Het aantal Belgen dat consulaire bijstand vraagt omdat ze om een of andere reden in de problemen komen in het buitenland, stijgt jaar na jaar. Vorig jaar deden 1.077 Belgen een beroep op een Belgische ambassade of Belgisch consulaat in het buitenland. In 2016 waren dat er nog 927 of 79 meer dan in 2015.

Om te vermijden dat landgenoten het gevaar zelf gaan opzoeken en dan in de problemen komen en hulp zoeken, heeft minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) enkele duidelijke richtlijnen op papier gezet. Reist u naar een gebied waar een gewapend conflict woedt en/of negeert u het reisadvies van de FOD Buitenlandse Zaken, kan ons land sinds 1 juni van dit jaar hulp weigeren. Om dat duidelijk te stellen heeft Minister Reynders een nieuw hoofdstuk laten toevoegen in het consulair wetboek.

Mensen afschrikken

“Met de nieuwe regelgeving willen we mensen vooral afschrikken en duidelijk maken dat de reisadviezen van de FOD Buitenlandse Zaken niet zo maar in de wind kunnen slaan”, zegt Didier Vanderhasselt van de FOD Buitenlandse Zaken. Die adviezen worden immers niet zomaar gegeven.

Dat wil niet zeggen dat Buitenlandse Zaken landgenoten nooit meer te hulp zal schieten in de betrokken landen, zegt Vanderhasselt. “Maar, wanneer iemand bijvoorbeeld naar Irak of Syrië vertrekt en daar in de problemen komt, kunnen we niet garanderen dat we hem of haar binnen de kortste keren kunnen weghalen. Veel hangt natuurlijk af van de reden waarom u naar die bepaalde landen reisde. Gaat u er om te werken is dat natuurlijk wat anders dan wanneer u gaat om zich aan te sluiten bij een terroristische groepering.”

Waarover gaat het over?

Onder consulaire bijstand verstaat men geen zaken die verband houden met de burgerlijke staat of de afgifte van identiteitskaarten en paspoorten. “Het gaat om problemen waarbij eerstelijnszorg niet volstaat en waarin de hulp van familieleden of het optreden van de werkgever, verzekerings- of reisagent onmogelijk is of niet genoeg is”, zegt Didier Vanderhasselt van de FOD Buitenlandse Zaken. “In zo een geval komen de ambassade of consulaat tussen. Consulaire bijstand betekent in geen geval dat onze ambassade of consulaat zal bemiddelen voor een boete of een onbetaalde hotelrekening. Het gaat enkel om hulp in nood.”

Wanneer kan consulaire bijstand geboden worden?

• Bij een overlijden van een Belg in het buitenland. Ons land zal in dat geval administratieve formaliteiten regelen en zorgen dat de familie op de hoogte wordt gebracht.
• Een ernstig ongeval waarvan een Belg slachtoffer is. Ook hier kan tussengekomen worden bij het regelen van administratieve zaken en eventueel de repatriëring als de familie daar om verzoekt.
• Een ernstig misdrijf waarvan een Belg slachtoffer is. Ons land zal contacten onderhouden tussen de lokale autoriteiten en de familie van het slachtoffer.
• Een onrustwekkende verdwijning van een Belg in het buitenland. Ook hier zal ons land het dossier nauwgezet opvolgen en contact houden met de familie.
• Wanneer een landgenoot gearresteerd wordt in het buitenland. Zit een landgenoot in een buitenlandse cel, zeker in een ver land, zal iemand van het ambassadepersoneel hem of haar bezoeken en eventueel voor de hoogstnoodzakelijke zaken zorgen indien men die niet krijgt in de gevangenis.
• In geval van een extreme noodtoestand in het land waarin een Belg zich bevindt en bij een ernstige consulaire crisis. Ons land zal proberen de landgenoten te verwittigen, samen te brengen of te evacueren en te repatriëren indien nodig.
• Bij internationale ontvoering van een kind wanneer het kind en/of een van de ouders Belg is. Ons land zal in dat geval met de autoriteiten in het land waar het kind zit, proberen te bemiddelen.

Wie komt er voor in aanmerking?

“Iedereen die de Belgische nationaliteit heeft. Als Europese burgers hebben Belgen het recht om consulaire bijstand te vragen aan de ambassades of consulaten van andere Europese landen als er geen Belgische vertegenwoordiging is”, zegt de FOD Buitenlandse Zaken.

Welke landen worden afgeraden?

Gaat u met vakantie en wil u eens wat anders, raadpleeg dan vooral het reisadvies op de website van de FOD Buitenlandse Zaken. Daar kan u per land zien wat de eventuele gevaren zijn en of u er veilig kan reizen. “We vragen ook dat mensen die een avontuurlijke reis plannen zich ook altijd registreren via travellers online. Zo weten we wie waar ongeveer zit. Dat is vooral nuttig indien er zich problemen zouden voordoen in dat land”, zegt de FOD Buitenlandse Zaken.

In volgende landen loopt u een groot risico en kan u beter wegblijven:

Afghanistan: Reizen naar Afghanistan wordt volledig afgeraden. Zou u toch een reis naar dit land ondernemen, dan is het absoluut noodzakelijk advies te vragen aan de Belgische ambassade in Islamabad (Pakistan) en ze op de hoogte brengen van uw aankomst en verplaatsingen in het land.

