Les één na de suggestieve pose van renner Iljo Keisse: toon altijd empathie

Bij de blauwe armada van Deceuninck-Quick-Step hadden ze wellicht een heel ander scenario voor ogen in de Argentijnse Tour de San Juan: de zegeteller aandikken (gelukt), eindwinst voor Julian Alaphilippe (wellicht mislukt) en een opgemerkt debuut van wonderboy Remco Evenepoel (opgemerkt is zacht uitgedrukt). Alleen was het de vaste kamergenoot van de jonge snaak, wegkapitein Iljo Keisse (36), die het nieuws kaapte door het slechte voorbeeld te stellen naast de fiets.

De foto is intussen bekend: een 18-jarige Argentijnse serveerster van een koffiebar vroeg vorige week vrijdag een foto met 'The Wolfpack', maar daarbij nam Keisse iets te gretig de pose van roofdier aan. Suggestief, met het onderlichaam naar voren gericht. De vrouw schrok zich een hoedje toen ze de foto op haar smartphone zag en diende een klacht in bij de politie.

De rest is geschiedenis: Keisse bood dinsdagavond zowel op Twitter als op een persconferentie excuses aan. Oprecht, maar ook wel een beetje minimaliserend. Hij concludeerde dat het een "stomme, menselijke fout" was. Een dag later werd hij alsnog door de organisatie uit wedstrijd gezet omdat de Belgische renner hun imago en dat van het wielrennen beschadigd had.

Empathie

Als de omgeving van Keisse op dat moment gepast had gereageerd, was er wellicht hoogstens een aangebrande Twitter-discussie geweest. Zoals bij elke #MeToo-discussie waren er reacties dat 'de slinger is doorgeslagen' - Sporza-anker Chris Van den Abeele noemde Keisse op Twitter "één van de meest fatsoenlijke sportmensen die ik ooit mocht ontmoeten" - en kritische kanttekeningen bij het gedrag van de renner. "Iljo Keisse zou ook voor de Belgische seksismewet strafbaar zijn", zei professor seksueel strafrecht Liesbet Stevens (KU Leuven) eerder in deze krant.

"Heel dom van hem. Maar die vrouw staat wél zeer suggestief met haar poep naar achter", zei vader Ronnie Keisse echter. Ploegmanager Patrick Lefevere opperde dat de vrouw misschien wel achter geld aanzit. "Als het van mij afhangt, stapt de ploeg collectief uit de Ronde van San Juan", reageerde een boze Lefevere. Zo ver kwam het niet, maar de renners van Deceuninck-Quick-Step verzaakten woensdag wel aan de podiumceremonie na de etappe. "Omdat ze zich niet goed voelden", klonk het officieel.

"Ik denk dat hier gezondigd is tegen een van de basisprincipes van de crisiscommunicatie, namelijk empathie tonen", zegt Jeroen Wils, communicatie-expert bij Bepublic. "Als leidinggevende of ploeg is het belangrijk om op zo'n moment de hand te reiken naar het slachtoffer, en jezelf nederig op te stellen. Zo ben je niet alleen empathisch tegenover die vrouw, maar ook tegenover de sociale opinie." Alleen koos Lefevere dus voor de aanval, in de sportwereld ook wel gekend als 'de beste verdediging'. "Dat is geen adagium in mijn sector", zegt Wils.

Deceuninck-Quick-Step verloor daarmee definitief de regie van de communicatie, of zoals dat in het jargon heet: 'Control the narrative'. "Eens de sneeuwbal aan het rollen gaat, is het moeilijk om de geloofwaardigheid terug te winnen", merkt Wils. Dat Lefevere pas op vrijdag met 'oprechte excuses' kwam en in een officieel statement beloofde om 'specifieke gedragstraining' te implementeren bij renners en personeel is volgens Wils dan ook "too little, too late". Want de koersverandering bij Lefevere kwam er pas nadat twee belangrijke geldschieters - shirtsponsor Deceuninck en fietsenleverancier Specialized - de ploeg op de vingers tikten. Dat het slachtoffer op geld uit zou zijn, schoot bij Specialized in het verkeerde keelgat. "Zulke uitspraken stroken niet met onze waarden en normen", klonk het.

"Dat doet me afvragen of de uiteindelijke beslissing echt draait om voortschrijdend inzicht, wat natuurlijk kan, of een gevolg is van financiële druk", zegt Liesbeth Kennes, expert seksueel grensoverschrijdend gedrag bij CAW. "Al moeten we in dat laatste geval misschien niet enkel cynisch, maar ook dankbaar zijn dat die bedrijven het morele kompas vertegenwoordigen."

Gouden minuut

Het is alleszins duidelijk dat het morele kompas sinds #MeToo zeer snel verschoven is. Sporten die hoofdzakelijk bestuurd worden door blanke, oudere mannen - de wielersport dus - hebben daar evenzeer moeite mee, zegt Kennes. “Laat dit vooral een wake-upcall zijn voor de sector, niet voor slechts een aantal renners. Want we moeten ook wel oppassen dat een individu als Keisse niet opdraait voor de gebreken van een hele cultuur."

Zeker gezien de proporties van 'Iljo-gate' vooral te danken lijken aan de reactie van de ploeg: impulsief en geïmproviseerd, niet beredeneerd. "Al is het vandaag de dag natuurlijk niet makkelijk", weet Wils. "Vroeger was de regel dat je als bedrijf een golden hour had om compleet, zinvol, betrokken en transparant te reageren op zo'n incident. Vandaag heb je met sociale media met moeite een gouden minuut."