In 2015 had de Orde van Franstalige en Duitstalige balies drie gerechtelijke stappen ondernomen tegen de overbevolking in de penitentiaire instellingen van Lantin, Vorst/Sint-Gillis en Bergen. Enkele (ex-)gedetineerden hadden zich bij die procedures aangesloten.

Een eerste vonnis, van de rechtbank van eerste aanleg in Luik, werd in oktober bekendgemaakt. De uitspraak erkende de verantwoordelijkheid van de Belgische staat inzake de overbevolking in de gevangenissen en veroordeelde de staat tot het nemen van ‘passende maatregelen’.

De uitspraak van de Brusselse rechter is strenger dan die van de Luikse rechtbank, aangezien aan de staat dwangsommen worden opgelegd indien het probleem niet wordt aangepakt.

'Hardnekkige kwaadwilligheid'

‘Hoe lang nog en waarom volhardt de Belgische staat, ondanks meerdere veroordelingen, in het niet nemen van de nodige maatregelen. Gisteren was het Lantin, vandaag Sint-Gillis dat gemiddeld plaats biedt aan 850 gedetineerden tegenover een capaciteit van maximum 549 personen. Deze hardnekkige kwaadwilligheid om zich buiten de wet te stellen, is onaanvaardbaar in een rechtstaat’, zegt Jean-Pierre Buyle van Avocats.be.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft België al meerdere malen veroordeeld voor de materiële omstandigheden waarin de gevangenen verblijven. ‘Hoewel de overbevolking in de gevangenissen de voorbije jaren globaal gezien is afgenomen in België, blijft de situatie in sommige gevangenissen onacceptabel’, stelt de Orde van Franstalige en Duitstalige balies. Uit recente cijfers van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) bleek dat het aantal gedetineerden in de Belgische gevangenissen op 27 december opnieuw was opgelopen tot 10.305. Dat komt neer op een overbevolking van ongeveer 11 procent.