Direct naar artikelinhoud
Vluchtelingen

Mars van latino’s komt als geroepen voor Trump

Centraal-Amerikaanse migranten, deel van een colonne die de VS proberen te bereiken, wachten om Mexico binnen te geraken.Beeld REUTERS

De Amerikaanse president Trump had het niet beter kunnen verzinnen, die colonne van 7.000 gevluchte latino’s die onstuitbaar op weg lijken naar zijn beloofde land. Stemmen de Amerika­nen straks weer Republikeins uit angst voor immigratie?

“Het is een aanval op ons land”, zei Donald Trump maandag tegen 18.000 uitzinnige Texanen in een stadion in Houston. “In die karavaan zitten een paar heel slechte mensen en dat kunnen we niet laten gebeuren.” Hij sprak over “gevaarlijke criminelen en onbekende types uit het Midden-Oosten” die zich in de stoet zouden hebben gemengd. En: “Ik denk dat de Democraten er iets mee te maken hebben.”

Zo stopte hij zijn favoriete vijanden in één handzaam beeld, een foto omlijst door opflikkerende alarmlichten: ‘Aanval! Bedreiging! Gevaar!’ Als dat de kiezers niet wakker schudt.

Met zijn ongefundeerde retoriek – er zijn geen aanwijzingen dat de stoet van politieke en economische vluchtelingen door moslim­­­­extremisten als dekmantel wordt misbruikt of dat de stoet door de Democraten is georganiseerd – heeft de president de aanstaande verkiezingen gereduceerd tot een klassiek thema: angst. Twee jaar geleden gingen meer Amerikanen dan verwacht de deur uit om hun stem uit te brengen op de man die de door hemzelf aangewakkerde angst zou wegnemen.

Drie jaar geleden begon Trump zijn campagne met authentiek populistische beloften. Ja, de Mexicanen waren allemaal verkrachters en er moest een muur komen. Ook beloofde hij hogere lonen, goedkopere medische zorg, minder overdosisdoden, betere infrastructuur – beloften die de lagere middenklasse ten goede zouden komen die al jaren was verwaarloosd. Presidents­kandidaat Trump spiegelde zich aan president Roosevelt: investeren zou hij. Het kreupele Amerika zou er weer bovenop komen.

Presidents­kandidaat Trump spiegelde zich aan president Roosevelt: investeren zou hij. Het kreupele Amerika zou er weer bovenop komen

Ja, Trump rekent zich een paar verdiensten toe. De werkloosheid ligt op een recordlaag niveau en de economie groeit door. Met zijn importtarieven en verbeterde handelsverdragen is hij zijn protectionistische belofte nagekomen, al is het effect, behalve hogere kosten voor consumenten, daarvan nog niet duidelijk.

Klassieke Republikein

Maar Trump zorgde als klassieke Republikein vooral voor de bovenklasse. Ja, er is een belastingverlaging geweest die de Amerikaan een paar tientjes extra geeft – maar de ingreep komt vooral de rijken en bedrijven ten goede. De gezondheidszorg is duurder geworden, de opioïde-epidemie woekert voort, en de wegen zijn nog even slecht.

Dus is het prettig dat hij, met hulp van zijn hard­rechtse adviseur Stephen Miller, nog steeds op zondebokken kan wijzen. Immigranten. Moslims. Democraten. Na twee jaar waarin het land verder is gepolariseerd, wordt het venijn alleen feller.

Terwijl de Republikeinen in 2015 en 2016 geschokt reageerden op Trumps xenofobische verzinsels, doen ze nu mee. Islamofobie is een geaccepteerde tactiek: in Californië, Ohio en Virginia insinueren Republikeinse kandidaten dat hun Demo­cratische tegenstrevers terroristische banden hebben – bijvoorbeeld omdat ze lesgaven op een islamitische school. Dit zijn geen marginale kandidaten; de spotjes worden gemaakt door een politiek actiecomité gelieerd aan de Republikeinse partijleider Paul Ryan.

Trump zegt dat de Democraten de grenzen willen opengooien. Hij gaat daarbij nogal los om met de waarheid

Onder Trump, die zich maandag expliciet afficheerde als ‘nationalist’, proberen de Repu­blikeinen meer dan ooit hun patriottisme te monopoliseren. Al deporteerde zijn voorganger Obama een paar miljoen illegale immigranten, Trump zegt dat de Democraten de grenzen willen opengooien. Hij gaat daarbij nogal los om met de waarheid maar dat doet Trump weinig; hij ziet zijn leugens als instrument. Dat zijn angststrategie het enthousiasme onder delen van het electoraat heeft aangewakkerd, is duidelijk: zijn populariteit staat op het hoogste niveau (47 procent, volgens NBC/WSJ deze week) in twee jaar.

Xenofobie, al ruim drie eeuwen een sudderende onderstroom in de Amerikaanse samenleving, komt de jongste twee jaar weer wat vaker tot uitbarsting, met een lichte stijging van het aantal gevallen van ‘hatecrimes’ tegen latino’s en zwarten.

‘Minder, minder’

Tegelijk is er een ander Amerika dat immigranten wel waardeert. Volgens onderzoeksbureau Pew is het aantal Amerikanen vóór (legale) immigratie dit jaar op het hoogste niveau sinds 2001: 38 procent vindt het huidige niveau van immigratie prima, 32 procent wil meer. Ook zij gaan stemmen. Het Amerika dat ‘minder, minder’ roept, daalt van 53 naar 24 procent. Maar mogelijk houden de mensen die de grenzen dicht willen, ook vaker de deur dicht voor enquêteurs. Trumps vorige succes was op die verborgen Amerikanen gebaseerd.

Trump eiste de afgelopen dagen vergeefs dat de Midden-Amerikaanse landen en Mexico de karavaan zouden tegenhouden. Wil hij dat echt? Als ze zo doorgaan, komen de migranten vlak voor de verkiezingen bij de grens aan.