Een waardig afscheid, zonder euthanasie

Honderden malen zat ik aan een ziek- en sterfbed van een lief mensenkind. Bijna 25 jaar geleden, juli 1993, kreeg zorgcentrum Arkemheen in Nijkerk toestemming van de provincie Gelderland om een hospice op te starten. Levensverhalen heb ik aangehoord. Ook over de angst (voor het oordeel dat zou volgen), over verdriet, teleurstellingen en de zwarte bladzijden van het leven. De domme dingen die gedaan waren. Mensen die emotioneel beschadigd waren door het leven.

Wanneer het ziekenhuis niet meer hoeft en thuis niet meer kan, kan sterven (in een hospice) een levenskunst zijn. Bloemen en dieren gaan dood, maar een mens overlijdt. Hij of zij gaat heen en als het goed is, gaat hij of zij voor en mogen wij nastaren.

Zo is het hospice in Nijkerk alweer 25 jaar een veilige plaats voor mensen. Hospice-zorg is een levensfilosofie waarin het niet gaat om verlenging van het leven, maar om de waarde, de hoogst mogelijke kwaliteit van het resterende leven. Palliatieve zorg streeft naar het voorkomen en verlichten van lijden. Ja, dan worden er wel medicijnen gebruikt, maar het doel is en blijft de pijn te bestrijden, ook als een arts weet dat het lichaam deze niet meer aankan.

Hospice Nijkerk noemen we dan ook een ‘bijna thuis-huis’. In een sfeer van rust en veiligheid helpt het hospice de gasten en hun naasten zich voor te bereiden op het naderende eind van dit tijdelijk leven.

Daar past geen euthanasie in. Alle tijd is levenstijd, genadetijd, een tijd van verwerken en verwoorden. Onze medische kennis gaat ver, soms te ver, maar waar ik banger voor ben, is de insluipende golf van geestelijk geweld van verstand en intellect, met de secularisatie. Mensen denken veel te kunnen, totdat ... De ‘macht’ van ons medisch kunnen dreigt de overhand te krijgen. Als een mens dan toch sterft, wordt dat in medische kring nog vaak ervaren als een nederlaag.

In het hospice staat gelukkig (nog) niet het geld, maar de gast centraal. Geld is (nog) een middel. Er waren gasten in het hospice voor wie wij nooit een vergoeding hebben gekregen, maar eenieder was welkom.

Ik weet het: sterven, loslaten, is heel persoonlijk; het eenzaamste wat een mens ondergaat, is te sterven. Het loslaten van je man of vrouw, van de kinderen, wat een pijn kan dat doen. En toch, als je waardig afscheid hebt kunnen nemen, maakt dat het rouwproces anders.

Het hospice is geen evangelisatieproject, maar als er vragen komen, verlangen ze een eerlijk antwoord. <