Donderdagochtend bogen drie Tongerse rechters, een procureur en een handvol advocaten zich opnieuw over het dossier rond de dood van Maria Blanco, een 70-jarige vrouw die op 20 juni 2014 in verdachte omstandigheden overleed in het Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL). De vrouw leed aan terminale kanker, maar tijdens de autopsie bleek er meer aan de hand. Ze stierf volgens de bevindingen geen natuurlijke dood, wel werd een overdosis van de pijnmedicatie pethidine in haar bloed aangetroffen en zat er een muntstukje diep in haar luchtpijp: een ritueel dat in verschillende culturen gebruikelijk is om een overleden persoon een goede reis naar het hiernamaals te wensen. Wat de dood van de vrouw nu precies veroorzaakte, is al jarenlang voer voor discussie.

Rechtstreekse inspuiting

Verhelderend was de voortzetting van het proces donderdag niet. Al werden er wel enkele nieuwe elementen naar voor geschoven. Zo nam de voormalige hoofdverpleger, die zich burgerlijke partij stelt omdat hij door het incident zijn job verloor, het woord en legde hij uit dat een overdosis door een mysterieuze tweede ampul pethidine niet zomaar via de baxter in het bloed terechtkomt. Volgens hem klopt de hoeveelheid pijnmedicatie in het bloed van Blanco niet met de snelheid waarmee het medicijn via het infuus werd toegediend in het lichaam. “Er is dus maar één mogelijkheid: dat die ampul rechtstreeks werd ingespoten. En zoiets kan geen vergissing zijn. Maar wie dat heeft gedaan, is niet aan mij om te zeggen.”

LEES OOK. Nog steeds geen vonnis voor Genkse verpleegster: rechter wil wetsartsen horen over dood Maria Blanco (70)

Volgens de aanklager is het duidelijk dat de Genkse verpleegkundige de schuldige is. “Er is een belangrijke getuige die de beklaagde de kamer van Blanco heeft zien binnenkomen. Ze zei dat het infuus verstopt was en ze gaf toen een inspuiting. Dat kan dus zeker kloppen”, stelde hij. Opmerkelijk, want daarover werd nooit eerder iets gezegd. De Genkse verpleegster verklaarde tijdens een eerdere zitting dat ze louter uitvoerde wat haar gevraagd werd en dat er tijdens het klaarleggen van de voorgeschreven medicatie in het medicijnbakje van de patiënte misschien een vergissing was gebeurd. “Ik heb gewoon orders uitgevoerd en ik dacht dat ik correct handelde”, klonk het toen.

“Het kon geen kwaad”

De rechter confronteerde de Genkse uiteindelijk met haar eerste verklaringen die ze negen jaar geleden aflegde bij de onderzoeksrechter. “U zei dat u er niet tegen kon dat die vrouw zo veel pijn had, dat u ook dacht dat het allemaal geen kwaad kon. U kon niet geloven dat ze dood zou gaan ‘door zo’n stomme ampul’, zei u. U had ook nooit slechte bedoelingen. Waarom verklaart u zoiets?”

De verpleegster barstte in tranen uit. “Ze hebben me toen twee dagen vastgemaakt aan een bank. Ik mocht zelfs niet naar het toilet. De onderzoeksrechter zei dat ik naar huis mocht gaan als ik die verklaring af zou leggen. En ik geloofde hem. Als hij toen had gezegd dat ik in een put moest springen, had ik dat ook gedaan. Ik durf daardoor nu niets meer verklaren, want alles wat ik zeg wordt verdraaid of tegen mij gebruikt. Ja, het klopt dat ik als verpleegkundige niet wilde dat mijn patiënten pijn hadden. Maar is dat niet normaal als hulpverlener?”

Heimlichmanoeuvre

Haar raadsman, Bert Partoens, vraagt de vrijspraak en ondergeschikt een eenvoudige schuldigverklaring. Volgens hem zou de zaak binnen enkele weken verjaard zijn, maar door een recente wetswijziging komt dat te vervallen en is de verjaringstermijn verlengd. Wel is er op z’n minst sprake van een overschrijding van de redelijke termijn, stelt hij.

Partoens hield vol dat niet de overdosis pijnmedicatie, maar wel het muntstukje voor de dood van Blanco heeft gezorgd. Hij verwijst daarvoor naar de verklaringen van de behandelende arts. Volgens Partoens was het muntje ook eerst aanwezig in de keel van het slachtoffer en werd dan pas de medicatie, die de ademhaling nog meer onderdrukt, toegediend. “Die arts stelde vast dat Blanco blauw werd en aan het gaspen was. Hij heeft toen de verkeerde diagnose gesteld en pijnmedicatie voorgeschreven omdat niemand afwist van het muntje. Die vrouw had geen medicatie nodig, wel een heimlichmanoeuvre.”

Zes jaar of vrijspraak?

Op 1 juni 2023 moest de 43-jarige Genkse verpleegster zich voor het eerst voor de Tongerse rechtbank verantwoorden. Omdat de rechters meer duidelijkheid wilden, kwamen op 9 november 2023 twee wetsdokters en een toxicoloog hun verhaal doen. Het ging om dokter Wouter Van Den Bogaert (UZ Leuven) en professor Jan Tytgat (KU Leuven), aangesteld door de onderzoeksrechter, en professor Werner Jacobs (UZA), aangesteld door meester Bert Partoens.

LEES OOK. Diende Genkse verpleegster overdosis medicatie toe aan patiënte? Deskundigen raken het niet volledig eens

Van Den Bogaert en Tytgat spraken over een overdosis pijnmedicatie die de ademhaling aantastte. Bijkomend zou het sederend effect van de morfine en pethidine kunnen verklaren waarom Blanco nadien het muntje niet meer kon uithoesten. Hiervoor riskeert de Genkse zes jaar cel. Volgens Jacobs was het muntje eerst aanwezig en was Blanco al aan het stikken alvorens de medicatie werd toegediend. In dat geval moet de Genkse verpleegster worden vrijgesproken omdat ze niet vervolgd wordt voor het inbrengen van het muntstuk bij het slachtoffer. Wie daar verantwoordelijk voor is, blijft ook een raadsel.

Het vonnis in de zaak staat voorlopig gepland op 30 mei.