Ajax haakt af in titelrace met gelijkspel - terwijl het de druk op PSV juist wilde opvoeren

Voor het eerst sinds lange tijd speelde Ajax eerder dan PSV en kon de uitdager de druk opvoeren door de kloof - tijdelijk - te verkleinen tot twee punten. Die wetenschap werkte eerder verlammend, want pas na een uur wierp Ajax de lethargie van zich af. ADO had de Amsterdammers in eigen huis al op een gelijkspel gehouden en coach Fons Groenendijk trok ook zondag in de Arena een geelgroene muur op.

Glijpartij

Voor rust wekten de Ajacieden de indruk dat ze voor het eerst op natuurijs stonden, ze glibberden omzichtig door de Arena. Zeker in die fase illustreerde Ajax dat het vooralsnog niets is opgeschoten met de trainerswissel in december. Marcel Keizer en zijn assistent Hennie Spijkerman werden geofferd, een dag nadat Ajax door FC Twente na strafschoppen uit het bekertoernooi was gegooid.

Dennis Bergkamp werd als regisseur van het technische hart afgerekend op het vertrek van Peter Bosz en het aanstellen van een onervaren trainer die vaak schutterde met zijn wissels. Ook het wisselbeleid van Erik ten Hag is niet onomstreden, maar het voornaamste manco van Ajax is het stroperige aanvalsspel. In uitwedstrijden krijgt de ploeg geregeld de ruimte om zijn surplus aan kwaliteit te tonen. In de Arena mist Ajax te vaak snelheid en creativiteit om de tegenstander kapot te spelen.

Loopgraven

Met Kluivert en Neres beschikt de ploeg over buitenspelers, die met één actie een wedstrijd kunnen beslissen. Zodra het vizier minder scherp staat, lopen ze hun eigen ruimte dicht door telkens naar binnen te trekken. Op zo'n relatief smal speelveld is het gemakkelijker te verdedigen en het compact spelende ADO hield een uur lang simpel stand. Bijna twintig spelers klonterden samen rondom het strafschopgebied en Ajax verzandde in die loopgraven.

Verdwenen is de '5-secondenregel' van trainer Bosz, die zijn spelers opdroeg de bal zo snel te mogen heroveren. Het spel van Ajax is zeker in thuiswedstrijden minder dynamisch. Regisseur Ziyech etaleerde geregeld zijn verbluffende traptechniek en raakte na een vrije trap de buitenkant van de paal. Maar juist na zeldzame voorzetten vanaf de zijkant ontstonden de grootste kansen voor Ajax, dat natuurlijk had moeten scoren.

Siem de Jong was als vervanger van de geblesseerde Huntelaar onzichtbaar geweest, tot hij door Van de Beek werd bediend. ADO-keeper Zwinkels weet nog niet hoe ADO aan een achterstand ontsnapte, want de bal caramboleerde via de paal en zijn gezicht uit het doel. Neres stond twee keer vrij voor Zwinkels, die ook een schot van Frenkie de Jong pareerde.

Verloren seizoen

In de slotfase had Dani de Wit een traditie in stand kunnen houden door te scoren bij zijn debuut. Nu miste hij net, op aangeven van invaller Younes. Ziyech: 'ADO heeft welgeteld één keer op doel geschoten, bij ons wilde de bal er niet in. ADO hield zeven man consequent achterin op één lijn en toch kregen we kansen. De afronding was matig en dat kunnen we onszelf verwijten. Naarmate de tijd begon te dringen, werden we minder geduldig.'

Ajax dreigt opnieuw de balans te moeten opmaken van een verloren seizoen. Aarzelend constateert Ziyech dat coach Ten Hag wel degelijk andere accenten legt dan Keizer. Maar hij formuleert ook het grootste dilemma van Ajax. 'We krijgen nauwelijks goals tegen en verliezen niet meer. Ten Hag laat ons op een andere manier druk zetten. Maar in bijna elke wedstrijd zitten fasen, waarin we de tegenstander niet onder druk kunnen krijgen.'

Het maakt Ajax steriel en voorspelbaar. Nog een zinnetje in het betoog van Ziyech stemt tot nadenken. Het bij de strot grijpen van een tegenstander - hoog druk zetten in jargon - is niet langer het devies. 'Dat kunnen we niet een gehele wedstrijd volhouden.'

PSV in zetel

Naast die speltechnische analyse is ook zelfreflectie bij de directie op zijn plaats. Opnieuw anticipeerde Ajax slecht op de zomertransfers. Coach Keizer zal met gemengde gevoelens hebben geconstateerd dat zijn opvolger Ten Hag tijdens de winterstop de gewenste versterkingen mocht begroeten, waarvoor hij al eerder had gepleit. Alleen al in de Arena verspeelde Ajax acht punten, waardoor de wedloop met PSV een inhaalrace met hindernissen werd.

Zelfs bij pingelmannetje Justin Kluivert was de bravoure verdwenen na het tweede gelijke spel tegen ADO dit seizoen. De tiener met de stoere teksten besefte dat Ajax zichzelf in de voet had geschoten. 'PSV zit in een zetel', klonk het bedeesd.

Geforceerd verklaarde Ziyech dat PSV pas kampioen is als de schaal in Eindhoven wordt overhandigd. Het lijkt een kwestie van tijd, omdat Ajax dit seizoen te zelden de allure van een kampioenskandidaat heeft getoond. Dat heeft ook de derde trainer binnen een jaar niet kunnen veranderen.