Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Planetoïde-inslag die dino's fataal werd, leert ons veel over de opwarming van nu

Planetoïde-inslag die dino's fataal werd, leert ons veel over de opwarming van nu
Beeld Thinkstock

De planetoïde die 66 miljoen jaar geleden op de aarde insloeg, deed onze planeet 100.000 jaar lang met 5 graden opwarmen. Dat blijkt uit fossielen die werden opgegraven in Tunesië. Hieruit zijn veel lessen te trekken over de klimaatverandering waarmee we vandaag geconfronteerd worden, zeggen onderzoekers. 

De onderzoekers van de eerste studie baseren zich op restanten van vissen die dateren van de tijd voor en na de inslag die onder andere de dinosauriërs fataal werd. Ze bestudeerden de verhouding tussen twee zuurstofisotopen in de resten, die afhankelijk zijn van de temperatuur. Bij de ontwikkeling van mineralen in de tanden, beenderen en schubben van vissen, bepaalt de temperatuur van het water hoeveel van deze isotopen gevormd worden.

Daaruit kunnen de onderzoekers besluiten dat de temperatuur na de planetoïde-inslag snel toenam van 20 tot 25 graden Celsius. Aan de polen was de opwarming wellicht nog groter dan in Tunesië. Bovendien duurde het zeker 100.000 jaar voor de aarde weer afkoelde, zo schrijven de onderzoekers in het vakblad Science.

Relevant

Dat mag dan allemaal 66 miljoen jaar geleden gebeurd zijn, de plotse opwarming die toen plaatsvond is volgens de onderzoekers wel relevant voor wat er vandaag aan het gebeuren is. Ze kan ons een beeld geven van de impact die de huidige klimaatverandering in de toekomst op de planeet zal hebben.

"Het tempo waarmee de systemen op onze planeet door de impact verstoord werden, is vergelijkbaar met de menselijke verstoring in de voorbije 200 jaar", zegt professor Ken MacLeod van de universiteit van Missouri, hoofdauteur van de studie. "Zelfs als we onze levensstijl morgen drastisch veranderen, zal het nog 100.000 jaar duren om de veranderingen die we de aarde al hebben opgedrongen om te keren."

De plotse opwarming die toen plaatsvond is volgens de onderzoekers relevant voor wat er vandaag aan het gebeuren is

Afkoeling

Deze theorie staat haaks op speculaties van sommige wetenschappers dat de inslag geleid zou hebben tot een enorme afkoeling van de aarde. Door de impact zouden er grote branden ontstaan zijn, die roet in de atmosfeer slingerden. Dat hield het zonlicht tegen, met een afkoeling van de aarde tot gevolg.

Toch sluit de nieuwe studie dat scenario niet volledig uit. Mogelijk koelde de aarde na de inslag kortstondig af, voornamelijk op plaatsen nabij de impactlocatie, meteen daarna gevolgd door een globale opwarming.

Vogels

De bekendste slachtoffers van de gevolgen van de inslag waren de dinosauriërs. Maar zij waren niet de enigen die uitgeroeid werden, zo stelt een andere studie die gepubliceerd is in Current Biology. Ook de bossen op onze planeet verdwenen, wat dan weer leidde tot het uitsterven van op zes na alle vogelsoorten.

De onderzoekers bestudeerden het fossielenbestand van Nieuw-Zeeland, Japan, Europa en Noord-Amerika. "De restanten tonen aan dat er een massa-ontbossing plaatsvond in de hele wereld", zeggen de onderzoekers. En zonder bomen stierven ook alle vogels die in bomen leefden uit - ze hadden immers geen nestplaatsen meer. 

De 11.000 vogelsoorten die we vandaag hebben, zijn allemaal ontstaan uit een handvol soorten

Enkel vogels die op de grond leefden, konden overleven. Fossielen van deze vogels tonen aan dat ze langere, stevigere poten hebben, net zoals de loopvogels die we vandaag kennen. 

"Vandaag zijn vogels de meest diverse en meest verspreide groep gewervelde dieren", zegt hoofdauteur Daniel Field van de universiteit van Bath. "Er zijn bijna 11.000 soorten. Die zijn dus allemaal ontstaan uit een handvol soorten die 66 miljoen jaar geleden de massa-extinctie overleefden."