Hoe Trump zich eigenlijk nooit écht excuseert: een uitgekiende tactiek

© AFP

Dinsdag verraste Donald Trump vriend en vijand door toe te geven dat hij een verkeerde uitspraak had gedaan tijdens de top met zijn Russische collega Vladimir Poetin. Een “ongelukkige verspreking” noemde hij het. Maar de manier waarop Trump zich excuseerde, was er een die alleen hij handhaaft: halfslachtige excuses met een dikke knipoog naar de oorspronkelijke belediging. Een journalist van ‘The Washington Post’ onderzocht de toespraken en eerdere verontschuldigen van de president en herkende een opvallend patroon.

evdg

“Wie wil winnen, mag zich nooit verontschuldigen.” Het is een regel die de Amerikaanse president op het lijf geschreven is, zo gelooft politiek journalist Marc Fisher. Eentje die de president ook al heel zijn leven toepast: als jonge zakenman in Manhattan, dan als politiek kandidaat en nu als wereldleider.

Fisher volgt Donald Trump al langer op de voet voor de Amerikaanse krant ‘The Washington Post’. “Alleen heb je soms geen andere keus dan op je woorden terug te komen. En als het Trump overkomt, gebruikt hij zijn eigen bijzondere methode om dat te doen.”

© REUTERS

Verplicht nummer

Maandag zei Trump in Helsinki, waar de top met de Russische president Poetin plaatsvond, dat hij geen reden ziet waarom Moskou zich zou hebben ingelaten met de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016. Daarmee keerde hij zich openlijk tegen de inschattingen van zijn eigen geheime diensten en onderzoeksautoriteiten die stellen dat er wel degelijk Russische inmenging is geweest. Het duurde dan ook niet lang voor Trump bakken kritiek over zich heen kreeg, zelfs uit eigen partij.

Daarop volgde dinsdag een nieuwe persconferentie. Een verplicht nummertje waarin de Amerikaanse president toegaf zich te hebben vergist. Hoe hij zo’n onfortuinlijke uitspraak had kunnen doen? “Door een ongelukkige verspreking”, klonk het. “Ik heb me van woord vergist: ‘zou’ moest ‘zou niet’ zijn. I said the word ‘would’ instead of wouldn’t.”

Trump hoopte dat na zijn ‘verhelderende’ persconferentie de gemoederen gesust raakten. En vooral dat zijn eerste woorden, die van weinig respect noch vertrouwen voor zijn eigen instanties getuigen, prompt vergeten werden. Een ijdele hoop, zou u denken, want het kwaad is toch wel degelijk geschied? Maar nee, het zou niet de eerste keer zijn dat Trump - op z’n zachtst uitgedrukt - nogal ophefmakende uitspraken doet, en daar vervolgens gemakkelijk mee wegkomt.

Classic Trump met papier

De manier waarop de president zijn woorden terugtrok en zich verontschuldigde, was een classic Trump-verhaal. Er was de verklaring van vertrouwen in de Amerikaanse inlichtingendiensten, voor wie erop staat dat de president de regels van de natie respecteert. Maar er was ook de knipoog en een vleugje humor, voor wie van Trump houdt omdat hij tradities omverwerpt en China koste wat het kost wil verslaan.

Hoe zich dat in de praktijk uit? Journalist Fisher ziet het zo: zodra Trump een speech of verklaring bovenhaalt op papier, verandert zijn tone of voice volledig. Zo vertelde hij bij aanvang van de persconferentie nog op informele wijze over zijn trip naar Europa, om vervolgens met veel show (denk: theatrale handgebaren, papieren in de lucht houden of gooien) duidelijk te maken dat hij een officiële verklaring zou gaan aflezen.

Wat hij dan voorleest, in dit geval een poging om zijn uitspraak over de Russische inmenging ongedaan te maken, zal steeds op zeer formele wijze gebeuren. Trump stak dan ook van wal met “laat me voor eens en altijd duidelijk maken dat ik de conclusies van onze inlichtingsdiensten wel degelijk accepteer”. Zodra de president van zijn papieren opkeek, klaarde zijn gezicht op en veranderde de toon van zijn stem opnieuw. De uitspraak die dan volgde, is herkenbaar voor alle (non-)fans van het eerste uur: “Maar het konden ook andere mensen geweest zijn. Veel andere mensen.”

