Spaans nationalisme en fascisme is het fundament van de Spaanse eenheid

Kamsteeg stelt dat Catalonië een vergaande vorm van zelfbestuur heeft en twijfelt of Catalonië wel een natie kan worden genoemd.

Het begrip ‘natie’ is niet juridisch vastgelegd. In het algemeen wordt onder ‘natie’ verstaan: een (relatief grote) groep mensen met een eigen taal, cultuur en geschiedenis, of een groep mensen die zich nauw met elkaar verbonden voelen, saamhorig zijn, en zich een volk of natie noemen. Onder taalwetenschappers is het Catalaans geaccepteerd als een eigen taal van Latijnse afkomst. Zij heeft alle eigenschappen van een taal, zoals grammatica en een uitgebreide, historische literatuur. Het Catalaans wordt in de Grondwet als coöfficiële taal erkend. In totaal spreken 11 miljoen mensen deze taal.

De Catalanen hebben een geschiedenis vanaf de Middeleeuwen. Zij hadden een van de eerste parlementen in Europa, opgericht in 1283. De huidige Catalaanse president, Carles Puigdemont, is de driehonderdste president op rij. Kortom, Catalonië heeft alle eigenschappen van een volk of natie.

gewelddadig

Het Catalaanse parlement en zijn Grondwet werd opgeheven na de gewelddadige bezetting van 1714 door de Spanjaarden onder leiding van koning Philip V. Sindsdien bevindt Catalonië zich onder de Spaanse macht. Catalonië heeft sinds de 19e eeuw meerdere keren geprobeerd om meer zelfstandigheid te krijgen. De laatste poging resulteerde in een burgeroorlog en een veertigjarige onderdrukking door het Franco-regime. De Catalanen beschouwen hun territorium daarom als bezet gebied.

Franco

Na de dood van dictator Franco kreeg Catalonië haar zelfbestuur gedeeltelijk weer terug. De Spaanse Grondwet kwam in 1978 tot stand onder grote invloed van de militairen en politici uit het Franco-regime. Deze eisten dat de eenheid van Spanje onaantastbaar zou zijn en dat het leger daarvoor garant staat.

Het Spaans nationalisme en fascisme is het fundament van de politieke ideologie voor de Spaanse eenheid. De amnestiewet voor de misdaden die zijn begaan door het Franco-regime, is ook een gevolg van de invloed van deze politici en militairen. Hierdoor vond geen verzoeningsproces plaats en veranderde er hoegenaamd niets.

De hoop bij de Catalanen (en de Basken) was dat de Grondwet van 1978 een eind zou maken aan het militaire bewind en het begin zou zijn van een volwaardige democratie. Na bijna veertig jaar blijkt daar niets van waar: de Grondwet is slechts eenmaal en op aandringen van de EU aangepast en het Spaans nationalisme is springlevend in alle gelederen van de overheden en de samenleving.

Partido Popular

In 2006 kreeg Catalonië een nieuw Statuut dat het oude uit 1979 zou moeten vervangen om meer erkenning als natie en zelfbestuur te krijgen. Dit Statuut werd overeengekomen na lange en moeizame onderhandelingen en een grondig democratisch proces, waaronder een referendum. De partij van president Rajoy (Partido Popular – PP) vond dit Statuut onacceptabel en klaagde dit aan bij het sterk gepolitiseerde Constitutioneel Hof. In 2010 oordeelde dit Hof dat Catalonië geen natie is. Hierdoor voelden de Catalanen zich buiten de wet gesteld. Dit was de oorzaak voor hun wens naar onafhankelijkheid. De resultaten van de uitspraak bleven niet uit: veel overheidstaken van de Catalaanse regering worden eenzijdig naar Madrid overgeheveld, financieel, sociaal en cultureel werd de regio sterk benadeeld. De Catalaanse taal, met name in het onderwijs, staat zwaar onder druk. De haat tegen het Catalanisme in Spanje is bijzonder groot en wordt met name door de PP uitgebuit om stemmen te winnen. Er bestaat geen twijfel dat men de Catalaanse taal en cultuur politiek irrelevant wil maken, net zoals tijdens het Franco-regime het geval was. Waar is het respect voor een etnische minderheid? De gerechtelijke macht is sterk gepolitiseerd. De gevangenneming van de twee leiders van de burgerbewegingen ANC en Omnium Cultural is ongegrond. De bewijsvoering voor hun voorlopige hechtenis, de gerechtelijke procedures en de aanklachten schenden alle eigenschappen die een rechtsstaat toebehoren. Zij, en de halve Catalaanse regering, zijn zonder twijfel gevangen gezet vanwege hun politieke overtuiging. Wat voor rechtsstaat is dat?

Volgens Grondwetsartikel 155 mag de Spaanse regering haar wil aan een ongehoorzaam autonoom gebied opleggen. Maar zij mag niet de regering ontslaan, het parlement wegsturen en de autonome regio zelf gaan besturen. Volgens het Catalaanse Statuut, als organieke wet even belangrijk als de Grondwet, kan alleen de Catalaanse president nieuwe verkiezingen uitschrijven. President Rajoy handelt, onder het mom van artikel 155, daarom volkomen illegaal en de door hem uitgeschreven verkiezingen voor de autonome regio zijn illegitiem. Verschillende PP-politici, waaronder president Rajoy, hebben aangekondigd dat artikel 155 weer zal worden toegepast als de onafhankelijkheidspartijen winnen en zullen uitvoeren waarvoor zij gekozen zijn. Wat voor democratie is dat?

recht op afscheiding

Een bevolking, die alle eigenschappen van een natie heeft, die aantoonbaar en volgens de Spaanse wet ontkend en gediscrimineerd wordt en die tegen haar zin is bezet door een ondemocratische, gewelddadige staat die de fundamentele mensenrechten schendt, heeft het internationale recht om zich af te scheiden. Puigdemont weet heel goed waar hij het over heeft. Catalonië heeft de intentie om dit op democratische, vreedzame manier en, indien mogelijk, met overleg te doen. Maar Spanje wil daar niets van weten. <