Direct naar artikelinhoud
MH17

Nederland houdt Rusland "formeel aansprakelijk" voor het neerschieten van MH17

Het internationaal onderzoeksteam naar de ramp met de MH17 heeft deze week zijn resultaten voorgelegd en liet daarbij overblijfselen van de Boek-raket zien.Beeld REUTERS

Nederland stelt Rusland "formeel aansprakelijk" voor het neerschieten van het passagierstoestel MH17. Dat heeft de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat de Nederlanders zo openlijk naar Rusland wijzen. 

Bijna vier jaar na de crash van de Malaysia Airlines-vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne beschikt Nederland over voldoende bewijzen om de schuld voor het neerschieten van het toestel bij de Russen te leggen. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok wil de druk op het land nu opvoeren om aan het onderzoek mee te werken. 

"Rusland moet personen die betrokken waren bij de aanslag ter beschikking stellen en de slachtoffers tegemoetkomen", zegt hij. "Ook financieel. We hebben het over het hele palet."

De oproep van de Nederlandse regering komt er nadat het internationale onderzoeksteam (JIT), dat de ramp in Nederland onderzoekt, deze week nieuwe resultaten heeft bekendgemaakt. Donderdag verklaarde het JIT dat de Boek-raket waarmee het vliegtuig is neergeschoten zeker afkomstig was van een installatie van de Russische 53ste luchtafweerbrigade. 

Rusland ontkent nog steeds elke betrokkenheid. 

Verenigde Naties

Op de dag van de ramp, 17 juli 2014, was de Boeing 777 op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Bij de crash kwamen 298 mensen om. Het grootste deel ervan waren Nederlanders (193), maar onder de slachtoffers zaten ook zes Belgen. Van de vier andere landen die meewerken aan het internationale onderzoeksteam – Maleisië, Oekraïne, België en Australië – heeft enkel Australië zich al aangesloten bij de Nederlandse oproep. Oekraïne beraadt zich over de mogelijkheden. 

'Rusland moet personen die betrokken waren bij de aanslag ter beschikking stellen en de slachtoffers tegemoetkomen. Ook financieel'
Stef Blok, Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken

Nederland zal de kwestie dinsdag ook aanhalen op de VN-Veiligheidsraad, en rekent daarvoor op steun van de EU-landen. Op Twitter verwijst de Belgische buitenlandminister Didier Reynders (MR) wel naar een VN-resolutie die stelt dat "alle landen" hun medewerking moeten verlenen aan het onderzoek. Maar zo ver als onze noorderburen lijkt ons land niet te willen gaan. "Ik hoop op een positieve reactie van Rusland", zegt Reynders tegenover de VRT. "Tot nu toe was dat niet het geval."   

Twitter bericht wordt geladen...

Door de afkomst van de Boek-raket naar een Russische legereenheid te traceren, bevestigt het JIT ook wat Bellingcat, een netwerk van burgerjournalisten opgericht door de Brit Elliot Higgins, al veel langer beweert. Het netwerk kwam tot die conclusie door foto's van de installatie via sociale media op te sporen. 

Verdachten

Vrijdag heeft het netwerk nog iemand geïdentificeerd die het als een sleutelfiguur in het onderzoek naar de ramp beschouwt. Oleg Ivannikov, een officier van de Russische militaire inlichtingendienst, zou volgens Bellingcat de leiding gehad hebben over militaire operaties in Oost-Oekraïne. Zonder zijn medewerking kon de raket volgens Bellingcat nooit zijn afgevuurd. 

Het onderzoeksnetwerk zegt hem te hebben opgespoord door middel van een geluidsopname waarin hij onder de mysterieuze roepletters 'Orion' praat met pro-Russische rebellen. Ivannikov vertelt hen op het bandje - datum: drie dagen voor de crash – dat een Boek-installatie is aangekomen in Oekraïne en kan worden gebruikt om "vijandelijke vliegtuigen neer te halen". 

Bellingcat stuitte ook op Ivannikov bij een onderzoek naar een telefoonnummer dat indertijd werd gevonden. Hij zou zeker tot eind 2014 in Oost-Oekraïne hebben geopereerd voor Moskou. In de jaren daarna zou hij zijn teruggekeerd naar het gebied voor nieuwe missies. 

'Het onderzoek zit in zijn finale fase'
Fred Westerbeke, hoofd Nederlands parket

Hoewel het gebruikte wapen en de afvuurlocatie nu ook door het JIT zijn bevestigd, en het team naar eigen zeggen meer dan honderd verdachten in beeld heeft, is er van een arrestatie nog lang geen sprake. Als het onderzoek gedaan is, zal het JIT de identiteit van alle verdachten in een keer vrijgeven, klinkt het. 

"Het onderzoek zit in zijn finale fase", zei Fred Westerbeke, hoofd van het Nederlandse parket, vrijdag aan de pers. "Het zal geen jaren meer duren voor we het volledig rond hebben."