Asscher: gedoogsteun in ruil voor lager eigen risico
Amsterdam
‘Dit is niet ons kabinet, maar we blijven niet aan de zijlijn staan’, sprak Asscher op het PvdA-congres in de hoofdstad. ‘Wij zijn de enige oppositiepartij die weet hoe het is om te regeren.’
Asscher richtte zich in het bijzonder op CDA-partijleider Sybrand Buma, die op het congres van zijn eigen partij zei dat de PvdA ‘oppositie voert waar je naar luistert’. ‘Sybrand, er komen Provinciale Statenverkiezingen in maart, je rijdt op een muur af’, zei Asscher, suggererend dat de coalitie haar huidige meerderheid in de Eerste Kamer (waarvan de leden worden verkozen door de Provinciale Staten) gaat verliezen. ‘Als je wilt luisteren is dit een heel goed moment.’
Voor zijn eventuele gedoogsteun eist Asscher een drietal toezeggingen van het kabinet. Het wettelijke minimumloon voor arbeidsgehandicapten moet behouden blijven, het plan voor een lagere huurtoeslag moet van tafel, en het eigen risico in de zorg moet aanzienlijk omlaag.
Vooral dat laatste punt valt op. Als onderdeel van het kabinet-Rutte II besloot de PvdA juist om het eigen risico van 220 naar 385 euro te verhogen. ‘Ik weet dat wij in het vorige kabinet zaten’, zei Asscher daarover in zijn toespraak. ‘Maar we moeten onze koers durven wijzigen.’
In zijn speech sprak de PvdA-leider over het belang van verzet tegen een wereldbeeld waarin mensen ‘alleen economisch nuttig zijn’. ‘Steeds meer mensen zien dat dit geloof, want dat is het, schade toebrengt aan onze maatschappij.’ Asscher wees met de beschuldigende vinger naar de VVD, een volgens hem ‘volgevreten machtspartij’ die mensen vernedert door bij monde van fractievoorzitter Klaas Dijkhoff te pleiten voor een verlaging van de bijstand.
Uren voor Asschers toespraak pleitte een meerderheid van de PvdA-leden op het congres vóór verregaande samenwerking met GroenLinks en SP. Ondanks een negatief stemadvies van het PvdA-partijbestuur stemde 58 procent van de leden voor een gedeelde lijst met de andere linkse partijen bij de Statenverkiezingen in maart 2019. Het partijbestuur moet hier nu met GroenLinks en SP over praten. <
Behalve de PvdA zinspeelt ook GroenLinks-leider Jesse Klaver erop dat de zittende regeringscoalitie volgend jaar haar krappe meerderheid in de Eerste Kamer verspeelt. Dat is in elk geval zijn doel, zei Klaver zaterdag tegen zo’n vijftienhonderd aanwezigen tijdens een ‘partijfestival’ in Eindhoven. Als de coalitie is aangewezen op oppositiepartijen voor een meerderheid, ‘dan is het kabinet genoodzaakt het regeerakkoord open te breken’, zei de GroenLinks-leider.
Aan de steun verbindt Klaver drie voorwaarden. Twee van de drie zijn echter anders dan de eisen die PvdA’er Asscher zaterdag aan gedoogsteun verbond. Wat GroenLinks betreft mag de verhoging van het lage btw-tarief die voor 2019 op de rol staat, niet doorgaan. Ook de afschaffing van de dividendbelasting in 2020 mag wat Klaver betreft niet doorgaan. Ten slotte wil ook hij dat gehandicapten niet onder het minimumloon betaald worden.
Verder zei Klaver dat GroenLinks zijn eigen doelstelling wat betreft de gemeenteraadsverkiezingen bijna heeft gehaald: in 97 gemeenten neemt de partij nu deel aan het bestuur. Voor de verkiezingen in maart kondigde hij aan in 100 gemeenten te willen gaan besturen.
Het gaat om een tussenstand, omdat nog niet in alle gemeenten de onderhandelingen over de vorming van het college zijn afgerond. Zo wordt in Rotterdam nog onderhandeld, maar deze stad telt GroenLinks gemakshalve al wel mee.
GroenLinks blaakt van het zelfvertrouwen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen kreeg de partij 8,9 procent van de stemmen, meer dan ooit bij de raadsverkiezingen. Het is wel minder dan de 9,1 procent van de stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar.
Het ‘partijfestival’ in Eindhoven was bedoeld om de overwinning in de gemeenteraden te vieren en als opmaat naar de verkiezingen volgend jaar. Dan worden eerst de Provinciale Statenverkiezingen gehouden; de Statenleden kiezen vervolgens eind mei een nieuwe Eerste Kamer. Een paar dagen daarvóór mogen ook kiezers weer naar de stembus, voor de Europese verkiezingen.
