, maar zich richt op de effecten ervan. “Dat is belangrijk omdat er voortdurend nieuwe synthetische drugs worden ontwikkeld met kleine structurele veranderingen waardoor zelfs de gesofisticeerde laboratoriumtesten omzeild worden.”

Het onderzoeksteam nam bloed- en urinestalen onder de loep die negatief scoorden op de klassieke test, maar wel positief testen op de nieuwe. “Omdat de test zich specifiek richt op de biologische activiteit van de drugs, kan ze zelfs producten opsporen die pas op de markt zijn.”

Grote schaal

De UGent wist met de tests niet alleen stoffen met cannabisachtige effecten op te sporen, maar ook krachtige legale pijnstillers als morfine en fentanyl en hun illegale afgeleiden. De testen worden nu verder verfijnd om ze wereldwijd op grote schaal toepasbaar te maken. “Je zal de test nog niet onmiddellijk in een politiecombi aantreffen”, zegt Stove. “Maar het zou wel op relatief korte termijn kunnen in bijvoorbeeld een ziekenhuis of labo. Zo zou zelfs, na een negatief resultaat bij de eerste screening van speeksel, een tweede speekselstaal kunnen worden afgenomen als er sterke indicaties zijn van cannabisgebruik.” (malu)