© REUTERS

“Alles uitgeklaard”

Terug naar het script, terug naar het papier en diezelfde formele houding. Maar de toon was gezet, Trumps excuses hadden al na enkele minuten aan oprechtheid verloren. En dan moest de reden voor zijn misplaatste uitspraak nog komen. “Would” in de plaats van “wouldn’t”, meer dan dat was er niet aan volgens de president. Een ongelukkige verspreking, waar de media gretig gebruik van maakten om - “voor de zoveelste keer” - fake news te verspreiden. “Maar meer dan een verspreking was het dus niet, schrijf dat maar neer. Zo is alles meteen vanzelf uitgeklaard,” klonk het. Waarmee hij de hele zaak als een kleinigheid afdeed en het gebeuren op sneltempo afrondde.

En zo gaat het, volgens journalist Fisher, steeds opnieuw. De president zwaait even met de witte vlag, om vervolgens de originele verwijten nog eens extra te benadrukken. Om er nog een extra schepje bovenop te doen. De vredesduif uitsturen omdat het moet en naar wie het moet, maar ondertussen zijn eigen fans verzekeren van zijn gelijk en macht.

© Photo News

Shitholes en een bimbo

Een schoolvoorbeeld van zijn gedrag was de persconferentie dinsdag, aldus Fisher. Hoewel hij zelf vaak verontschuldigingen eist, is hij altijd zeer duidelijk geweest over zijn overtuiging dat het een teken van zwakte is. “Je verontschuldigingen aanbieden is geweldig”, zei hij in 2015 tijdens talkshow ‘Tonight Show’ op NBC. “Maar je moet dan wel mis zijn. Ik zal me zeker verontschuldigen, als ik het ooit mis heb.”

En hij had het niet mis toen hij Haïti en Afrikaanse naties “shitholes” noemde. Of die keer dat hij nieuwsanker Megyn Kelly van Fox News een “bimbo” noemde. “Excuse me”, klonk het bijna oprecht. “Maar je bent wel al erger genoemd in je leven, toch?”

Toen hij senator John McCain een “loser” noemde, hoefde dat evenmin een verontschuldiging. Dat hij “geen oorlogsheld is omdat hij werd gevangen genomen”, vond Trump ook. Al kwam er toen wél een persconferentie achteraf, eentje waar McCain ook nog eens werd verweten “te weinig te doen voor andere oorlogsveteranen”.

© REUTERS

Waarom dan een persconferentie, vraagt u zich - alweer terecht - af? Om nog harder terug te slaan dan geraakt te worden, gelooft Fisher: “Het zijn woorden van Roy Cohn, de legendarische advocaat uit New York die Trump ook verdedigde toen die weigerde appartementen te verkopen aan immigranten. Woorden waar de president ook in gelooft.”

Great America

Nadat Trump jarenlang volhield dat voorganger Barack Obama niet in Amerika werd geboren, besloot hij plots om het over een andere boeg te gooien. Niet toevallig zo’n twee maanden voor de presidentsverkiezingen van 2016. “Obama is geboren in de Verenigde Staten. Punt. Can we make America great again, now? Kunnen we dan nu teruggaan naar het maken van een sterk en geweldig Amerika?”

Opnieuw deed hij het: een onderwerp zelf in de schijnwerpers zetten, om het vervolgens van de tafel te vegen als het hem goed uitkomt. In de politiek of in het bedrijfsleven gelooft Trump, zoals hij in verschillende van zijn boeken schreef, dat de herhaling van een overdreven verklaring een krachtig hulpmiddel is, maar nauwelijks een aanleiding tot verontschuldiging. Doorzichtig gedrag is het ondertussen, maar laat Trump de laatste zijn die zich eraan stoort.

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer

Meest Gelezen