De extra maatregelen die in Amsterdam gelden tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei zijn niet in strijd met de wet. Dat zegt burgemeester Femke Halsema in een bericht op LinkedIn. Daarmee reageert ze op meerdere hoogleraren die in verschillende media hun twijfels uiten over de wettelijkheid van de ingrepen.
Door de kans op spontane protestacties of verstoringen zijn er op 4 mei maximaal 10.000 mensen welkom op de Dam, terwijl dit er normaal naar schatting 20.000 zijn. Het publiek moet zich van tevoren aanmelden en op tijd komen om gefouilleerd te worden. Ook zijn vlaggen en megafoons niet toegestaan en mogen demonstraties niet op zicht- en hoorafstand plaatsvinden.
Volgens de hoogleraren zou daarmee het demonstratierecht worden ingeperkt. Halsema stelt echter dat er voor de Nationale Herdenking een uitzondering geldt, omdat de herdenking zelf een manifestatie is waarbij mensen gebruikmaken van hun vrijheid van meningsuiting door gezamenlijk te herdenken.
“Daardoor geniet deze grondwettelijke bescherming. Dat betekent dat er een plicht rust op het lokale gezag om de ceremonie en de twee minuten stilte te beschermen tegen verstoringen en wanordelijkheden en ervoor zorg te dragen dat deze ongehinderd kunnen plaatsvinden”, aldus de burgemeester.
Daarbij verwijst ze naar een uitspraak van de Raad van State in 2020, nadat een actiegroep in 2018 had aangekondigd de herdenking te willen verstoren. De lokale driehoek besloot dat niet toe te staan, “zodat de grondwettelijk beschermde herdenking niet verstoord zou worden”. De hoogste Nederlandse rechter ging daarin mee.
Verder benadrukt de burgemeester dat er geen algemeen demonstratieverbod geldt tijdens de herdenking. “Demonstraties mogen doorgang vinden, alleen buiten zicht- en hoorafstand van de herdenking, om (zoals de Raad van State oordeelde) degenen die gebruikmaken van hun vrijheid van meningsuiting door gezamenlijk te herdenken op de Dam daarin niet te hinderen of te beletten.”