Nadat premier Charles Michel dinsdag zijn ontslag aanbood, start koning Filip woensdag gesprekken met de verschillende partijvoorzitters. Tegen donderdag, wanneer de plenaire Kamer bijeenkomt, zou het staatshoofd de politieke situatie willen uitgeklaard zien. De hamvraag is of we naar vervroegde verkiezingen gaan, of dat de federale verkiezingen gewoon eind mei geprogrammeerd blijven en er intussen een regering in lopende zaken blijft zitten.

Voor vervroegde verkiezingen bestaat voorlopig weinig animo bij de voorzitters van CD&V, Open Vld, SP.A en Groen, zo bleek dinsdagavond en ook woensdagochtend in ‘De Ochtend’ op Radio 1. De redenering is dat er eind mei sowieso ook Vlaamse en Europese verkiezingen op de agenda staan, die niet kunnen worden vervroegd, en dat niemand gelooft dat er tussen vervroegde verkiezingen en eind mei een nieuwe federale ploeg in het zadel kan zitten.

“Van het goede te veel”

Verkiezingen moeten iets oplossen en hier gaan ze gewoon meer chaos veroorzaken, gelooft Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten. John Crombez (sp.a) gelooft dat het parlement met de regering in lopende zaken aan de slag kan gaan, terwijl ook Meyrem Almaci (Groen) gelooft dat in lopende zaken dingen mogelijk zijn. “Wij hebben geen schrik van verkiezingen, maar drie verkiezingen op acht maanden is van het goede te veel”, vindt Almaci.

Ook Wouter Beke (CD&V) verkiest een regering in lopende zaken, die kan samenwerken met het parlement. “Er zijn partijen als N-VA die de mensen twee keer naar de stembus willen laten trekken. De vraag is: kan er tussen nu en mei nog iets gebeuren? Wij zijn bereid om onze verantwoordelijkheid op te nemen.”

“Ik ben niet van plan het land te splitsen.”

Vicepremier Alexander De Croo maakte woensdagochtend voor de start van het overlegcomité bij premier Michel in zijn ambtswoning aan de Lambermont nogmaals duidelijk dat vervroegde verkiezingen niet aan de orde zijn: “Ik ben niet van plan het land te splitsen.”

“Ik denk dat over een periode van acht maanden (tussen oktober 2018 en mei 2019) twee verkiezingen beter zijn dan drie. We moeten niet overdrijven en ons land in een verkiezingskoorts te steken gedurende acht maanden. De bedoeling van de N-VA is voorbije dagen duidelijk geworden als je goedkeuring van de begroting laat afhangen van het stemmen van een grondwetsartikel dat leidt tot het confederalisme en het splitsen van het land. Die mening deel ik niet”, verduidelijkt De Croo.

De situatie die ertoe heeft geleid dat het land nu een regering in lopende zaken kent, is voor de vicepremier van Open Vld duidelijk. “Ten eerste is er de N-VA die voor tweede keer in twee weken van mening verandert over iets waar een akkoord over is. Dat was het geval over het migratiepact en nu over de begroting”, stelt De Croo. “De socialistische partijen hebben dagen aan een stuk aangekondigd dat ze die motie zouden neerleggen en dat is hun verantwoordelijkheid. De premier heeft duidelijk gemaakt wat de sociale accenten zijn.”

“Verkiezingen mogen niet gezien worden als gevaar”

Een ander geluid bij N-VA. “Verkiezingen mogen niet gezien worden als een gevaar”, stelt Kamerfractieleider Peter De Roover. Hij wijst erop dat de voorbije drie weken chaotisch zijn verlopen. Als dat de voorbode was van nog eens vier maanden chaos, dan gaan we beter naar vervroegde verkiezingen, vindt de N-VA’er. “De keuze van de minste chaos”, aldus De Roover.

Hij maakt ook een opening om de komende maanden nog afspraken uit de arbeidsdeal goed te keuren in het parlement. “Wij gaan niet in staking. Als we in het parlement dingen zien gebeuren, dan zullen we die bekijken op inhoud en op de manier waarop met de erfenis van Michel I wordt omgesprongen”, aldus De Roover. Hij wijst erop dat zijn fractie al voorstellen in het parlement heeft ingediend, die een vertaling zijn van de jobsdeal.

Tweet Rutten

Gwendolyn Rutten weerlegt het beeld dat het door haar tweet is dat de laatste overlevingskans voor de ploeg-Michel de grond werd ingeboord, zoals ter linkerzijde wordt aangehaald. “Het is nooit de bedoeling geweest, en ik ben daar formeel in, dat er een regering op links tot stand zou komen”, zegt Rutten. Volgens haar waren de linkse partijen nooit van plan om samen te werken. “PS en sp.a waren al van dinsdagochtend duidelijk dat ze een motie van wantrouwen zouden indienen.”

Ook De Croo zegt dat de regering niet viel door de tweet van zijn voorzitster. “Als je dagen aan een stuk zegt dat je de motie indient en de socialistische partij al aan hun reactie op de banken laat blijken dat ze er niet willen op ingaan, dan is dat een zwartepietspel. Je kan niet dagen aan een stuk zeggen dat je iets gaat doen en er dan niet op ingaan. Ik neem niemand iets kwalijk, maar op een bepaald moment moet je serieus blijven”, vindt De Croo.

Hij voegt er wel aan toe dat de regering in lopende zaken moet zorgen dat “er geen ontsporing is en budgettair geen fouten mag maken. We moeten zorgen dat we de mensen meer netto-inkomen geven en die goede maatregelen die we beslist hebben in de praktijk kunnen komen.”

Rutten laakte ook dat N-VA de voorbije week onder meer het voor herziening vatbaar verklaren van artikel 195 van de Grondwet op tafel legde als voorwaarde voor zijn steun aan de begroting. Het klopt volgens de liberale voorzitter niet dat daarover sowieso een akkoord was binnen de Zweedse ploeg. “De afspraak was dat we met vier tot op het laatst zouden samenwerken en dan zouden bekijken wat de mogelijkheden zouden zijn voor een herziening van de Grondwet.”

Volgens De Roover wordt onterecht het beeld opgehangen dat N-VA “onverhoeds een staatshervorming wil doordrukken”. “Het opent alleen de mogelijkheid om de volgende legislatuur op zoek te gaan naar een tweederdemeerderheid”, luidt het.