In het buitenland marcheren die typische zachte en luchtige ijsjes op een hoorntje wel nog. In de Verenigde Staten zijn ze zelfs een hype en likken hipsters er aan zwartgeblakerde softijsjes die dan ook nog eens versierd zijn met een lading marshmallows en andere zoetigheden. Maar hier heeft de populariteit zijn absolute dieptepunt bereikt. “We zijn in nog geen twintig jaar tijd van 1.250 naar 200 machines gegaan”, zegt Stefan De Vroede van Carpigiani Benelux. “We dreigen volledig van de Belgische markt te verdwijnen.”

De oorzaak van de complete instorting van de markt? Het bedenkelijke imago van het ijsje nadat er hier slechte rapporten kwamen over bacteriële infecties en gebrekkige hygiëne. “Terwijl dat angstklimaat onterecht is”, zegt De Vroede. “De huidige generatie softijsmachines voldoet volledig aan de hygiënevereisten.”

Blakende zon

“Maar ja, het kwaad is al lang geschied, hé”, zegt Davy Vankeirsbilck (33) van De Crèmerie in Middelkerke. “Door de cowboys die in de jaren negentig massaal zo’n machine voor hun deur plaatsten in de blakende zon en zich van de regeltjes niet veel aantrokken. Alles uit winstbejag. Was de mix zuur, dan verkochten ze die als ‘citroensmaak’. Zo krijg je miserie én een slechte naam. Nu kun je je dat echt niet meer permitteren. Stilaan komt het vertrouwen daardoor terug, op topdagen verkoop ik er opnieuw wel wat. Maar het immense succes is natuurlijk weg.”

Davy Plaetevoet IJsjesverkoper “Kinderen kiezen nu liever voor smaken als smurfenijs, bubblegum, witte chocolade,...”

Frank Buylaert (61) van het ijssalon ‘t Zwart Schaap op de Zeedijk in Sint-Idesbald stopte er vijf jaar geleden mee. “Wie goeie softijs wil verkopen, moet zijn machines zeer goed onderhouden. Anders heb je problemen. Hier was het uiteindelijk de moeite niet meer waard om er nog zoveel werk in te steken. Enkel de toeristen uit Frankrijk wilden er nog, de Vlamingen niet.”

Liever de Smurfen

Iets verderop in De Panne worden er wel nog verkocht bij De IJsbeer. “In de jaren negentig hadden mijn ouders vier machines die continu bemand werden door twee personeelsleden omdat er rijen wachtenden stonden”, zegt Davy Plaetevoet (40). “Nu hebben we nog twee machines omdat er nog steeds wel wat vraag naar is. Maar dat is het dan ook. De hygiëneproblemen en slechte verhalen hebben zeker een rol gespeeld, maar met de jaren is ook nog eens de concurrentie groter geworden voor het softijs. Als kind had ik bij het schepijs de keuze uit vanille, chocolade, aardbei en pistache. Dan was zo’n softijsje natuurlijk aantrekkelijker. Vandaag hebben we 32 smaken met daarbij smurfenijs, bubblegum, witte chocolade,... Kinderen willen dat nu.”

Al is er in ons land wel één plaats waar het softijsje nog steeds hoogdagen beleeft: de laatste verzetshaard genaamd Ikea. Daar worden ze nog steeds luchtig getapt. “De Ikea is een verhaal apart, met niets te vergelijken”, zegt Davy van De Crèmerie. “Zo’n ijsje kost daar een halve euro. Bij ons twee. En een hotdog met zoveel saus dat je maar wil, koop je daar voor 70 cent. Mensen eten daar dus niet zozeer uit goesting, maar vooral omdat het geen geld kost.”