Tweede leven dankzij oud papier

Renkum

In zijn kantoor, dat uitkijkt op de Nederrijn, wijst directeur Raymond Jolink op een historische luchtfoto van papierfabriek Parenco. ‘Hier zie je ze nog liggen, de boomstammetjes.’ Papier wordt gemaakt van bomen – dat weet een kind. Maar niet bij Parenco: hier maken ze papier van ... papier. Oud papier.

Op het terrein van de fabriek liggen balen samengeperste kranten, tijdschriften, reclamefolders, karton en hier en daar een verdwaald boek. De veelkleurige reuzedobbelstenen wachten op een tweede leven. Of misschien wel een zevende.

‘Papier kun je tot zeven keer hergebruiken. Daarna worden de vezels te kort’, vertelt Jolink.

Dat oud papier kan worden hergebruikt, is al twee eeuwen bekend. Maar het proces is door de jaren heen steeds verder verfijnd. Tot negen jaar terug fabriceerde Parenco nog papier uit een mix die voor driekwart bestond uit oude kranten en de rest hout. Nu komt er geen boom meer bij kijken.

stoom

‘Het enige hout dat we nog gebruiken, verstoken we om stoom op te wekken en het papier te drogen’, aldus Jolink. Parenco voedt zijn papiermachines met een pulp die voor 99 procent uit water bestaat en voor slechts 1 procent uit papiervezels. Inkt, maar ook nietjes, paperclips, plastic en plakband zijn er al uitgehaald.

De pulp wordt met zeven en persen van de helft van zijn water ontdaan. Vervolgens wordt het drogere halffabrikaat in een baan van 8,6 meter breed door een reeks van gloeiendhete walsen gejaagd en drooggestoomd, en dat allemaal met een snelheid van 1200 tot 1600 meter per minuut. Het eindresultaat: een enorme rol bedrukbaar papier.

vier voetbalvelden

Wie een Hema-folder in zijn handen heeft, zal zich niet realiseren met hoeveel fire and fury dat papier tot stand is gekomen. In een grote hal, waarin met gemak vier voetbalvelden passen, staat papiermachine 1 woest te stampen. Het lawaai is oorverdovend, de temperatuur tropisch. Het eerste segment van de pers is witgrijs van de pulp, die zich in klodders aan de stalen constructie heeft gehecht. Aan het einde draait papier zich om een kartonnen koker, die uitdijt tot een rol van twee meter in doorsnee.

tomaten

Uit papiermachine 1, de oudste van de twee in Renkum, komt papier dat vooral voor folders en flyers wordt gebruikt. Het eindproduct is een paar tinten witter en iets glanzender dan krantenpapier.

Jolink: ‘Zodat de tomaten uit het aanbiedingenkrantje van de supermarkt ogen alsof je ze zo kunt opeten. Zonder die glans zou het er maar dof uitzien.’

Uit pers nummer 2 rolt het basismateriaal dat de afnemers van Parenco gebruiken om er golfkarton van te maken: een geribbelde laag tussen twee buitenlagen in. De persen draaien aan een stuk door: 24 uur per etmaal, 364,5 dagen in het jaar.

Papier produceren voor karton is een relatief nieuw product voor Parenco. ‘Tot negen jaar terug produceerden we hier bijna alleen krantenpapier.’

Maar toen begin deze eeuw de kranten de gesel van het internet begonnen te voelen en de wereld in een recessie verviel, zakte de vraag drastisch.

De Noorse eigenaar van Parenco besloot in 2009 de oudste pers voor krantenpapier stil te leggen.

schijntje

In 2012 deden de Noren uit geldnood Parenco over aan een private investeerder, die de boedel opkocht voor 15 miljoen euro. Het was een schijntje. Maar de nieuwe eigenaar gaf wel 100 miljoen uit om de tweede pers uit de mottenballen te halen en om te bouwen tot een kartonmaker. Want hetzelfde internet dat Parenco de kranten als klant had gekost, leidde niet veel later tot een explosie in de vraag naar dozen waarin de webwinkels hun bestellingen versturen. In de zomer van 2016 rolden de eerste banen karton uit de machine.

De overstap naar karton heeft Parenco geen windeieren gelegd. In mei diende zich een nieuwe eigenaar aan. De Ierse verpakkingsspecialist Smurfit Kappa legt 460 miljoen euro op tafel voor het bedrijf. De Ieren halen er een pionier in duurzaam produceren mee in huis.

al eeuwen

Achter dat streven naar vergroening zit ook bedrijfseconomische logica, legt Jolink uit. ‘Het procedé van papier maken is door de eeuwen nauwelijks veranderd. De basistechniek bestaat al tweeduizend jaar. Technologische ontwikkelingen laten ons wel steeds sneller, zuiniger en vooral duurzamer produceren. Dat laatste eisen de klanten ook van ons.’

Dankzij de recycling van oud papier komt Parenco al een heel eind. Jolink: ‘Iedereen heeft de mond vol over de circulaire economie. Wij doen het al jaren.’

En om zijn CO2-voetafdruk te verkleinen vervoert Parenco zijn producten voor de Britse markt vanaf deze maand niet langer met vrachtwagens, maar per schip.

grootverbruiker gas

Parenco verbruikt nu nog aardgas en behoort tot de tweehonderd grootverbruikers van Gronings gas die begin dit jaar van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat te horen kregen dat de kraan over vier jaar dichtgaat. Of ze maar willen nadenken over een alternatief.

Jolink hoopt dat te vinden in een al zes jaar geleden begonnen project voor ultradiepe geothermie, een techniek waarbij kokendheet water uit de diepere lagen van de aarde wordt gehaald.

‘Bij projecten in het Westland kunnen ze de kassen verwarmen met de aardwarmte uit lagen van 2 tot 3 kilometer diep. In Renkum moeten we 6 kilometer diep.’

Om papier te drogen heeft Parenco stoom nodig van 170 graden Celsius. ‘Maar er zijn methoden om koeler water heter te maken met elektriciteit. Dan hoeven we minder diep te boren.’

Of de bodem onder Renkum zich leent voor geothermie moet uit onderzoek blijken.

‘We willen natuurlijk geen seismische activiteit’, zegt Jolink. Oftewel: geen gerommel als in Groningen. <