Kruitvat Kasjmir staat weer op ontploffen: spanning tussen India en pakistan te snijden na bloedige bomaanslag en vuurgevechten

Zeven mensen sneuvelden gisteren in het Indische district Pulwama. Vier Indische militairen, een burger en twee leden van Jaish-e-Mohammad, Het Leger van Mohammed, een islamitische terreurorganisatie die ijvert voor de aansluiting van Kasjmir bij Pakistan. Sinds hun onafhankelijkheid hebben zowel India als Pakistan delen van Kasjmir in handen, maar ze claimen allebei het volledige grondgebied.

Het vuurgevecht gisteren vond plaats niet ver van de plek waar donderdag een bomauto inreed op een colonne van 78 legerbussen. Daarbij kwamen minstens 46 paramilitairen om. De bloedigste aanslag ooit was het. De aanslagpleger was Adil Ahmed Dar, een jongeman van 19 uit de buurt. Onmiddellijk na het bloedbad wees premier van India Narendra Modi met een beschuldigende vinger naar Pakistan. “Onze buurman vergist zich als die denkt dat India gedemoraliseerd en gedestabiliseerd kan worden met deze laffe actie.”

Vrijgelaten na kaping vliegtuig

De bomaanslag is opgeëist door Jaish-e-Mohammad, dat ook op de terreurlijst van de VN staat. De leider, de geestelijke Massood Azhar, stichtte de groepering nadat hij uit een Indische gevangenis was vrijgelaten, in ruil voor de bemanning van een gekaapt Indisch vliegtuig. Een toegeving die men zich sinds 1999 beklaagt, want Azhar vluchtte de grens over naar Pakistan en zwoer in publieke toespraken voor tienduizend toehoorders dat hij India van de kaart zou vegen.

(Lees verder onder de kaart.)

Pakistan had beloofd de man te arresteren. Officieel was hij eerst onvindbaar, vervolgens klonk het dat zijn bewegingsruimte was beperkt. Maar in werkelijkheid opereert hij vrij in zijn geboortestreek Punjab. Pakistan laat hem en de infrastructuur van zijn beweging op z’n minst ongemoeid. Er zijn zelfs vermoedens dat de Pakistaanse inlichtingendienst Jaish-e-Mohammad steunt, net zoals gebeurde met de Taliban en Al-Qaeda.

India heeft geregeld om zijn uitlevering gevraagd, Pakistan weigert “bij gebrek aan bewijs van zijn betrokkenheid” bij terreurdaden. Vragen om hem door de VN-Veiligheidsraad officieel als terroristenleider te laten registreren, stuiten dan weer telkens op een njet uit China (zie ook de tijdlijn).

Economisch kraken

De twee militanten die gisteren gedood werden, zouden de aanslag hebben “georganiseerd” en zouden onlangs uit Pakistan zijn gekomen. Een zoveelste bewijs voor India van de betrokkenheid van Pakistan. Beide landen hebben na de woordenoorlog die was ontstaan al diplomaten teruggetrokken. India heeft gezworen Pakistan – dat het al erg lastig heeft – als represaille economisch te kraken. De exporttarieven zijn met 200% verhoogd, de status van bevoorrechte handelspartner is geschrapt.

Maar de kans dat het antwoord verder gaat dan economische strafmaatregelen is groot. De bescherming door het leger van een aantal separatistenleiders in Kasjmir is opgeheven. Straatgeweld keert zich in Indische steden tegen studenten uit de regio. De roep tijdens manifestaties om militaire vergelding is groot.

Bloedigste aanslag ooit

De aanslag vorige week was veelbetekenend, niet alleen omdat het veruit de bloedigste was. De dader was een jonge kerel van 19 uit de regio. In het verleden waren aanslagplegers in zowat alle gevallen infiltranten uit Pakistan. In een videoboodschap stelde de dader “dat jullie onderdrukking onze jihad voedt”.

Sinds enkele jaren heeft India het geweer van schouder veranderd. De dialoog is vervangen door hard optreden. Het gevolg was meer dan 250 dode “terroristen” en een verdubbeling van het aantal aanslagen in Kasjmir in vier jaar. Vorig jaar waren dat er zeshonderd.

Amper een jaar geleden had de jonge dader zich aangesloten bij de groep, nadat een lokale militieleider was gedood. Wat een klap moest zijn voor de beweging, werd een boost. Sindsdien ziet Jaish-e-Mohammad de jonge, lokale rekruten toestromen.

Kernmachten

De bomaanslag kan de situatie echt doen escaleren. Dat zal van de reactie van India afhangen en de tegenreactie van Pakistan, twee kernmachten. Na een aanslag in 2016 waarbij achttien doden vielen, voerde India op Pakistaans grondgebied enkele beperkte militaire operaties uit. Omdat ze geheim waren, ontkende Pakistan dat ze ooit gebeurd waren en hoefden er ook geen tegenmaatregelen te komen.

In de Indische steden wordt deze keer meer dan enkele “chirurgische operaties” verwacht. Het zou weleens aanlokkelijk kunnen zijn voor Modi om in te gaan op de roep om een stevige militaire reactie. In mei zijn er verkiezingen. Zijn partij wordt geplaagd door corruptie en er is in het land een chronisch gebrek aan jobs. Indische nationalisten en hindoes zullen militaire vergelding tegen Pakistan en moslimextremisten op prijs stellen. Al weet niemand waar een confrontatie eindigt.