Algerije: De verplaatsingen in de grensgebieden met Libië, Niger, Mali (inclusief de zones van het Grote Zuiden), Mauritanië en het zuiden van Tunesië, maar ook de bergachtige en bosrijke gebieden van de regio Kabbilië, worden sterk afgeraden.

Democratische Republiek Congo: Alle niet-essentiële reizen naar de Democratische Republiek Congo worden momenteel afgeraden. Omwille van de veiligheidsrisico’s worden alle reizen naar de Kasaïs, Tanganyika, Haut-Uele en Ituri afgeraden. Houders van een visum dat werd afgeleverd door het Consulaat-generaal van de Democratische Republiek Congo in Antwerpen, ondervinden problemen bij het betreden van het Congolese grondgebied en worden teruggezonden. De houders van een dergelijk visum wordt afgeraden naar de Democratische Republiek Congo af te reizen, er wordt hun aangeraden contact op te nemen met de ambassade van de Democratische Republiek Congo in Brussel. “De reden waarom mensen die in Antwerpen een visum aanvroegen, worden geweigerd, is dat de overheid in Congo heeft beslist om het Consulaat-generaal in Antwerpen te sluiten”, zegt Didier Vanderhasselt.

Djibouti: Reizen naar de grensstreken van Djibouti met Eritrea en met de semi-onafhankelijke Somalische deelstaat Somaliland worden afgeraden. Het gaat over de zone op minder dan +/- 10 km van de grenzen. Deze gebieden zijn gemilitariseerd en potentieel gevaarlijk.

Egypte: Gezien de ernstige terroristische dreiging in heel Egypte is een verhoogde waakzaamheid geboden, ook in de toeristische zones. Reizen naar de Noordelijke Sinaï, de Westelijke Woestijn en het grensgebied met Libië en Soedan worden afgeraden. Ook reizen naar de Zuidelijke Sinaï, met uitzondering van de hotelzone rond Sharm el Sheikh, worden als gevaarlijk beschouwd.

Eritrea: Aan de grens met Ethiopië ligt de door de VN afgekondigde tijdelijke veiligheidszone (TSZ=Temporary Security Zone). Deze bufferzone beslaat vanaf de gemeenschappelijke grens een 25 kilometer brede strook Eritrees grondgebied. Het is ten zeerste afgeraden te reizen in het grensgebied. Er werden meermaals ontvoeringen, berovingen en moorden gemeld. In het grensgebied met Soedan en Djibouti zijn er eveneens spanningen. Ook naar dit gebied wordt afgeraden te reizen.

Irak: Gezien het risico op sociaaleconomische onrust, worden alle niet-essentiële reizen in de Koerdische autonome regio afgeraden. Alle reizen naar andere gebieden in Irak blijven afgeraden gezien de hoge veiligheidsrisico’s: terrorisme, ontvoeringen en onontplofte explosieve tuigen.

Jemen: Gezien het voor het ogenblik onduidelijk is wie instaat voor de veiligheid, worden alle reizen afgeraden wegens te gevaarlijk. Landgenoten die er verblijven wordt aangeraden het land te verlaten.

Kenia: Reizen naar niet-toeristische gebieden in Kenia wordt afgeraden, zegt de FOD Buitenlandse Zaken in haar reisadviezen.

Libië: Reizen naar Libië worden formeel afgeraden.

Soedan: Niet-essentiële reizen naar bepaalde regio’s van Soedan worden afgeraden. Reizen naar Darfoer en de grensregio’s met Zuid-Soedan, Centraal-Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Libië en Eritrea zijn formeel afgeraden. Er zijn indicaties dat het risico op ontvoering (voornamelijk in Darfoer) zich uitbreidt naar andere delen van het land, met inbegrip van Khartoem.

Mali: Alle niet-essentiële reizen naar Mali worden ten stelligste afgeraden.

Mauretanië : Alle verplaatsingen ten Oosten van een as Fdérik-Chinguetti-Tidjikdja-Ayoun el-Atrouss-Bou Steilé worden ten zeerste afgeraden. Niet-essentiële reizen naar de rest van het land kunnen beter geannuleerd worden.

Niger: Alle niet-essentiële reizen naar Niger worden afgeraden, met uitzondering van reizen naar de stad Niamey, de regio Dosso en het departement, Kollo, Tagazar en Say (regio Tillaberi). In deze zones is verhoogde waakzaamheid geboden.

Pakistan: Niet-essentiële reizen naar Pakistan worden afgeraden. Omwille van mogelijke aanslagen tegen drukbezochte plaatsen (internationale luchthavens, markten, hotels, politieposten, enz.) is het aangeraden om ze te vermijden voor wie toch naar het land reist.

Somalië: In de hele hoorn van Afrika komt piraterij voor. Het wordt ten stelligste afgeraden met jachten en plezierboten in deze regio te varen.

Syrië: Alle reizen naar Syrië worden ten stelligste afgeraden. De Belgen die zich nog ter plaatse zouden bevinden worden met aandrang verzocht het land onmiddellijk te verlaten.

Tsjaad: Reizen naar het gehele noorden en alle grensregio’s van Tsjaad zijn afgeraden. In de rest van het land zijn alle niet-essentiële reizen afgeraden.

Tunesië: Het zuiden van Tunesië wordt sterk afgeraden